5. Het strafrecht

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

Criminaliteit 

HF 5 Strafrecht

Terugblik

Zijn de onderstaande zinnen waar of niet waar?

NIET

WAAR

WAAR

De overheid moet zorgen voor orde en veiligheid in de samenleving.

Criminaliteit heeft vaak emotionele gevolgen voor de slachtoffers.

Bij een diefstal is er vooral sprake van immateriële schade.

Door normvervaging is er minder criminaliteit.

Bewakers inhuren is een taak van de overheid.

Rechters maken de wetten over crimineel gedrag.

Het Openbaar Ministerie en de politie sporen verdachten op.

De burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde in de stad. 

Wat is Trias Politica?

1. Drie politieke partijen die beslissingen nemen
2. De scheiding tussen drie politieke stromingen
3. De scheiding tussen drie machten

Hoofdvragen 5.1:

• Wat zijn de uitgangspunten van het strafrecht

Begrippen:

• Wet
• Ernst
• Situatie
• Overmacht/noodweer
• Achtergrond
• Persoonlijke eigenschappen, ontoerekeningsvatbaar, leeftijd, jeugdstrafrecht en adolescentie strafrecht 

Strafrecht:

Alle regels en wetten over het straffen van mensen die de wet hebben overtreden. 

De wet bepaalt per delict de maximumstraf. 

Niet tonen van een identificatiebewijs:

1. €75
2. €90
3. €100
4. €120

Valse identiteit opgeven:

1. €100
2. €200
3. €250
4. €400

Dronken op de openbare weg bevinden:

1. €75
2. €100
3. €150
4. €200

het feit dat je precies weet hoe hoog de maximumstraf is heeft te maken met:

1. Rechtsgelijkheid
2. Rechtszekerheid

Terugblik

Zelfstandig verder met 5.2 of uitleg of uitleg 5.2 ?

Liever kassikaal + uitleg

Liever zelfstandig aan de slag met leerdoelen

Er wordt rekening gehouden met: 

1. Ernst van het delict

- verschil in rechters en straffen  

(Elk feit wordt apart bekeken en behandeld.)

2. de situatie:

• Noodweer: zelfverdediging.
• Overmacht: als je niet anders kan.

Je slaat een inbreker neer met een koekenpan

1. Noodweer
2. Overmacht

1. Noodweer
2. Ontoerekeningsvatbaarheid
3. Overmacht

In welke situatie is sprake van overmacht?

1. Jan slaat Irene omdat zij hem eerst sloeg
2. Tijn heeft dementie en vergeet af te rekenen
3. Imke is dronken en veroorzaakt een ongeluk.
4. Lisa verkoopt drugs omdat ze met de dood wordt bedreigd

3. Ontoerekeningsvatbaar:

Rechter moet rekening houden met achtergrond en persoonlijke omstandigheden vd dader. 

https://www.rtlboulevard.nl/crime/video/5213184/jaymie-22-wordt-tijdens-lsd-trip-met-messteken-om-het-leven-gebracht

3. Ontoerekeningsvatbaar:

Rechter moet rekening houden met achtergrond en persoonlijke omstandigheden vd dader. 

ontoerekeningsvatbaar  = 

Je weet niet wat je doet.

let op:

Drank & drugs > wel toerekeningsvatbaar 

Je kent mogelijke effecten.

https://www.rtlboulevard.nl/crime/video/5213184/jaymie-22-wordt-tijdens-lsd-trip-met-messteken-om-het-leven-gebracht

4. Leeftijd: 

• Tot 12 niet vervolgd.
• 12 t/m 18 jeugdstrafrecht:

(jeugddetentie/opvoedingsinrichting/ondertoezichtstelling)

Wat is juist over het jeugdstrafrecht?

1. de rechtszitting is niet openbaar
2. tot 16 jaar kan je niet vervolgd worden
3. de rechtszaak begint pas als je 18 bent

4. Leeftijd: 

• Tot 12 niet vervolgd.
• 12 t/m 18 jeugdstrafrecht:

(jeugddetentie/opvoedingsinrichting/ondertoezichtstelling)

• Adolescentie strafrecht: mogelijkheid om 16 t/m 23 jarige als volwassene te berechten. 

Jeugdstrafrecht

Volwassenenstrafrecht

Adolescentenstrafrecht

Pedagogische aanpak

Doelgroep: 12-17jr

Doelgroep: 18 -23 jr met problemen in ontwikkeling

Aanpak gericht op straffen

Doelgroep vanaf 18 jaar 

Maken 

weektaak 

 Maken vraag 4, 7, 8, 11 en 15. (2 minuten per vraag)

lz 5.2 mk 

oefenen met definities: zie classroom 

Hoofdvragen 5.2:

• Wat zijn de rechten van een verdachte tijdens het strafproces?

Begrippen:

• Verjaren
• Vrijsspraak
• In hoger beroep gaan 
• Inverzekeringstelling
• Voorlopige hechtenis
  
• Huis van Bewaring

Wat zijn de rechten van een verdachte?

Rechten van een verdachte:

• er moet een goede reden zijn om je aan te houden
• weten waar je van verdacht wordt
• zwijgrecht
• een advocaat 
• beperkte tijd vasthouden (bron 13)
• eerlijk proces
• rechtsbijstand (advocaat) en tolk
• onschuldig tot tegendeel bewezen is
• in hoger beroep gaan
• mogelijk verjaring

Wat zijn mijn rechten bij een aanhouding?

• Vertel het de politie als u iets niet begrijpt.
  
• Meld het ook als u zich ziek voelt, een dokter wilt spreken of dringend medische zorg of medicijnen nodig heeft.
  
• Als de officier van justitie beslist dat u op het (politie) bureau moet blijven, dan mag u vragen om een familielid of huisgenoot te laten weten dat u wordt vastgehouden. Soms kan de officier van justitie beslissen dat dit tijdelijk nog niet mag.

Vasthouden

bij politie maximaal 9 uur  (behalve 0.00 uur en 9.00 uur)

Totaal dus 18 uur (voor onderzoek)

Officier van Justitie mag deze periode verlengen 

= inverzekeringstelling   (2 x 3 dagen)

Voorlopige hechtenis

nog langer?

= voorlopige hechtenis  

in 'Huis van Bewaring'

aanvraag door de 

rechter-commissaris vd rechtbank

Rechten vs. Belangen

Rechten verdachte botsen met de belangen vh slachtoffer

Maken:

WB: opdrachten 5.1 en 5.2 

tm opdr 16