Les 5 Vreemd gedrag

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Les 5  Vreemd gedrag

en hoofdpijn

Periode 3

Lesindeling

Osiris

Thema: hoofdpijn I psychose | delier | vreemd gedrag bij middelenmisbruik

Literatuur:

Boek: Medische kennis H 15.4.1 + H 15.3.1 & thuisarts.nl

Leerdoelen 

De student;

Weet het verschil tussen een delier en psychose, waan en hallucinatie

Kent de oorzaken en symptomen van een delier en een psychose

Weet wat de trigger kan zijn voor een delier en psychose
Kan de lichamelijke en psychische gevolgen van middelenmisbruik benoemen

Kent verschillende soorten hoofdpijn

Migraine

Migraine: Ziekte van de hersenen, komt vooral voor bij vrouwen

• Aanvallen van heftige en bonzende hoofdpijn
• Vaak aan één kant van het hoofd
• Misselijkheid en braken
• Overgevoelig voor prikkels (licht en geluid)
• Soms vooraf gegaan door aura

Één aanval varieert in duur van enkele uren tot maximaal 3 dagen

Oorzaken/behandeling

Oorzaak: Onbekend...

Uitlokkende factoren:

• Hormonen
• Slaaptekort
• Stress of ontspanning
• Omgevingsveranderingen
• Voeding
• Erfelijkheid

Behandeling: Moeilijk...

Symptoombehandeling:

• Pijnstillers
• Anti-emetica
• Triptanen (zenuwstelsel)

Eventueel preventieve medicatie, zoals bètablokkers (metoprolol)

Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn voelt als een knellende pijn aan de zijkanten van uw hoofd.

De hoofdpijn komt regelmatig terug.

Spanningshoofdpijn is vervelend, maar niet gevaarlijk.

Probeer door te gaan met uw werk en activiteiten.

Een gezonde leefstijl kan daarbij helpen.

Zorg ook voor beweging, afleiding en ontspanning.

www.thuisarts.nl

Pijnstillerafhankelijke hoofdpijn

- door chronisch/ dagelijks gebruik van pijnstillers; paracetamol en NSAIDs

www.thuisarts.nl

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn: Suicidal headache

• Aanvallen van plotselinge, extreem heftige en borende pijn
• Vaak aan één kant, rond één oog
• Rood oog aan de aangedane kant
• Verstopte neus of loopneus
• Wanhopig gevoel en bewegingsdrang

Clusterhoofdpijn (2)

Aanvallen: 

• Pijn is het ergst na 10 minuten
• Duur: 30 minuten tot 3 uur
• Aantal: 1 of meer aanvallen per 24 uur
• Hoeveel vaak: Clusters van weken tot maanden
• Bij wie: Vooral mannen
• Uitlokkende factor: Alcohol

www.hln.be

Filmpje aanval clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn (3)

Behandeling:

• Inhaleren van zuivere zuurstof
• Sumatriptan helpt om de aanval te verminderen/te 
  stoppen.
• Verapamil kan helpen om de aanvallen te voorkomen. 

Opdracht: 
Zoek meer informatie rondom de behandeling en 
informeer elkaar. 

Subarachnoïdale bloeding

SAB is een slagaderlijke bloeding/ aneurysma in het hoofd. 

Symptomen:
Acuut hevige hoofdpijn

Braken

Soms raakt men bewusteloos

Slechte prognose > komt veel voor bij vrouwen (40-60 jaar).

Behandeling: operatief (clippen/coilen). 

Hersentrauma 

Hersentrauma: (niet aangeboren hersenletsel=NAH) 

Beschadiging van hersenweefsel door klap van buitenaf ( auto-ongeluk, valpartij, geweld) 

Hersentrauma 

Wat gebeurd er bij  hersenletsel:

• (gedeeltelijke) Bewusteloosheid
• Epileptisch insult na trauma
• Uitvalsverschijnselen
• Schedelfractuur (breuk van de schedel) 
• HET: Hoog Energetisch Trauma ( Hoge snelheid ergens tegen gebotst, hersenletsel is vaak ernstig)
• Amnesie (geheugen verlies) Retrograad (geheugenverlies voor ongeluk  of Anterograad geheugen (verlies na ongeluk, je slaat niets meer op.)

