§3.6 De toekomst:een participatiesamenleving? (2024)

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

§3.6

De toekomst een participatiesamenleving?

Leerdoelen

Je kunt aan de hand van de functies van de verzorgingsstaat uitleggen welke vier maatschappelijke ontwikkelingen een uitdaging vormen voor de toekomst van de verzorgingsstaat.

Je kunt met behulp van de reguleringsmechanismen uitleggen wat er wordt bedoeld met de participatiesamenleving en een standpunt innemen over de gewenste toekomst van de verzorgingsstaat

Wat is de gemiddelde leeftijd in Nederland?

1. 30,8
2. 33,2
3. 40,6
4. 42,4

Wat is de levensverwachting van een Nederlandse man/vrouw?

1. 80/83,2
2. 83/86,3
3. 76,6/82
4. 79,4/82,3

Nederlanders worden steeds ouder

2024	42,2
1975	33,2
1950	30,8

Bekijk hier de bevolkingspiramide

gemiddelde leeftijd stijgt

De levensverwachting stijgt door

het gevolg is dubbele vergrijzing

Vergrijzing begint altijd met ontgroening: het afnemen van de jongeren in de samenleving. Vervolgens neemt het aantal ouderen in de samenleving toe en dat is de echte vergrijzing

Bedenk een gevolg van de vergrijzing voor de samenleving.

ik zie mezelf in de toekomst in de zorg werken

ja

misschien

nee

anders

De verzorgingsstaat onder druk

AOW wordt in Nederland betaald door de werkenden

Ik vind het eerlijk dat ik langer moet doorwerken dan mijn ouders

1. helemaal mee eens
2. mee eens
3. mee oneens
4. helemaal mee oneens

Functies van de Verzorgingsstaat

1- Verzorgen    -> kwetsbaren en zieke mensen helpen.

2- Verzekeren -> van voldoende inkomen

3- Verheffen -> kansen bieden voor mensen zich te ontplooien.

4- Verbinden ->  meer verbondenheid ofwel: sociale cohesie

Vergrijzing en v-functies 

Verzekerings-, verzorgings- en
verbindingsfunctie komen door vergrijzing onder druk te staan (bekostiging en solidariteit)

Leg uit waardoor de verzekerings-, verzorgings- en
verbindingsfunctie door vergrijzing onder druk komen te staan (

uitdagingen voor de verzorgingsstaat

Vergrijzing / ontgroening

Individualisering

Globalisering

Europese eenwording

Individualisering en druk

Sinds jaren 60' zijn individuen in de samenleving steeds minder betrokken bij traditionele verbanden
(familie, buurt, kerk, tradities)
= verlies van sociaal kapitaal

Hebben we dan minder een netwerk waar we tegenwoordig op terug kunnen vallen?

De verschillende generaties die er nu zijn en in hoeverre zijn ze nog bereid om voor elkaar te zorgen

Globalisering

Gevaar dat kapitaal (geld en kunde) Nederland verlaat.

Daarnaast: door automatisering verdwijnt laaggeschoold steeds meer.

Concurrentie met landen wereldwijd voor werkgelegenheid. Vandaar lage belastingen voor grote bedrijven.

Europese eenwording

Het succes van de EGKS heeft geleidt tot de EU

Europese regelgeving beperkt de vrijheid van nationale overheden om beleid te maken dat ze willen omdat het begrotingstekort niet te groot mag zijn.

voorbeeld: hoeveel we uitgeven aan de zorg is afhankelijk van dit tekort

Oplossing: participatiesamenleving

participatiesamenleving

van iedereen die dat kan wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving

Bedenk waarom de participatie een succes of een mislukking zal zijn

Is het de oplossing?

1. De participatiestaat zorgt voor toename van de kansenongelijkheid:

initiatieven worden voornamelijk door hoogopgeleide mensen in gang gezet/ zelfredzaamheid geeist

2. projecten raken snel in verval

3. projecten lopen tegen wetten en regels aan

Individualisering en druk

Is ook een gevolg van de verzorgingsstaat

Gaat de verzorgingsstaat dan onder, ten dele, aan haar eigen succes?

Jong & oud

• Omslagstelsel pensioen
• Kosten zorg
• Vergrijzing en ontgroening

houdbaarheid

Financiële houdbaarheid van de verzorgingsstaat maar ook de sociale houdbaarheid: blijven jongeren solidair met de ouderen?

Maken

Zie planner

Vergrijzing en druk

Babyboomgeneratie (geboren 1946 - 1970)

Levensverwachting stijgt

Ontgroening

De tegenprestatie

Sinds de verzorgingsstaat plaats heeft moeten maken voor de participatiesamenleving wordt van burgers meer eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid gevraagd. Een bijstandsuitkering is niet zomaar een recht, maar een voorziening waarvoor je iets terug moet doen. Rotterdam loopt al langer vooruit op deze ontwikkelingen en staat bekend als een van de strengste gemeentes van Nederland met een vaak spraakmakende aanpak. Zo stuurde een Rotterdamse wethouder enkele jaren geleden werklozen met bussen naar het Westland om te gaan werken in de kassen. En waar andere steden inmiddels experimenteren met een basisinkomen voor bijstandsgerechtigden, houdt 'werkstad' Rotterdam vast aan het principe dat iedereen iets terug moet doen voor zijn uitkering. Ze werken er met een verplichte tegenprestatie en met het programma 'Werk Loont', waarbij iedereen, ongeacht opleiding of werkervaring een dag per week papier moet prikken.

De tegenprestatie

In de volgende slide staat de link naar de documentaire. Bekijk deze en beantwoord de volgende vraag:
Beschrijf het systeem van de tegenprestatie in Rotterdam en geef aan in hoeverre dit een goed idee is waarbij je de voor- en nadelen tegen elkaar afweegt.

www.npo.nl