3. Democratie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

2.4 De Griekse wereld

2.4 Democratie 

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen...

- welke bestuursvormen er in Griekenland waren.

- hoe de Atheense democratie werkte

- hoe Sparta bestuurd werd

Politiek

• In elke polis was er werk te doen dat te maken had met het bestuur.
  
  
• Besturen werd politiek genoemd, naar het woord polis. 
  
  
• Er waren veel verschillende poleis, dus verschillende manieren van besturen!

Stadstaten

• In veel stadstaten was een koning de baas.
  
  
• Door erfopvolging komt de volgende koning aan de macht. (monarchie)

Rijke mensen

• In veel stadstaten verdween de monarchie in de loop van de tijd. 
  
• Een kleine groep inwoners die rijk was geworden met overzeese handel kon eigen wapenuitrusting betalen en meehelpen in de polis.
  
  
• Zij kregen belangrijke bestuurstaken: het regeren door een groep belangrijke mensen noem je een aristocratie

Alleenheersers?

• Een derde regeringsvorm in Griekenland was een tirannie.
  
  
• Een tiran was een alleenheerser die alle macht naar zich toe had getrokken. 
  
  
• Soms met goedkeuring van het volk, maar vaak met geweld.

De Atheense 

democratie

• In Athene was het volk de baas. 
• Er werd gestemd over belangrijke beslissingen.
• Dat was niet altijd zo geweest...

Het volk beslist

• Rond 510 v. Chr. komt Kleisthenes met nieuwe wetten en voert een échte democratie in.
  
  
• Het volk (demos) heeft de macht (kratos).
  
  
• Niet iedereen hoorde bij de demos: vrouwen, kinderen, slaven en immigraten hadden geen rechten.

Burgerschap

• Als je een Griekse man was had jij burgerschap. 
  
  
• Dan mag jij een jaar lang in de
  'raad van 500' zitten. 
  
  
• Dagelijkse leiding, belastingverhogingen,. oorlogen.
  

Kenmerken van de Atheense democratie

• Directe democratie :  iedereen met stemrecht moet zelf bij de vergadering aanwezig zijn om te stemmen over besluiten. 
• Volksvergadering (buiten)

• Schervengericht wordt ingevoerd: 10 jaar verbannen! 

Sparta

• Andere regeringsvorm dan in de rest van Griekenland.
  
  
• 30 oude, wijze mannen nam belangrijke beslissingen.
  
• 2 koningen, die bij een oorlog legers aanvoerden.
  
• 5 opzichters, gekozen door de volksvergadering om ervoor te zorgen dat de koningen te veel macht krijgen.

Video

Griekse staatsvormen

Welk bestuur had de stad Athene?

1. Keizer
2. Democratie
3. Adel
4. Koning

Wat betekent democratie?

1. Een koning regeert
2. Het volk regeert
3. Een tiran regeert
4. Een kleine groep rijken regeert

I. Athene lag in Griekenland, Sparta niet.
II. Athene was een stadstaat, Sparta niet.

1. stelling I is juist, stelling II is onjuist.
2. stelling I is onjuist, stelling II is juist.
3. Stelling I en II zijn allebei juist
4. Stelling I en II zijn allebei onjuist

Wie mochten meebeslissen in de Atheense democratie?

1. slaven
2. vreemdelingen
3. vrouwen
4. mannen

In Athene kreeg je burgerrecht als...

1. Je in Athene geboren was
2. Je vader in Athene geboren was
3. Je beide ouders in Athene geboren waren
4. Je moeder in Athene geboren was

De naam van de persoon die het meest genoemd werd tijdens het schervengericht.....

1. Moest voor tien jaar in de gevangenis
2. Werd meteen vermoord
3. Werd voor tien jaar verbannen uit Athene
4. Mocht nooit meer in Athene komen

Geef één overeenkomst tussen de Atheense democratie en de democratie die wij in Nederland kennen.

Geef twee verschillen tussen de Atheense democratie en de democratie die wij in Nederland kennen.