Les 7 Empowerment: mensen in hun kracht zetten!

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat empowerment inhoudt.
  
• Je kunt uitleggen wat de relatie is tussen empowerment en zelfmanagement, zelfredzaamheid en eigen regie.
  
• Je kunt samenvatten wat de aandachtspunten zijn als verpleegkundige in relatie tot de zorgvrager bij empowerment.
  
• Je kunt uitleggen wat de verschillende niveaus van empowerment inhouden, aan de hand van voorbeelden.
  
• Je kunt samenvatten wat de rol van de zorgvrager is bij empowerment.

Kwaliteit van bestaan

Alle ondersteuning en zorg zijn erop gericht dat de cliënt een goede kwaliteit van bestaan heeft --> wat is het beste voor de cliënt? 

Kwaliteit van leven is een subjectief begrip. Het zegt iets over hoe een persoon zijn of haar lichamelijke, psychische en sociale functioneren ervaart. Het kan daarnaast ook objectieve aspecten betreffen, bijvoorbeeld als het gaat om beperkingen als gevolg van ziekte.

In de gezondheidszorg zie je verschillende trends.
Welke gezondheidstrend zie je momenteel in Nederland?

1. van ‘gedrag en participatie’ naar ‘zorg en genezing’
2. van 'ziekte' naar 'gezondheid en gedrag'

Welke ontwikkelingen zorgen ervoor dat er tegenwoordig op een andere manier naar gezondheid gekeken wordt dan vroeger?

1. Ouderen hebben op steeds jongere leeftijd zorg nodig.
2. Het aantal ouderen en chronisch zieken neemt toe.

Stelling: Positieve gezondheid werkt vanuit een holistische visie. D.w.z. dat achter elke klacht/symptoom of zorgvraag meer zit dan alleen fysieke of mentale onbalans. Het is een samenwerking van meerdere factoren.

1. Juist
2. Onjuist

In het model van Lalonde worden vier factoren beschreven die van invloed zijn op de gezondheid; biologische factoren, gedragsfactor, gezondheidszorg en fysieke en sociale omgeving.
Wat is een voorbeeld van een gedragsfactor?

1. weinig bewegen
2. syndroom van Down
3. eenzaamheid
4. aanbod van medicijnen

Videofragment Empowerment 

Opdracht: 

Bekijk de video 

Bespreek daarna in tweetallen of je voorbeelden kent van mensen die dreigen buiten de maatschappij te vallen. 

Leg uit waarom je dan denkt dat ze buiten de maatschappij dreigen te vallen.

Empowerment

Eigen kracht ontwikkelen en inzetten om de eigen regie te voeren

Empowerment

‘Power betekent macht, kracht. Eigen kracht ontwikkelen en inzetten, eigen regie voeren, dat is de essentie van empowerment. Bij deze benadering ga je ervan uit dat iedere zorgvrager mogelijkheden of sterke kanten heeft om op eigen wijze – eventueel samen met anderen – vorm te geven aan het leven, ook als de omstandigheden niet zo gunstig zijn (Vilans 2009).’

Autonomie

Autonomie verwijst naar zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Het recht om zelf te bepalen wat er gaat gebeuren 

Hoe kan de chronische ziekte ingepast worden in het dagelijkse leven? De zorgvrager speelt daarbij een actieve rol; de zorgverlener ondersteunt hem daarbij.

Iedere zorgvrager kan tot zelfmanagement komen, ieder binnen zijn eigen mogelijkheden. Je gaat uit van wat een zorgvrager wel kan en versterkt dit door hier gebruik van te maken in andere situaties. Dit zorgt ervoor dat het vertrouwen van de zorgvrager in zichzelf groeit en hij hierdoor steeds een stapje verder durft te zetten in het behalen van zijn doelen.

Een belangrijk onderdeel van zelfredzaamheid en zelfmanagement is eigen regie.

Eigen regie is: het vermogen om je eigen leven en noodzakelijke ondersteuning te regelen en het praktische vermogen om jezelf te redden in lichamelijk, sociaal en psychisch opzicht.

Eigen regie gaat om het zelf beslissen over je leven en zorg en ondersteuning daarbij. Centraal staat: wat wil ik? 

1. wat kan de zorgvrager wel, waar ligt zijn kracht?

