5.2 democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

5.2

Wat is geen kenmerk van werkomstandigheden in fabrieken in de 19e eeuw?

1. Lange werkdagen
2. Saai en eentonig werk
3. Lage lonen
4. Hooggeschoold werk

Waarom gingen veel arbeiders dichtbij de fabrieken wonen?

In welk land begon de industriële revolutie?

1. Nederland
2. Duitsland
3. Groot-Brittannië
4. Engeland

In Nederland hebben we een...

1. Monarchie
2. Republiek
3. Democratie
4. Dictatuur

In Nederland hebben we een...

1. Constitutionele monarchie
2. Constitutionele republiek
3. Republiek der Nederlanden
4. Ministeriële monarchie

Leg uit wat socialisme is en noem hierbij twee kenmerken van deze ideologie.

5.2 Democratie in Nederland

Nederland na Napoleon

In 1815 wordt Europa opnieuw ingedeeld:

• Ontstaan Verenigd Koninkrijk der
  Nederlanden (met België + Luxemburg)
• Koning moet zich houden aan de 
  grondwet (=constitutionele monarchie)

Koning Willem I 

Nederland heeft een grondwet en een
parlement, maar: 

- de koning beslist bijna alles alleen

- het parlement heeft nauwelijks invloed

De Staten-Generaal

Bestaat uit:

1. Eerste Kamer, gekozen door Willem I

2. Tweede Kamer, gekozen door leden van de Provinciale Staten

3. Provinciale Staten, gekozen door de adel en regenten

Het liberalisme

Politieke gedachtegoed die gaat over: (individuele) vrijheid die populair was onder de gegoede burgerij. 

België was tegen het anti-liberalistische en pro-Nederlandse beleid dat Willem voerde. 

In 1830 besloot België zich los te maken van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (Belgische Opstand) 

Koning Willem II

- in 1840 volgt Willem II zijn vader op

- ontevredenheid neemt toe: mensen 

willen inspraak in de regering

- vooral de liberalen eisen meer invloed 

- in 1848 dreigt een opstand tegen de koning...

Grondwet van 1848

In 1848 krijgt Nederland een grondwetswijziging, geschreven door de liberaal Thorbecke. 

Belangrijkste wijzigingen:

- het parlement krijgt de meeste macht

- de koning verliest zijn macht

Inhoud grondwet 1848

• Minder macht koning 
• Parlement controleert ministers op hun werk
• Elke 4 jaar verkiezingen (censuskiesrecht: alleen kleine groep rijke mannen mag stemmen) 
• Grondrechten vastgelegd. 
• Liberalen blij: meer macht burgers + vrijheden in grondwet

Het parlement

Het parlement is de volksvertegenwoordiging: hierin zitten mensen die door het volk gekozen 

- de taak van het parlement is om de regering te controleren

- het parlement bestaat uit de Eerste Kamer en de Tweede Kamer

- de Tweede Kamer wordt rechtstreeks gekozen door burgers

- de Eerste Kamer wordt indirect gekozen door burgers

Wie mogen er in 1848 stemmen?

1. Mannen
2. Rijke mannen en vrouwen
3. Mannen die voldoende belasting betalen
4. Niemand

Wat betekent censuskiesrecht in 1848?

1. Mannen mogen stemmen
2. De koning wijst mannen aan die mogen stemmen
3. Mannen die genoeg belasting betalen mogen stemmen
4. Alleen leden van de regering mogen stemmen

Koninkrijk met een grondwet is:

1. Parlementaire democratie
2. Constitutionele monarchie

Wie mogen er in 1917 stemmen?

1. Mannen
2. Rijke mannen en vrouwen
3. Mannen die voldoende belasting betalen
4. Niemand

De regering bestaat uit:

1. Eerste en Tweede Kamer
2. Ministers en Staatssecretarissen

Het parlement bestaat uit:

1. Eerste en Tweede Kamer
2. Ministers en staatssecretarissen

Wie mogen er in 1919 stemmen?

1. Alleen mannen
2. Rijke mannen en vrouwen
3. Mannen die voldoende belasting betalen
4. Mannen en vrouwen