5.2 Ontdekkers van Nieuwe werelden h4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Programma:

1. (Dagstart 5 min.)
2. Check-in (5 min.)
3. Uitleg 5.2 Ontdekkers van Nieuwe werelden (20 min.)
4. 5.2 Werken aan handelingsdeel (15 min.)
5. Check-out (5 min.)

5.2 Ontdekkers van Nieuwe werelden

HAVO 4

Leerdoelen deze les:

4. Je kent de economische, politieke en religieuze motieven voor ontdekkingsreizen en kolonisatie.

5. Je weet hoe in de zestiende eeuw de kolonisatie van Midden- Amerika door de Spanjaarden verliep.

6. Je kunt de gevolgen van de ontdekkingsreizen voor de inheemse bevolking van Amerika en voor de Europeanen beschrijven.

7. Je kunt beschrijven hoe het wereldbeeld van de Europeanen veranderde door de combinatie van ontdekkingsreizen en kolonisatie.

Handel met het Verre Oosten in Middeleeuwen

• Zijde-route
  
• Zijde, specerijen etc.
  
• Byzantijnse Rijk
• Arabische Rijk
• Marco Polo (1271-1295)
  
• Italiaanse handelssteden

1453: Val van Constantinopel

--> Alternatieve routes nodig

1492: Reconquista voltooid

--> Alternatieve routes nodig

Ontwikkelingen zeevaart/wetenschap

• Kwaliteit schepen
  
• Kompas
• Bijgeloof: aarde plat?
  
• Zeemonsters

Start van de Europese Expansie

Portugezen en Spanjaarden startten de Europese expansie: omstreeks 1500. Ze hadden twee doelen voor zichzelf en voor het christendom:

• goud (economisch)
• grondgebied (politiek/religieus)

De Portugezen  kwamen steeds zuidelijker met hun ontdekkingsreizen: Door de oceaan op te gaan konden ze om West-Afrika heen varen en de herkomst van goud vinden in o.a. Ghana.

Portugese zeeroute naar Indië

- 1488 Kaap de Goede Hoop Bartolomeus Diaz

- 1498 India Vasco da Gama

- 1510 Indonesië, China en Japan.

Reis Vasco da Gama -->

Spaanse zeeroute naar Indië

1492 'westelijke route naar Indië' Columbus 

• West-Indië of de West --> Indianen. 
• Oost-Indië of de Oost --> Azië 

Vespucci en Magelhaen

1501-1502: Het nieuwe continent werd naar Amerigo Vespucci vernoemd, dat hij zelf de Nieuwe Wereld noemde.

1522: Spanjaarden reizen de wereld rond via Zuid-Amerika naar Indië en daarna via Afrika naar Spanje (Ferdinand Magelhaen).

Europese expansie in Azië

Portugal:

Armada’s met met handelsschepen.

Factorijen langs de Afrikaanse en Aziatische kusten.

In 1510 werd Goa in West-India gekoloniseerd. --> Hoofdkwartier in Azië.

Spanje verovert omstreeks 1570 de Filipijnen veroverde met als doelen:

• handel
  
• bekeren van de inheemse bevolking
  

Nederlandse zeeroute naar Indië

• Willem Barentsz (1596): Nova Zembla (Ned)
• Cornelis de Houtman (1596): Route naar Bantan Java (Ned)

Ondergang van Azteken en Inca's

Conquistadores:

• Azteken: Hernán Cortés 1519
• Inca’s: Francisco Pizarro 1530

Maya’s: <1000 ? - 1546 stadsstaten 

Inheemse volkeren makkelijk verslagen. Ze:

1. hadden eenvoudige wapens
   
2. waren doodsbang voor paarden
   
3. vochten tegen onderdrukte volken die de Spanjaarden hielpen
   
4. waren niet bestand tegen Europese ziekten
   

Encomienda

Encomienda: Systeem in Spaans Amerika waarbij lokale Indianen verplicht werkten op plantages en in mijnen.

--> Indianen stierven massaal

-->  Inzet Afrikaanse slaven.

Casta's: indeling van de samenleving op afkomst:

1. Europeanen
2. Gemengd bloed
3. Indianen 
4. Slaven

Portugese expansie in het Westen

• Van de kusten van Afrika haalden de Portugezen goud, ivoor en zwarte slaven.
• M.b.v. Afrikaanse en indiaanse slaven verbouwden ze o.a. in Brazilië suikerriet op grote plantages

De driehoekshandel

Vestigingskolonialisme

De Spanjaarden gingen heersen over steeds grotere gebieden in Midden- en Zuid-Amerika. Er kwam een migratie op gang van honderdduizenden Spaanse mannen die kinderen kregen bij indiaanse vrouwen. Zo ontstond een etnisch gemengde bevolking.

Zo begon het Europees kolonialisme in Amerika. Spanje en Portugal werden moederlanden die heersten over koloniën om eraan te verdienen.

4. Werken aan handelingsdeel (15 min.)

De Spanjaarden gingen heersen over steeds grotere gebieden in Midden- en Zuid-Amerika. Er kwam een migratie op gang van honderdduizenden Spaanse mannen die kinderen kregen bij indiaanse vrouwen. Zo ontstond een etnisch gemengde bevolking.

Zo begon het Europees kolonialisme in Amerika. Spanje en Portugal werden moederlanden die heersten over koloniën om eraan te verdienen.

Check de leerdoelen:

4. Je kent de economische, politieke en religieuze motieven voor ontdekkingsreizen en kolonisatie.

5. Je weet hoe in de zestiende eeuw de kolonisatie van Midden- Amerika door de Spanjaarden verliep.

6. Je kunt de gevolgen van de ontdekkingsreizen voor de inheemse bevolking van Amerika en voor de Europeanen beschrijven.

7. Je kunt beschrijven hoe het wereldbeeld van de Europeanen veranderde door de combinatie van ontdekkingsreizen en kolonisatie.

Fijne dag!