Les 4 3.2 Crisis en ontevredenheid.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Vandaag 

5 min - herhaling

15 min - nieuwe info (aantekeningen!)
15 min - werkvorm

20 min - werken aan huiswerk 

Leerdoelen

1. Na vandaag kan je uitleggen waarom in het interbellum veel mensen een sterke leider voor hun land wilden. 

2. Je kan uitleggen wat het Dawesplan is. 

Het interbellum

3.2 Crisis en ontevredenheid

Republiek van Weimar

Republiek van Weimar

Ontstaan

• Opgericht in 1918 na het aftreden van keizer Wilhelm II.
  
• Parlementaire democratie met een president als staatshoofd.

Republiek van Weimar

Problemen

Economische onrust door herstelbetalingen WO I:

• Regering liet geld bijdrukken om herstelbetalingen te betalen.
• Hierdoor ontstond hyperinflatie.

Politiek onrust:

• Pogingen tot staatsgrepen van communisten, nationalisten, separatisten, ...
• Bierkellerputsch in Munchen (1923): poging tot staatsgreep door NSDAP

HYPERFLATIE

je geld is niets meer waard

Hitlers mislukte staatsgreep

Dolkstootlegende

In Duitsland ontstaat de dolkstootlegende:

Het Duitse leger had de oorlog kunnen winnen maar werd verraden door zijn eigen regering. Die regering sloot, tegen een hoge prijs, vrede met de Geallieerden.

• Dit is een legende. Het Duitse leger was uitgeput en er heerste hongersnood.
• Wantrouwen tegenover democratische regering.
• Hitler gelooft heel sterk in deze legende.
  

Bezetting van het 

Ruhrgebied 1923-1924

• Duitsland kan de herstelbetalingen niet meer opbrengen 
• Franse troepen bezetten het Ruhrgebied om Duitsland te dwingen
• De Duitse arbeiders leggen er hun werk neer, maar de overheid betaalt door.

Hitlers mislukte staatsgreep

Bierkellerputsch (1923)

Wat?

• NSDAP pleegt in München een staatsgreep onder leiding van Hitler. Aanleiding: bezetting Ruhr gebied.
  
• Leger steunt de staatsgreep niet en neemt Hitler gevangen.
  
• Hitler wordt veroordeeld voor 5 jaar... maar komt na 1 jaar vrij.
  

Gevolgen?

• Het proces geeft Hitler nationale bekendheid.
  
• Hitler schrijft Mein Kampf (mijn strijd).
  

Dawesplan

Economische Problemen

Problemen voor Duitsland

• Duitsland kent economische crisis
• Duitsland kan zijn herstelbetalingen niet doen wegens te lage belastingopbrengsten.

Problemen voor VS

• Frankrijk en Groot-Brittannië hebben oorlogsschulden bij de VS.
• Weinig handel (export) tussen Europa en VS.

Dawesplan

Schema

DUITSLAND

FRANKRIJK

VS

herstelbetalingen uit belastingsgeld

oorlogsschulden

+ handel met VS

leningen voor opbouw economie

Crisis in de V.S.

Crisis in de Verenigde Staten

Beurskrach van Wallstreet

• Overproductie in landbouw.
• Overwaardering aandelen:
    1. Mensen kopen met geleend geld aandelen, waardoor de prijs van aandelen stijgt.
   2. Mensen kopen nog meer aandelen, waardoor de prijs van aandelen verder stijgt.
   3. Bedrijven zijn op papier meer waard dan in werkelijkheid
   4. Mensen dumpen massaal hun aandelen, waardoor de prijs van aandelen keldert.
   5. Mensen kunnen leningen niet langer terugbetalen en banken gaan failliet.

Crisis in de Verenigde Staten

Gevolgen crisis

hogere belasting

minder winst

arbeiders ontslagen

stijging

werklozen

minder koopkracht

daling verkoop

crisis slaat over naar Europa 

Een sterke leider

Onvrede bevolking

In Duitsland verlengt men opnieuw naar een sterke leider in plaats van naar democratie:

• Economische crisis VS (1929) treft ook de rest van de wereld.
• Gekrenkte trots door Vrede van Versailles.

Werkfase 

Maak 3.2: 5, 6, 8, 9 12