Les 4 Paragraaf 5 Evenwichten

• Middelbare school

Paragraaf 5 Evenwichten

4 HAVO

Programma 

- Omkeerbare reacties

- De evenwichtstoestand 

- Verdieping

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

- Uitleggen wanneer er sprake is van een evenwichtsreactie.  

- De term dynamisch evenwicht toelichten.

- Uitleggen wat wordt bedoeld met de ligging van het evenwicht.

Omkeerbare reacties 

Twee reacties die onder vrijwel dezelfde omstandigheden tegelijkertijd kunnen verlopen noem je omkeerbare reacties.

Zo'n reactie geef je weer met een dubbele pijl ⇄

Omkeerbare reacties

Aan het begin van een reactie heb je alleen de beginstoffen van reactie 1. Zodra deze gaat verlopen ontstaan er reactieproducten.

Deze kunnen dan weer reageren tot de beginstoffen totdat de snelheid van beide reacties gelijk is.

De concentraties van de stoffen die deelnemen veranderen dan niet meer. 

De evenwichtstoestand

Als de twee reacties met dezelfde snelheid plaatsvinden en de concentraties niet meer veranderen spreken we van een chemisch evenwicht. 

- De twee reacties die bij zo'n evenwicht verlopen noem je evenwichtsreacties

Een chemisch evenwicht is een dynamisch evenwicht 

Misconcept

Wat is het verschil tussen een statisch en een dynamisch evenwicht? 

Bij een statisch evenwicht veranderd er niks terwijl er bij een dynamisch evenwicht wel dingen veranderen. 

Dynamisch evenwicht

De dubbele pijl geeft aan dat er twee tegengestelde reacties tegelijkertijd verlopen met dezelfde snelheid. 

In het reactiemengsel zijn dus zowel beginstoffen als reactieproducten aanwezig. 

Dynamische evenwicht

Als de concentratie van de drie stoffen niet meer veranderd is er een chemisch evenwicht. Dat wil niet zeggen dat de hoeveelheid nog aanwezige N₂ en H₂ gelijk is aan de hoeveelheid NH_3. 

_{Als er veel stikstof en waterstof aanwezig is ligt het evenwicht links}

_{Is er veel ammoniak aanwezig dan ligt het evenwicht rechts} 

De concentratie van de stoffen in de evenwichtstoestand hangt dus af van de ligging van het evenwicht. 

Verdieping

In de industrie is het belangrijk dat de opbrengt van een product zo groot mogelijk is. Je kunt dan proberen om de omstandigheden aan te passen zodat de beginstoffen wel volledig worden omgezet in reactieproducten.

Je maakt van een evenwichtsreactie een aflopende reactie

Voorbeeld hiervan is het kalkovenproces.

De oven is zo gebouwd dat CO₂ door de opening verdwijnt waardoor de reactie van 

rechts naar links niet meer kan plaatsvinden. De reactie wordt dan aflopend. 

Differentiatie 

De evenwichtsvoorwaarde

Als er een evenwicht is ingesteld kan er een evenwichtsvoorwaarde worden opgesteld. Hierin staan de concentraties van stoffen uit de reactie 

Aan de slag!

Tijd: tot 10 minuten voor het einde van de les

Hoe: eerst 5 minuten in stilte daarna in fluistertoon met persoon naast je

Hulp: gebruik je boek en BINAS

Uitkomst: Huiswerk voor volgende week

Klaar? Lees het stukje over de evenwichtsvoorwaarde in je boek door en probeer de plusopdrachten hierbij te maken (zie dia's hiervoor) 

Wat: opdrachten van paragraaf 5

Wanneer is er sprake van een evenwichtsreactie?

Wat is een dynamisch evenwicht?

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

- Uitleggen wanneer er sprake is van een evenwichtsreactie.

- De term dynamisch evenwicht toelichten.

- Uitleggen wat wordt bedoeld met de ligging van het evenwicht.