Herhaling H1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Renaissance & opstand

Een Nieuwe Tijd

1.3 De Kerk valt uiteen

De Opstand der Nederlanden

De Tachtigjarige Oorlog

Lesdoelen

Deze les leer je:

• De nieuwe manier waarop mensen in deze tijd naar de wereld gingen kijken
• Wat de Renaissance betekent
• Hoe de Renaissance vanuit Italië werd verspreid

Lesdoelen

Aan het einde van de les weten jullie:

• Wie Maarten Luther was
• Waarom de kerk in twee viel
• Welke verschillen er waren tussen de twee kerken

Lesdoelen

Aan het einde van de les weten jullie:

• Hoe de Nederlanden er voor de opstand uitzagen en hoe het bestuurd werd
• Wat de oorzaken van de opstand waren
• Wat de aanleiding van de opstand was
• Welke historische figuren bij de Tachtigjarige oorlog betrokken waren

Lesdoelen 

• Hoe begon de Tachtigjarige oorlog?
• Wie waren de Geuzen?
• Hoe raakten de Noordelijke en Zuidelijke gewesten verdeeld?
• Hoe ontstond de onafhankelijke Nederlandse staat?

Carpe Diem

Mens- en wereldbeeld

Pluk de dag

Renaissance

Italië

Grieken en Romeinen

Cultuur uit de Oudheid

''Wedergeboorte"

Maarten Luther

• Monnik
• Bedevaartstocht naar Rome
• Teleurgesteld in de Kerk en vooral de Paus
• 95 stellingen

Protestanten

• Geloof is iets voor jezelf en de Bijbel is leidend
• Door te bidden kom je in contact met God
• Geestelijken mogen trouwen
• Versieringen zijn afgoderij

Katholieken

• De Paus is de leider van de kerk
• Alleen geestelijken staan in contact met God
• Geestelijken mogen niet trouwen
• Versieringen zijn er om God te eren

Strijd tussen godsdiensten

Katholieke vorsten (Met name Karel V) voerden oorlog tegen protestanten

1555: cuius regio, eius religio

Centralisatie

• Karel V en zijn zoon Filips II wilde van al hun gebieden één groot rijk maken met dezelfde regels en hetzelfde geloof
  
• Ontevredenheid onder de burgers

Kettervervolgingen

• Vooral Calvinisten en andere protestanten werden vervolgd
• De manier waarop ging veel Nederlandse bestuurders te ver

Willem van Oranje

• Samen opgegroeid met Filips
• Stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht
• Voor Godsdienstvrijheid
• Overtuigde de Landvoogd Margaretha van Parma de kettervervolgingen tijdelijk te stoppen

De Beeldenstorm

• Aangemoedigd door einde vervolgingen
• Hagenpreken
• Uit de hand gelopen hagenpreek
• Protestanten vernielden Katholieke kerken

Margaretha van Parma

Hertog Fernando Álvarez de Toledo (AKA Alva)

De Geuzen

• Calvinistische opstandelingen
• Van het Franse Gueux
• Vooral uit Holland en Zeeland
• Watergeuzen en Bosgeuzen

Plakkaat van Verlatinghe

• Reactie op vogelvrijverklaring van Willem van Oranje
• Onafhankelijkheids- verklaring

Republiek

Land zonder koning

Maurits van Oranje was ''Stadhouder''

Stadhouder was voortaan militaire leider

Pas in 1648 kwam de Vrede van Münster

2A. Sleep de woorden in naar de juiste plek in de zin.

Karel V werd erfelijk vorst van alle zeventien

      ...[1]...     maar was daar niet vaak. Daarom benoemde

hij een       ...[2]...         over het hele gebied en in ieder

     ...[3]...      een       ...[4]...       In ieder gewest namen de 

     ...[5]...       de beslissingen. De Staten stuurden 

vertegenwoordigers naar de     ...[6]...     in Brussel.

stadhouder

landvoogd

gewest

Nederlanden

Staten

Staten-Generaal

2C. Karel V streefde naar eenheid in het bestuur van de Nederlanden. Wat paste daar goed bij?

1. De stadhouders
2. De Staten
3. De Staten-Generaal
4. De landvoogd

3B. Waardoor groeide de ontevredenheid in Nederland?

Ontevredenheid groeide

Sleep onjuiste antwoorden in dit blok

Karel V wees Filips II aan opvolger.

De centralisatie-politiek werd voortgezet.

Filips II verhuisde van Brussel naar Spanje.

Filips II benoemde zijn halfzus als landvoogdes.

Filips II verkleinde de invloed van hoge adel.

Door de oorlogen waren de belastingen hoog.

De vrijheid van de stedelijke burgerij werd verkleind.

Protestanten werden fanatiek vervolgd.

Sleep de gebeurtenissen in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

6

A Calvinisten houden openlijk hagenpreken

B De beeldenstorm gaat door de Nederlanden.

C De Tachtige jarige oorlog (de Opstand) begint met de inval van het leger an Willem van Oranje (1568)

D Edelen en calvinisten vluchten door het harde optreden van Alva.

E Edelen vragen Margaretha van Parma de protestanten met rust te laten.

F Filips II stuurt Alva met een leger naar de Nederlanden.

Zou de maker van de bron een Nederlander of een Spanjaard zijn geweest. Leg je antwoord uit.

Zou de maker van deze bron een voorstander of tegenstander van de Opstand zijn geweest? Leg je antwoord uit.

Sleep de gebeurtenissen naar de juiste groep.

Successen voor de opstandelingen

Spaanse successen

1572

inname van Den Briel

1572

Inname van Naarden

1581

Plakkaat van Verlatinghe

1579

Unie van Utrecht

1584

moord op Willem van Oranje

1585

Val van Antwerpen

1588

uitroeping van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

1588

Spaanse Armada (vloot) wordt verslagen

Sleep de gebeurtenis naar het juiste jaartal.

1566

1555

1579

1568

Begin van de opstand

Filips II wordt heer van de Nederlanden

Beelden

storm

Unie van Utrecht

Sleep de personen naar de juiste omschrijving

Deze persoon was de stadhouder van De Nederlanden

>>>>>>>>>>>>>>>>

Deze persoon was de eerste koning van het Duitse keizerrijk

>>>>>>>>>>>>>>>

Deze persoon geloofde dat de kerk boven de koning stond.

>>>>>>>>>>>>>>>>>

Deze persoon werd gestuurd door de koning om protestanten te straffen >>>>>>>>>

Deze persoon had als missie om het wereldrijk dat hij bezit katholiek te maken >>>>>>>>>

Deze persoon wilde de katholieke kerk veranderen  >>>>>>>>>

Filips II

Karel V

Willem v. Oranje

Hertog van Alva

Maarten Luther

Johannes Calvijn

keuzemenu

1. beantwoord de lesdoelen
2.  kahoot
3. wie ben ik?
4. maak test je zelf/oefentoets
5. maak een samenvatting
6. kijk het verhaal van Nederland