TIJD deel 4

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Wat weet je over 'Vanitas'?

Een gedoofde kaars, een leeg glas, een horloge en een doodshoofd – dit zijn niet zomaar wat voorwerpen bij elkaar. Elk object draagt de boodschap uit dat onze tijd eindig is. Memento mori – gedenk te sterven.

De Haarlemmer Pieter Claesz werd beroemd met stillevens met een beperkt palet. In dit schilderij gebruikte hij naast bruin en groen een klein beetje blauw voor het lint van het horloge. Meer kleur had hij niet nodig om het er levensecht uit te laten zien.

Een gedoofde kaars, een leeg glas, een horloge en een doodshoofd – dit zijn niet zomaar wat voorwerpen bij elkaar. Elk object draagt de boodschap uit dat onze tijd eindig is. Memento mori – gedenk te sterven.

De Haarlemmer Pieter Claesz werd beroemd met stillevens met een beperkt palet. In dit schilderij gebruikte hij naast bruin en groen een klein beetje blauw voor het lint van het horloge. Meer kleur had hij niet nodig om het er levensecht uit te laten zien.

Pieter Claesz (1597-1660) heeft in zijn leven heel veel stillevens gemaakt. Vrijwel alle stillevens van Claesz verwijzen naar het sterven en de tijdelijkheid van het leven en het plezier. 

Welke voorstellingsaspecten verwijzen naar de dood?

De stillevens van Pieter Claesz (1597-1660) verwijzen naar het sterven en de tijdelijkheid van het leven en het plezier. Welke voorstellingsaspecten verwijzen naar de dood?
Noem er 3 en beschrijf bij elke de verwijzing naar het vergaan van tijd.

Schedel - is van een mens die al dood is

Kaars - Is opgebrand, de lont in gedoofd

De bloem - is geplukt en zal verwelken

lege glas - er zal niet meer gedronken worden

Lege inktpotje - er zal niet meer geschreven worden

Boek - het boek ziet er al oud uit en zal vergaan met de tijd

Klokje rechts (verwijst naar de tijd)

Pieter Claesz schilderde dit vanitas realistisch.
Noem een voorbeeld van het aspect licht waaraan je dat kunt zien.

(realistische / virtuoze / gedetailleerde weergave van licht in):

− clair-obscur 

− glimlichten

− eigenschaduw

Je zou kunnen zeggen dat het vanitas stilleven van Pieter Claesz een

1. Religieuze functie heeft.
2. Een mythologische functie heeft.
3. Wervende functie heeft.
4. Een educatieve functie heeft.

Pieter Claesz schilderde dit vanitas realistisch.
Noem een voorbeeld van het aspect textuur waaraan je dat kunt zien.

(realistische / virtuoze / gedetailleerde weergave van textuur in):

− de stofuitdrukking 

− de textuur van de (harige) veer 

Waar het het vanitas bij Pieter Claesz draait om de eindigheid van het leven zou je het bevroren vanitas van Hans op de Beeck anders kunnen interpreteren. Wat wilt Hans op de Beeck duidelijk maken over tijd met zijn bevroren vanitas? Wat is hierin het grootste verschil met het vanitas van Pieter Claesz?

Bij Vanitas denken we aan 'alles vergaat'. Dit werk van Hans op de Beeck lijkt bevroren. Wat zegt de titel 'Frozen Vanitas' over tijd?

Je zou kunnen zeggen dat het werk van Hans op de Beeck geënsceneerd is. Leg uit waaraan je kunt zien dat het werk geënsceneerd is.

Het werk van Hans op de Beeck is vervreemdend. Noem twee aspecten van de vormgeving die vervreemdend zijn.

Kleur - alles is grijs. In de werkelijkheid om je heen is niet alles grijs

Compositie - de compositie is vervreemdend. Er liggen objecten bij elkaar die samen een beeld vormen. Zo heb je een enorme schedel, maar ook een klein bureau. Alles staat niet in werkelijke verhouding tot elkaar. 

Benoem een aspect van de voorstelling dat vervreemdend overkomt.

https: