Les 6 Verpleegkundige zorg bij een zorgvrager met een tracheostoma/canule

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Verpleegtechnisch handelen

Ademhaling, zuurstof en tracheacanule

Les 6

Verpleegkundige zorg bij een zorgvrager met een tracheostoma/canule 

Leerdoelen

• Je kan uitleggen wat een tracheostoma is.
  
  
• Je kan mogelijke complicaties benoemen die kunnen optreden bij het verzorgen van een tracheacanule.

Termen tracheastoma en tracheotomie 

Een tracheotomie is een opening in de hals naar de luchtpijp. In deze opening wordt een canule geplaats. Vaak is dit tijdelijk

Bij een tracheostoma wordt strottenhoofd en stembanden verwijderd. Een tracheostoma is definitief. Een canule is, nadat de wond genezen is, vaak niet nodig.

Indicaties

• Ernstige zwelling van de luchtwegen door trauma, operatie, allergische reactie, ontstoken weefsel
• Verlamming van de stembanden, waardoor die de luchtpijp blokkeren;
  
• Een obstructie (blokkade);
  
• Tumoren;
  
• Ernstige spierzwakte, waardoor langdurige beademing noodzakelijk is.

Complicaties

• Slijmproblemen
• Hoestklachten
• Huidproblemen
• Obstructie
• Verwijdering van de buitencanule
• Luchtweginfectie

Stem revalidatie 

Praten door middel van een stemprothese (ook wel button of spraakknoopje genoemd). Tijdens operatie ingebracht.

Praten door middel van de injectiemethode of slokdarmspraak.

Electrolarynx (Servox). Deze methode wordt gebruikt als de eerste of tweede methode geen optie is.

Een tracheostoma is altijd tijdelijk

1. waar
2. niet waar

Wat is het doel van een tracheostoma-/canule?

1. Dat de zorgvrager onbelemmerd kan blijven ademhalen
2. Dat de zorgvrager beademd kan worden
3. Dat de zorgvrager gemakkelijk geïnduceerd kan worden
4. Dat de zorgvrager zich niet verslikt tijdens het drinken

Hoe controleer je of er voldoende lucht in de cuff aanwezig is?

1. Met een cuff-druk-meter
2. Met de controle ballon
3. door de zorgvrager te laten slikken
4. door de arts de cuff te laten controleren

Als de zorgvrager gaat eten of drinken, moet je eerst controleren of er voldoende lucht in de cuff aanwezig is. Waarom is dit?

1. Omdat de cuff de slokdarm afsluit om verslikking te voorkomen
2. Omdat de cuff de luchtwegen afsluit om een aspiratie longontsteking te voorkomen
3. Omdat de zorgvrager niet kan slikken als er onvoldoende lucht in de cuff aanwezig is
4. Omdat de zorgvrager niet kan eten als er onvoldoende lucht in de cuff aanwezig is

verpleegkundige zorg

- Ben je ervan bewust dat manipulaties aan canule trachea wordt geprikkeld -  hoestprikkel en slijm uit canule

Aandachtspunten:

1. Indien zorgvrager niet kan spreken :  pen en papier geven
   
2. Spreek stopteken af
   
3. Wees alert op non-verbale reacties en stel gesloten vragen
   
4. Alert zijn dat er geen vocht in canule loopt
   
5. Korstjes verwijderen van ingedroogd slijm

Vervolg verpleegkundige zorg

1. Tracheostoma schoonmaken met gaasje i.v.m. indikken opgehoest slijm
2. Zorgvrager krachtig laten hoesten en diep ademen  ophoesten slijm om longontsteking te voorkomen
   
3. Installeer de zorgvrager in een halfzittende/half liggende houding
   
4. Let op de ademhaling
   
5. (Uitzuigen om ademweg vrij te maken door vpk)
   
6. Mond heeft extra zorg nodig
   

Wat is een indicatie voor een tracheostoma?

1. tumor
2. hoge dwarsleasie
3. vreemd voorwerp in luchtpijp
4. alle antwoorden zijn goed

Kan iemand met een tracheostoma of tracheotomie douchen?

1. ja
2. nee

Aandachtspunten

• De huidrand rondom de tracheostoma of canule zal zeker in het begin vaak rood van kleur en gevoelig zijn. 
• Er kan wildvleesgroei ontstaan als onderdeel van de littekenvorming. 
• Wees voorzichtig met rager/pincet binnenkant canule beschadigd gemakkelijk
• Binnen canule goed droogmaken, druppeltjes veroorzaken hoestprikkel
• Iedere beweging aan de canule kan een hoestprikkel veroorzaken
• Bij veterverband eerst nieuwe eraan, dan pas oude eraf i.v.m. risico op uithoesten. 

Aan de  slag in learnbeat