Het spijsverteringsstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Het

spijsverterings-

stelsel

Hoe je spijs wordt verteerd

Lesdoelen 

• Kennis van de basis van de   spijsvertering.
• Kennis van wat er met   een voedingsstof gebeurd van   inname tot uitscheiding.
• In de praktijk.

Lesvoorbereiding

Is dit voor iedereen gelukt?

Zijn er vragen?

Zijn er onduidelijkheden?

Hoe was de stof? Is het nieuw of al bekend?

Wat komt er in je op als je denkt aan spijsverteringsstelsel?

Interactief aan de slag met de antwoorden

Wat is het doel van het
spijsverteringsstelsel?

Spijs verteren - voedingsstoffen knippen - opnemen en verwerken - het lichaam voeden - bron van energie

Spijs verteren

• Voedingsmiddelen
• Voedingsstoffen
• Essentieel

Voedingsstoffen	Brandstof	Bouwstof	Reservestof	Beschermstof
Eiwitten	X	X
Vetten	X	X	X
Koolhydraten	X	X	X
Water		X
Vitaminen		X		X
Mineralen		X		X

Enzymen

• Versnelt de vertering
• Voor elke voedingsstof     een apart enzym

Hoeveel enzymen zijn er voor voedingsstoffen?

1. Twee voor elke voedingsstof
2. Geen enzymen nodig
3. Een voor elke voedingsstof
4. Drie voor elke voedingsstof

Wat is essentieel voor het lichaam?

1. Suiker
2. Zout
3. Water
4. Essentiële voedingsstoffen

Wat versnelt de vertering van voedingsmiddelen?

1. Vitaminen
2. Smaakstoffen
3. Mineralen
4. Enzymen

Warming-up

Waar gaat je eten heen?

Heb jij je dat ooit afgevraagd?

Introductie naar filmpje.

De organen voor de spijsvertering
mondholte, keelholte en slokdarm

De mondholte bestaat uit het gebit, de tong en de speekselklieren

1. de oorspeekselklier maakt speeksel als voedsel dichtbij komt
2. de ondertong- en onderkaak- speekselklier maken 24/7 speeksel

ondertong- en

onderkaakspeekselklier

2

(oor)speekselklier

1

De organen voor de spijsvertering
mondholte, keelholte en slokdarm

Speeksel bestaat uit...

• Waterig slijm
• Enzym amylase (splitst koolhydraten tot glucose)
• Bijkomende stof antistoffen

slijm

S

amylase

A

antistoffen

A

0

De organen voor de spijsvertering
mondholte, keelholte en slokdarm

De slokdarm brengt het voedsel van de keel naar de maag.

• de holte is geplooid en gevuld met slijm
• de slokdarm heeft een dubbele spierlaag
• de slokdarm maakt geen enzymen

slijm

S

kringspieren

K

lengtespieren

L

Wat doet de slokdarm?

1. Absorbeert voedingsstoffen
2. Brengt voedsel van keel naar maag
3. Slaat voedsel op
4. Produceert enzymen

Wat bevat speeksel naast waterig slijm?

1. Antistoffen
2. Vezels
3. Vet
4. Zuren

Wat splitst amylase in speeksel?

1. Eiwitten tot aminozuren
2. Vetten tot vetzuren
3. Koolhydraten tot glucose
4. Mineralen tot zouten

Welke klier produceert speeksel als voedsel dichtbij komt?

1. Oorspeekselklier
2. Onderkaakklier
3. Tongklier
4. Maagklier

De organen voor de spijsvertering
de maag

Na de slokdarm komt de maag (gaster )

• ligt onder het middenrif, linkerzijde
• de maag kneedt het voedsel
• de maag heeft verteringsklieren

De organen voor de spijsvertering
de maag

De maag wordt verdeeld in...

• maagmond, hier komt het voedsel binnen
• maagzak, hier wordt lucht opgevangen en het meeste maagsap gemaakt
• maagportier, dat telkens kleine beetjes brij doorlaat

maagmond

M

maagzak

Z

maagportier

P

De organen voor de spijsvertering
de maag

Maagsap bestaat uit...

• waterig slijm
• enzym pepsine (het splitst eiwitten tot aminozuren)
• bijkomende stof maagzuur (= zoutzuur, het doodt bacteriën)

slijm

S

pepsine

P

maagzuur

M

QUIZ?

Over mond, slokdarm en maag?

Waar bevindt de maag zich?

1. Onder het middenrif
2. Boven de slokdarm
3. Aan de linkerzijde
4. In de rechterzijde

Wat bevat maagsap?

1. Maagzuur
2. Pepsine
3. Glucose
4. Eiwitten

Wat is een functie van de maag?

1. Het kneden van voedsel
2. Voedsel verteren in de slokdarm
3. Het opslaan van urine
4. Maaksap produceren

De organen voor de spijsvertering
twaalfvingerige darm

Vanuit de maag komt het zure voedsel in de twaalfvingerige darm (duodenum)

• het maakt zelf geen verterings- sap, maar krijgt ze van twee organen: de alvleesklier en galblaas

alvleesklier

A

galblaas

G

twaalfvingerige darm

T

De organen voor de spijsvertering
de dunne darm

Na de 12v-darm volgt de 5 meter lange dunne darm (intestinum).

De dunne darm...

• heeft veel darmplooien
• maakt darmsap
• neemt de verteringsproducten op (absorptie) in het bloed

De organen voor de spijsvertering
de dunne darm

Darmsap bestaat uit...

• waterig slijm
• enzymen die koolhydraten, vetten en eiwitten verteren
• geen bijkomende stof

slijm

S

enzymen van de
alvleesklier

E

De organen voor de spijsvertering
de blindedarm, dikke darm en endeldarm

Onverteerbare resten komen vanuit de dunne darm in de dikke darm (colon) terecht.

De functie van de dikke darm is...

• het onttrekken van water (indikken van de resten)
• het maken van vitamine K (voor de bloedstolling) door darmbacteriën

De organen voor de spijsvertering
de blindedarm, dikke darm en endeldarm

De resten leggen deze weg af...

• blinde darm met wormvormig aanhangsel (appendix)
• endeldarm waar de ontlasting wordt opgeslagen, met de anus als afsluitspier (kringspier)

Blinde darm

B

Endeldarm

A

Waar wordt ontlasting opgeslagen?

1. In de dunne darm
2. In de blinde darm
3. In de endeldarm
4. In de maag

Wat wordt in de dikke darm gemaakt?

1. Vitamine K
2. Vetten
3. Koolhydraten
4. Eiwitten

Wat doet de dunne darm?

1. Neemt verteringsproducten op
2. Produceert gal
3. Maakt darmsap
4. Verteert voedsel

Welke organen geven verteringssappen af?

1. Endeldarm en anus
2. Maag en lever
3. Dunne darm en blinde darm
4. Alvleesklier en galblaas

Waar komt het zure voedsel vandaan?

1. Uit de twaalfvingerige darm
2. Uit de maag
3. Uit de dikke darm
4. Uit de blinde darm