Les 2 Grondwet en rechtsstaat

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 3

Hoofdstuk 1

De Grondrechten

Artikel 1

Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. 

Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

Klassieke grondrechten

Beschermen ons tegen de overheid 

Geven ons rechten tegen een te machtige overheid

Staan sinds 1848 in de Grondwet

Klassiek betekent: 'iets uit vroeger, maar niet verouderd'

bijvoorbeeld:

• Artikel 1: Anti-discriminatie artikel


• Artikel 2: Wie is Nederlander?


• Artikel 4: Kiesrecht


• Artikel 7: Vrijheid van meningsuiting


• Artikel 8: Recht op vereniging


• Artikel 9: Recht op betoging


• Artikel 10: Onaantastbaarheid van de persoonlijke levenssfeer


• Artikel 11: Onaantastbaarheid van het lichaam


• Artikel 13: Briefgeheim

welke van deze klassieke
grondrechten vind jij
het belangrijkste?

Sociale grondrechten

Plichten van de overheid: 

zorgen voor een goed bestaan

Zijn pas later in de Grondwet gekomen

bijvoorbeeld:

• Recht op veilig bestaan


• Recht op onderwijs


• Recht op gezondheidszorg


• Recht op woongelegenheid


• Recht op bewoonbaar gebied


• Recht op rechtsbijstand


• Recht op werk

welke van deze sociale
grondrechten vind jij
het belangrijkste en waarom?

Nederland is een rechtsstaat

• Er zijn grondrechten
• Er is onafhankelijke en openbare rechtspraak
• Er is een scheiding der machten
• Er is een grondwet
• De macht van de overheid is vastgesteld door rechtsregels

Duizend zweepslagen en tien jaar cel voor een kritische website

Badawi zette het online-discussieforum 'Bevrijd Saudische liberalen' op. De blogger uitte op deze site kritiek op de Saudische overheid en op religieuze leiders. Ook vroeg hij om meer vrijheid van meningsuiting in zijn land. Ralf Badawi is veroordeeld tot tien jaar cel, een hoge geldboete en duizend zweepslagen. Dat gebeurde in hoger beroep, omdat het openbaar ministerie een eerder vonnis te mild vond. Hij werd schuldig bevonden aan onder meer cybercriminialiteit ongehoorzaamheid aan zijn vader en afvalligheid.

www.rtlnieuws.nl

Wat is de trias politica?

Scheiding van de machten:

1.De wetgevende macht: de regering (de koning en de ministers). Eerste kamer en de tweede kamer (parlement). Ze maken en controleren wetten.

2.De uitvoerende macht: regering, provincies en gemeentes. Ze voeren de wetten uit.

3. De rechterlijke macht: onafhankelijke rechters.

Wat vind je van de scheiding
van de machten? En waarom?

Welke drie machten kennen wij in onze democratische rechtsstaat?

1. landmacht, luchtmacht en politiemacht
2. uitvoerende macht, wetgevende macht en rechtelijke macht
3. uitvoerende macht, controlerende macht en instemmende macht

Bij hoeveel personen ligt de macht meestal in een dictatuur?

1. 1 persoon
2. alle mannen
3. bij iedereen

Wie beslist of iemand schuldig is aan het plegen van een strafbaar feit?

1. Rechter
2. Tweede Kamer
3. Regering

Tot welke macht behoort de Tweede Kamer?

1. Wetgevende macht
2. Uitvoerende macht
3. Rechtsprekende macht

Tot welke macht behoort de Eerste Kamer?

1. Uitvoerende macht
2. Wetgevende macht
3. Rechtsprekende macht

Welke groep mensen moet zowel wetten ontwerpen als uitvoeren?

1. Rechters
2. Ministers
3. Kamerleden

Tot welke macht behoren politieagenten?

1. Wetgevende macht
2. Rechtsprekende macht
3. Uitvoerende macht

Bij welke macht hoort onze volksvertegenwoordiging?

1. Uitvoerende macht
2. Wetgevende macht
3. Rechtsprekende macht

Bij welke macht behoort het Openbaar Ministerie?

1. Uitvoerende macht
2. Wetgevende macht
3. Rechtsprekende macht

Bij welke macht hoort een burgemeester?

1. Uitvoerende macht
2. Wetgevende macht
3. Rechtsprekende macht

Mag een minister snel een nieuw wetsvoorstel maken om iemand die iets ergs heeft gedaan wat nog niet strafbaar was, toch straf te kunnen geven?

1. Ja, want het is niet goed als iemand geen straf krijgt.
2. Nee, want wetten werken niet met terugwerkende kracht.
3. Nee, want ministers mogen zich niet bemoeien met wat voor soort straf bij een delict hoort.

Welke stelling is onjuist?

1. Rechters zijn onafhankelijk.
2. Rechters kunnen alleen ontslagen worden door de premier.
3. Rechters worden voor het leven benoemd.

Het parlement hoort bij de wetgevende macht en moet dus wetten maken. Wat is de andere taak van het parlement?

1. De regering controleren.
2. De rechters controleren.
3. De rechters adviseren.

Wat is een Grondwet?

1. Een wet waarin staat op grond waarvan een rechter iemand kan veroordelen.
2. Een wet waar de grondrechten van de Nederlanders in staan.
3. Een wet waarin staat hoe de overheid met de grond moet omgaan.

Wat gebeurt er als twee artikelen in de Grondwet met elkaar botsen?

1. Het grondrecht met het laagste nummer gaat voor.
2. Het grondrecht met het hoogste nummer gaat voor.
3. De rechter beslist dit per geval.

Aan de slag

5.4 - blz. 170

Opdracht 2, 3 (vraag 1, 2, 4 & 5), 4

6.1 - blz. 184

Opdracht 2, 3, 4 & 5