Hersentrauma's

Trauma Capitis	Lichte hersenschudding	Geen bewustzijnsverlies Hoofdpijn Misselijk of braken Geen amnesie
Commotio Cerebri	Hersenschudding of licht hersenletsel	Max. 15 min. buiten bewustzijn Max. 1 uur amnesie
Contusio Cerebri	Hersenkneuzing	Vrijwel zeker hersenbeschadiging

Behandeling

1. Overleg met ziekenhuis bij 3 of meer risicofactoren
   - Ziekenhuisopname
   - Drain inbrengen bij subdurale of epidurale bloeding
   - IC opname bij bedreigde ademhaling/bloeddruk/hartslag
2. Wekadvies voor 24 uur
3. Functioneren op geleide van de klachten
   - Eventueel pijnstilling

Zie Medische kennis 14.7 voor de risicofactoren

Hersenvliesontsteking

Hersenontsteking: Encefalitis

• Meestal door virus, soms door schimmel/parasiet of bacterie
• Koorts, hoofdpijn, slaperigheid, braken, lichte nekstijfheid
• Behandeling en gevolgen afhankelijk van oorzaak

Hersenvliesontsteking: Meningitis

• Meestal door virus of bacterie
• Ernstige hoofdpijn, flinke nekstijfheid, koorts, misselijkheid, braken, puntbloedinkjes, verminderd bewustzijn (bacterie)
  Gevoeligheid voor licht (virus)
• Complicaties: Sepsis, psychische verandering, doofheid
  Virus gaat vaak met week weer over

Hersenvliesontsteking door een virus is milder van vorm en gaat vaak met een week weer over. Meest kenmerkend is dan de gevoeligheid voor licht.

Voorbeelden

Delier/ Psychose

Delier: tijdelijke verandering in het bewustzijn

Psychose: kenmerkt zich door wanen/hallucinaties

Waan is een stoornis in het denken;

Hallucinatie is een levensechte waarneming van iets wat er niet is. 

Patiënten kunnen dingen zien, horen, ruiken en voelen.

Trigger ontwikkelen delier?

Delier

Delier:

kenmerkt zich door een verandering in het bewustzijn van de patiënt. De hersenfunctie is verstoord door een lichamelijke ziekte of probleem. Denk aan een longontsteking, UWI en/of een onttrekkingsdelier bij mensen met een alcoholverslaving.

Zoek uit:

Onttrekkingsdelier bij patiënten met alcoholabusus:

Wat is het?

Symptomen/ kenmerken in het gedrag? 

Welke adviezen kun je geven?
Medicatie? 
Verwijzing instanties? 

Wat betekent dit voor jou als doktersassistent in het verlenen van zorg aan deze patiëntencategorie? 

Uitkomst klassikaal bespreken

Onttrekkingsdelier

Wat is het?

Symptomen/ kenmerken in het gedrag?

Welke adviezen kun je geven?

Medicatie?

Verwijzing instanties?

Wat betekent dit voor jou als doktersassistent in het verlenen van zorg aan deze patiëntencategorie? 

Trigger ontstaan psychose?

Psychose

Psychose:

Een psychotische patiënt is meestal zeer angstig. Het functioneren is ernstig belemmerd. Een psychose kan ontstaan door een lichamelijke ziekte, door het gebruik van alcohol en/of drugs, en/of bijvoorbeeld ontstaan in de eerste week van het kraambed.

De ernst varieert van vrij onschuldig, kortdurend en eenmalig tot zeer ernstig en vernietigend. 

www.zorginstituutnederland.nl

Zoek uit:

Psychose die ontstaat tijdens de kraamperiode:

Wat is het?

Symptomen/ kenmerken in het gedrag?

Welke adviezen kun je geven?

Medicatie?

Verwijzing instanties?

Wat betekent dit voor jou als doktersassistent in het verlenen van zorg aan deze patiëntencategorie? 

Uitkomst klassikaal bespreken

Kraambed/postpartum psychose:

Wat is het?

Symptomen/ kenmerken in het gedrag?

Welke adviezen kun je geven?

Medicatie?

Verwijzing instanties?

Wat betekent dit voor jou als doktersassistent in het verlenen van zorg aan deze patiëntencategorie? 

Een postpartum psychose wordt ook wel kraambedpsychose of postnatale psychose genoemd. Een postpartum psychose is een zeldzame en ernstige aandoening die kort na de bevalling ontstaat. Een vrouw met een postpartum psychose heeft last van waanbeelden en is het contact met de werkelijkheid kwijt.

Vreemd gedrag door drugsgebruik

Symptomen van drugsgebruik?

Opdracht (deel 1):

Wat zijn de gevolgen van de onderstaande soorten drugs op zowel lichamelijk als psychisch gebied?

Cannabis, XTC, cocaïne, heroïne, LSD/Paddo's, lachgas en GHB.

Kies uit vier verschillende soorten drugs en werk deze uit aan de hand van de volgende punten, zie volgende slide. 

Opdracht individueel of in groepsverband. 

Opdracht (deel 2):

Kies uit: Cannabis, XTC, cocaïne, heroïne, LSD/Paddo's, lachgas en/of GHB.

- Werking?

- Effect?

- Gezondheidsrisico's?

- Lichamelijke en/of psychische gevolgen?

- Verslavingsgevoeligheid?

- Hulp? 

Informatieve websites

Thuisarts

Drugsinfo

Trimbos instituut

Eigen werktijd:

Deze periode maak je een aantal opdrachten (zie Canvas). De deadline is 26 maart 23:59 uur