les 2 H6.2 De Nederlandse Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

 De Nederlandse Opstand 1568-1648

Filips II

Willem van Oranje

Karel V

De kritiek

op de kerk leidt tot de reformatie

Reformatie:

Verandering in het christendom waardoor protestantse kerken ontstonden

Luther en Calvijn 

Meer kritiek

Johannes Calvijn

• Radicaler dan Luther
• Gelovigen bepalen zelf wat er in de kerk gebeurt.

• Gelovigen mogen in opstand komen komen tegen hun vorst.

Calvinisten: volgelingen van Calvijn (veel aanhang in de NL) 

Wat voor reden voor Nederlandse Opstand? Ontevredenheid van edelen over machtsverlies.

1. Politieke reden
2. Economische reden
3. Religieuze reden

Wat voor reden voor Nederlandse Opstand? Strenge straffen protestanten (ketters)

1. Politieke reden
2. Economische reden
3. Religieuze reden

Wat voor reden voor Nederlandse Opstand? Belastingverhoging.

1. Politieke reden
2. Economische reden
3. Religieuze reden

Door wie werd de beeldenstorm uitgevoerd?

1. Katholieken
2. Protestanten

Waarom stuurde Filips II de Hertog van Alva naar de Nederlanden?
(twee juiste antwoorden)

1. Nederlandse edelen straffen
2. Beeldenstormers straffen
3. Extra belasting innen
4. Nederlanden veroveren

De hertog van Alva werd de nieuwe landvoogd.

1. waar
2. niet waar

Waarom zouden Nederlanders niet blij zijn geweest met de komst van Alva?

Aan de slag

Maak tot en met opdracht 4

Moord!

10 juli 1584

• Filips II had Willem van Oranje in 1580 vogelvrij verklaard: iedereen mocht hem ongestraft vermoorden en zou daarvoor goed worden beloond.
• Na een mislukte aanslag door Jean Jaureguy (1582), lukte het de Fransman Balthasar Gerards wél om Willem van Oranje te vermoorden.

Het verhoor van Balthasar Gerards

Balthasar werd opgesloten in de gevangenis en legde op eigen verzoek een lange schriftelijke verklaring af over zijn beweegredenen. Nog diezelfde dag werd hij verhoord, maar liet verder niet veel los. De schepenen besloten tot foltering over te gaan, een destijds niet ongebruikelijke stap. De eerste nacht in de gevangenis werd Balthasar met roeden geslagen. Zijn wonden werden met honing ingesmeerd opdat een bok met zijne scherpe tong al leckende zijn vel metten honich afschrabben soude. De bok had er echter geen zin in. 

De rest van de nacht bracht Balthasar door met zijn handen aan zijn voeten gebonden. De beulen hingen hem een half uur lang op met aan iedere grote teen een gewicht van 300 pond. Hij praatte nog steeds niet genoeg en men deed hem te kleine schoenen aan van nat ongelooid hondenleer. Ze zetten hem voor een groot vuur zodat de schoenen krompen en zijn voeten brandden. Ze hielden gloeiende fakkels onder zijn oksels en staken naalden en spijkers tussen zijn nagels, maar Balthasar gaf geen krimp. 

☠️

De terechtstelling van Balthasar Gerards

Zijn rechterhand waarmee hij het moorddadige feit heeft gepleegd zal met een gloeiende tang worden afgeknepen; vervolgens zal men met gloeiende tangen op verscheidene plaatsen op zijn lichaam het vlees afknijpen tot op het bot. 

Vervolgens vierendele men hem levend waarna het hart uit zijn borstkas gesneden en hem in het gezicht zal worden geworpen. 

Ten slotte zal men zijn hoofd afhakken waarna zijn vier uiteengetrokken delen op de Haagpoort, Oostpoort, Ketelpoort en de Waterslootsepoort tentoongesteld dienen te worden. 

Zijn hoofd moet op een staak gespietst en vervolgens bij het voormalige huis van de prins worden geplaatst. Zijn bezittingen worden geconfisqueerd en komen aan de Heer ten goede.

☠️

Oorlog en vrede

1588-1648

• Na 1588 werd er vooral gevochten in het oosten van de Republiek en in de Zuidelijke Nederlanden (België/Noord-Frankrijk)
• Tussen 1609 en 1621 werd 12 jaar lang niet gevochten: het Twaalfjarig bestand

De Vrede van Münster maakte niet alleen een einde aan de Tachtigjarige Oorlog tussen Spanje en de Nederlanden, maar ook aan de Dertigjarige Oorlog. Dit was een grote Europese oorlog tussen katholieken en protestanten.

• In 1648 sloten de Staten-Generaal in de Duitse stad Münster vrede met Spanje. Spanje erkende de Republiek als zelfstandig land.

• Frederik Hendrik

• 29 januari 1584 – Den Haag, 14 maart 1647

15 mei 1648 Vrede van Munster

Aan de slag

Maak tot en met opdracht 9.

https://schooltv.nl/video/het-verhaal-van-nederland-in-de-klas-geuzen-en-papen/