2. op welke gebieden gaat het goed, op welke gebieden gaat het niet zo goed, wat zou hij nog of weer graag kunnen doen?

3: wat wil hij met zijn leven, waar wil hij aan werken, welke hulp heeft hij daarbij nodig, hoe wil hij dat die hulp eruitziet?

Voor zorgvragers met beperkte gezondheidsvaardigheden is het moeilijker om de zorg voor hun gezondheid op zich te nemen en hierin beslissingen te nemen. Ze zijn er onzeker over of ze dit wel kunnen en weten vaak niet hoe ze dat moeten doen.

Door empowerment te gebruiken, stimuleer je de zorgvrager om steeds een stapje verder te zetten om zijn doelen te bereiken. De ene zorgvrager kan grote stappen zetten en resultaten behalen, de andere zorgvrager heeft veel kleine stappen nodig om doelen te bereiken en vertrouwen in zichzelf te krijgen.

Hoe actiever zorgvragers zelf hun rol oppakken in het vergroten van hun zelfmanagement, hoe positiever de effecten zullen zijn. De zorgvrager krijgt meer grip op zijn leven en leert beter om te gaan met gezondheidsproblemen en gezondheidsrisico’s. Er komt hierdoor meer ruimte om met de zorgvrager verder te kijken naar wat hij wil voor de toekomst.

Micro, meso, macroniveau. Beinvloeden elkaar en zijn even belangrijk

Gezondheidsvaardigheden 

• lezen: bijsluiters en etiketten op voedingsmiddelen
• schrijven: afspraken bijhouden, vragenlijsten invullen
• rekenen: op tijd medicijnen innemen, dosis aanpassen
• digitale vaardigheden: gebruikmaken van internet voor afspraken,             e-health
• kritische vaardigheden: bij verandering van gedrag - > reflecteren op eigen gedrag
• gespreksvaardigheden: telefonisch afspraak maken, luisteren, vragen stellen

Jouw taak als verpleegkundige/verzorgende IG in relatie tot empowerment

• Komen tot juiste balans tussen afhankelijkheid en zelfstandigheid 
• Rekening houden met vaardigheden zorgvrager 
• Zorgvrager coachen naar meer eigen regie
• Stimuleren om wensen aan te geven voor datgene wat hij belangrijk vindt voor zijn gezondheid. 

Microniveau

• individuele niveau van de zorgvrager
• kijken naar de eigen mogelijkheden om leven vorm te geven
• welke competenties heb jij om te ondersteunen

Mesoniveau

• afhankelijk wat er binnen de organisatie mogelijk is op gebied van zorg en ondersteuning bij zorgvrager
• je moet voldoende mogelijkheden krijgen om zelfmanagement te ondersteunen

Marconiveau

• niveau van de samenleving
• mensen niet buitensluiten
• rol van de vpk afhankelijk van ontwikkelingen in de maatschappij

Denk hierbij aan zorgvragers met een chronische ziekte die zorg op maat in kunnen kopen. 

Denk hierbij aan ontwikkelingen die gericht zijn op:

verhoging van de kwaliteit van zorg;

vergroten van het zorgaanbod;

vergroten van de mogelijkheden voor chronisch zieken op school en de arbeidsmarkt.

Casus: Empowerment bij Mevrouw Jansen

Mevrouw Jansen is 78 jaar oud en woont zelfstandig in een appartement. Ze heeft lichte hulp nodig bij sommige dagelijkse activiteiten, zoals boodschappen doen en af en toe het huishouden. Ze wil graag zoveel mogelijk zelf blijven doen, maar ze merkt dat ze soms sneller moe wordt.

Opdracht 1

1.  Werk in tweetallen.

2. Lees de casus van Mevrouw Jansen en bespreek samen: Hoe kun je haar helpen om zoveel mogelijk zelfstandig te blijven?

3. Wat zou je als zorgverlener kunnen doen om haar gevoel van onafhankelijkheid te ondersteunen?

4. Bedenk 3 ideeën die haar zouden kunnen helpen om zelf de regie te houden, ondanks haar lichte hulpbehoefte.

Duur: 5 minuten om te overleggen, daarna een korte terugkoppeling aan de klas.

Opdracht 2

https://www.zoro-competentiesindezorg.com/

ZORO game!