M9 Gebruiksrecht (Creative Commons)

• Informatica
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo, havo
• Leerjaar 1,2

   Gebruiksrecht - Creative Commons 

• Je leert wat publieksdomein betekent.
• Je begrijpt wat een licentie is.
  
• Je weet waarvoor Creative Commons licenties worden gebruikt.
• Je kent de vier bouwstenen (codes) van een CC- licentie.
• Je kunt de Creatieve Commons codes herkennen.
• Je kunt een licentie vinden dat aan je behoeftes voldoet.
  

Leerdoelen

Moet je altijd toestemming vragen als je werk van iemand anders wilt gebruiken?

Bij CC licentie geven makers bij voorbaat toestemming om hun werk (digitaal) te gebruiken, delen en/of bewerken. Er zijn wel voorwaarden aan verbonden, deze worden aangegeven met een code.

Gebruiksrecht - Creative Commons licentie

De licentie: De volledige licentietekst inclusief de kleine lettertjes.

Een licentiesamenvatting: Een eenvoudig, in gewone taal opgesteld overzicht van de licentie, inclusief de iconen.
Een machineleesbare licentiebeschrijving: Dit is extra metadata dat de zoekmachines gebruiken.

De drie lagen van een licentie

Creative Commons biedt twee manieren aan om aan te geven dat een werk zonder restricties gebruikt kan worden:

Publieke domein - Geen auteursrecht

Publieke domein gemarkeerde werken (Mark 1.0) 

Verouderd of onbekend

(De maker is meer dan 70 jaar dood of is hij/zij is niet bekend)

De CC0 publieke domein verklaring (CC0 -1.0) Weggegeven

(De maker neemt afstand van alle rechten op zijn creatie)

Wat is het verschil tussen de twee verklaringen (Mark 1.0 en CC0 1.0) ?

1. Alleen de eerste mag door iedereen voor alle doeleinden gebruikt worden.
2. Alleen bij de tweede is er geen sprake van auteursrecht.
3. Bij de eerste is moeilijk om vast te stellen wie de maker is en bij de tweede niet.
4. Bij de eerste is de maker al 70 jaar dood of onbekend en bij de tweede heeft de maker zijn rechten afgestaan.

Zo'n 50 jaar na de dood van de auteur vervalt de bescherming van het auteursrecht. Het werk valt dan in het publiek domein.

1. Juist
2. Fout

Onderstaande symbool geeft aan dat een werk -

1. onder het publieksdomein valt omdat de auteur onbekend is.
2. niet onder het publieksdomein valt.
3. onder het publieksdomein valt omdat de auteur zijn werk heeft afgestaan.
4. niet onder het publieksdomein valt omdat de auteur het werk wil zelf verkopen.

Sleep de afbeeldingen naar de juiste vak,

 controleer het bij twijfel op: openverse.org/rotterdam 

BY: Naamsvermelding Je staat anderen toe om het werk waar jij auteursrecht op hebt te gebruiken – maar uitsluitend als jij vermeld wordt als maker.

NC: Niet-commercieel Anderen mogen je werk gebruiken, mits niet voor commerciële doeleinden. (noncommercial uses only)

ND: GeenAfgeleideWerken Anderen mogen je werk gebruiken mits het werk in de originele staat blijft. (non deformation, no remix)

SA: GelijkDelen Je staat anderen toe om van jouw werk afgeleid materiaal te maken onder de voorwaarde dat zij het onder dezelfde licentie vrijgeven als het originele werk.

De vier bouwstenen (codes) van de CC licenties:

Wat is het verschil tussen deze twee licenties (CC-BY-NC en CC-BY_ND?

1. Er is geen verschil.
2. Alleen bij de eerste moet je de naam van de maker vermelden.
3. De eerste mag je delen met anderen hoe je maar wilt.
4. Alleen bij de eerste is het remixen van de werk toegestaan.

Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken

Naamsvermelding-NietCommercieel

Naamsvermelding-GelijkDelen

In het onderwijs mag je vrij gebruik maken van 'werken' als ze een educatief doel kennen.

1. Juist
2. Fout

Je hebt een foto gevonden op Bing waar de gebruiker een Creative Commons licentie heeft geplaatst die er zo uitziet:

1. Je mag deze afbeelding legaal gebruiken mits naamvermelding van de auteur.
2. Je mag de foto gebruiken voor een muziekvoorstelling waarvoor je kaartjes verkoopt.
3. Je mag de foto gebruiken voor non-commerciele doelen en delen onder zelfde voorwaarden met erbij naamvermelding van de auteur.
4. Nee, deze foto mag door niemand gebruikt of gedeeld worden.

Je probeert een aantal bruikbare foto’s te vinden voor een schoolproject. De afbeelding die je wilt gebruiken valt onder de Creative Commons licentie:

1. Je mag deze afbeelding legaal gebruiken mits naamvermelding van de auteur.
2. Ja, deze foto valt onder de publieksdomein en iedereen mag het gebruiken.
3. Nee, deze foto mag door niemand gebruikt of gedeeld worden.
4. Nee, deze foto is alleen voor commercieel gebruik.

Publieksdomein (Mark 1.0 of CC 1.0)

Het publieke domein is een term die gebruik wordt om aan te geven dat werken niet langer onder de bescherming van het auteursrecht vallen. Een rechthebbende kan ook verklaren dat hij zijn rechten op geen enkele wijze zal uitoefenen. In de praktijk komt het er dan op neer dat de werken in het publieke domein terechtkomen.

Bij Creative commons (CC 4.0) behouden de makers al hun rechten, maar ze geven aan anderen toestemming om hun werk (digitaal) te gebruiken, delen en/of bewerken. Er zijn wel voorwaarden aan verbonden, deze worden aangegeven met een code.

Op basis van de vier codes (Naamsvermelding, Niet-commercieel, GeenAfgeleideWerken en GelijkDelen) zijn er in totaal zes verschillende Creative Commons licenties.

Samengevat

Woordenlijst

Exploitatierecht .Naar Nederlands recht geniet de auteursrechthebbende twee zogeheten exploitatierechten: een openbaarmakingsrecht en een verveelvoudigingsrecht.

Gebruiksrecht Bij Creative Commons (CC) geeft een auteur – onder bepaalde voorwaarden – toestemming om zijn werk (digitaal) te gebruiken, delen en/of bewerken.

Licentie Een toestemming om iets te doen of te gebruiken.

Publieksdomein Rechtenvrij werk dat door iedereen gebruikt mag worden.

• Vraag de leerlingen om te vertellen wat ze van deze les geleerd hebben.
• Vraag of ze vanaf nu anders zullen omgaan met online contact met onbekenden.

IK VOND DEZE LES

😒🙁😐🙂😃

Uitleg kleurendifferentiatie

Belangrijk

Basisstof

Extra uitdagingen

Woordenlijst

Ga naar de website:

 https://creativecommons.org/choose/#

Wil je een duidelijke pad volgen (alleen in het Engels):

 https://chooser-beta.creativecommons.org/

Kies een CC licentie voor je creatieve werk

Je kunt diverse maatregelen nemen om dit te voorkomen.

Als het al is gebeurd, moet je de inbreuk opsporen en vervolgens een brief schrijven: Daarin zet je het volgende:

– Wat de inbreuk is;

– Waar je die inbreuk gezien hebt;

– Wat je schade is dat de inbreuk moet stoppen;

– Welke oplossing of schikking je biedt;

– Welke termijn je geeft om de inbreuk te stoppen en aan jouw oplossing te voldoen;

Lees hier verder: https://www.charlotteslaw.nl/inbreuk-op-auteursrecht-een-stappenplan/
© Charlotte's Law

Wat te doen als iemand jouw auteursrecht schendt?