Gynaecologie 2

• gezondheidsleer
• MBO
• Studiejaar 3

Gynaecologie

Geslachtsorganen en voortplanting

Vrouwelijke en mannelijke geslachtsorganen, welke zijn dat?

Geslachtskenmerken

Primaire geslachtskenmerken zijn vanaf de geboorte aanwezig (en in ontwikkeling)

Secundaire geslachtskenmerken zijn vanaf de puberteit aanwezig (en in ontwikkeling)

Noem een voorbeeld van een primaire en een secundaire geslachtskenmerk.

grapje

lijflied vagina 

lijflied penis

Vrouwelijke geslachtsorganen

Uitwendige geslachtsorganen

• de mons pubis (schaamheuvel);
• de labia majora (grote schaamlippen);
• de labia minora (kleine schaamlippen);
• de clitoris (kittelaar);
• het vestibulum vaginae, het uitwendige, zichtbare deel van de vagina.

Inwendige geslachtsorganen

• vagina (schede);
• uterus (baarmoeder);
• tubae uterinae (eileiders);
• ovaria (eierstokken).

Eierstokken

Vanaf de puberteit > iedere maand een eicel.

Rijping eicel door FSH uit de hypofysevoorkwab

1. primaire follikels

2. Graafse follikel, eisprong

3. geel lichaam (na de eisprong)

4. eicel

5. eileider

Eileiders

+/- 10 cm lange buisjes tussen eierstokken en baarmoeder.

Begin is trechtervormig en bezit franjes om de eicel op te vangen. Eicel wordt getransporteerd door trilhaarepitheel aan de binnenkant van de eileider. 

Bevruchting vindt plaats in het begin van de eileider.

Bevruchte eicel in eileider = zygote.

Transport zygote naar baarmoeder duurt ongeveer 5 dagen.

Baarmoeder

De uterus heeft een gespierde wand. Deze is aan de binnenkant bekleed met slijmvlies (endometrium).

De baarmoederhals verbindt de baarmoeder met de vagina. In de baarmoederhals bevindt zich een slijmprop die dient als blokkade voor bacteriën e.d..

Menstruatiecyslus

Menstruatie = het afstoten van het endometrium.

animatie menstruatiecyclus

Hormonen bij menstruatie

FSH - follikel stimulerend hormoon uit hypofysevoorkwab:  rijping van follikel

LH - luteïniserend hormoon uit de hypofysevoorkwab: tot stand houden gele lichaam

oestrogeen zorgt voor rijping eicel

progesteron zorgt voor verdikking baarmoederslijmvlies

Fasen menstruatiecyclus

groeifase (proliferatiefase): oestrogeen en FSH zorgen voor rijping eicel, baarmoederslijmvlies wordt dikker

secretiefase: door progesteron wordt baarmoederslijmvlies nog dikker, LH zorgt voor gele lichaam.

menstruatiefase: wanneer er geen bevruchting heeft plaatsgevonden gaat gele lichaam naar 14 dagen ten gronde, progesteron stopt en de menstruatie begint

Deze cyclus duurt ongeveer 4 weken.

Schede (vagina)

Lage pH (zuur) door bacteriën die melkzuur vormen. Dit beschermt tegen infecties. Zaadcellen kunnen niet tegen zuur, daarom alkalisch zaadvloeistof om te neutraliseren.

Van binnen naar buiten: slijmvlies > glad spierweefsel > elastisch bindweefsel - hierdoor erg elastisch.

Waarom zit er trilhaarepitheel aan de binnenkant van de eileiders?

Wat doet FSH bij de vrouw? En waar wordt dit hormoon gevormd?

Op welke plek wordt het eitje bevrucht?

1. in de baarmoeder
2. in de eileider
3. in de eierstokken
4. in de schede

Wat is een zygote?

1. een mannelijke geslachtscel
2. een stadium van de eicel in de eierstokken
3. een pas bevruchte eicel in de eileider
4. een bevruchte eicel in de baarmoeder

Mannelijke geslachtsorganen

Zaadballen, bijballen, zaadleiders, zaadblaasjes, prostaat en penis.

Zaadballen

Scrotum bevat 2 zaadballen. Hier worden de zaadcellen geproduceerd. De lichaamstempereatuur is 2 graden lager dan de normale lichaamstemperatuur. 

De ballen produceren ook testosteron (mannelijk geslachtshormoon) door de cellen van Leydig.

De cellen van Leydig worden gestimuleerd door LH uit de hypofysevoorkwab.

Testosteron stimuleert de secundaire geslachtskenmerken

Zaadcellen

Zaadcellen worden in de zaadkanaaltjes in de testis gemaakt onder invloed van FSH. Per dag ongeveer 100 miljoen.

Bijballen, zaadleiders en zaadblaasjes

Lange, sterk gekronkelde buis

Hierin worden zaadcellen opgeslagen

De zaadcellen verlaten het lichaam via de zaadleiders uit de bijballen door het lieskanaal en de prostaat naar de urinebuis.

De zaadblaasjes zitten achter de blaas en monden in de zaadleider uit. Ze produceren alkalisch zaadvloeistof (3ml)

Prostaat

Ook wel voorstanderklier.

Wordt onderzocht door rectaal toucher.

Produceert evenals de zaadblaasjes zaadvloeistof (1ml)

penis

De penis bestaat uit de eikel, de voorhuid, 3 zwellichamen en de urinebuis. 

Door de urinebuis komt ook sperma naar buiten. 

De eikel is normaal bedekt met de voorhuid, behalve bij circumcisie.

Sperma

3-7ml per ejaculatie

Zaadcellen 1% van sperma

Zaadvloeistof transporteert zaadcellen en bevat voedsel

Zaadcel bestaat uit een kop, middenstuk en een lange staart

In de kop bevindt zich de kern met 23 chromosomen (erfelijk materiaal)

3-4mm per minuut, dus een paar uur tot eierstok.

Hoe wordt testosteron aangemaakt bij de man?

Wat doet FSH voor de man?

1. zorgt voor een erectie
2. zorgt voor productie zaadcellen
3. zorgt voor productie progesteron
4. zorgt voor productie testosteron

Wat is de functie van de prostaat?