P4 Internationale organisaties

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

De wereld na 1945

§ 4 Internationale organisaties

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kun uitleggen:

1.  Hoe kwam er meer wereldwijde samenwerking?
2. Welke organisaties vallen onder de VN?
3. Waarom Europese landen gingen samenwerken en welke gevolgen had dit?

4.1 Wereldwijde samenwerking

Oprichting VN

• Het idee komt voort uit de Volkenbond die na de Eerste Wereldoorlog werd opgericht door de Amerikaanse president Wilson
  
• De VN werd in 1945 opgericht na de Tweede Wereldoorlog

Volkenbond; geen succes

• 1919: Senaat ratificeert Volkenbond niet. VS geen onderdeel Volkenbond.
• 1933: Japan en Duitsland stappen uit de Volkenbond.
• 1935: Zwak optreden tegen Italië in Ethiopië.
• 1937: Italië stapt uit de Volkenbond.
• 1939: Sovjet-Unie wordt uit de Volkenbond gezet.
• Tweede Wereldoorlog kon niet worden voorkomen.

Organisatie

• Alle lidstaten hebben één stem in de Algemene Vergadering
• De Veiligheidsraad is het belangrijkste orgaan van de VN
• Deze bestaat uit vijf vaste leden en tien wisselende leden
• De vijf vaste leden hebben vetorecht

Oorlogstribunalen

• Het Internationaal Gerechtshof kan oorlogsmisdadigers bestraffen
• Deze is gevestigd in Den Haag
• In Nederland is het gerechtshof heel bekend vanwege het Joegoslaviëtribunaal waarin misdadigers van Srebrenica werden bestraft

Met verbijstering heeft de wereld woensdag kunnen toezien hoe de oorlogsmisdadiger Slobodan Praljak in de rechtszaal van het Joegaslaviëtribunaal na het horen van zijn veroordeling tot twintig jaar celstraf gif innam. De 72-jarige Bosnische Kroaat stierf kort daarna in een Haags ziekenhuis.

VN

1. Ieder land kan lid worden
   
2.  Ondertekening verklaring van rechten van de mens   (zelfbeschikkingsrecht - gelijke rechten man/vrouw)
   
3.  Elke land heeft één stem  en is dus in principe gelijk
4. Er zijn nu 193 landen lid van de VN

Blauwhelmen

• Bewaken van de vrede en veiligheid in de wereld

• Meevechten om twee vijanden uit elkaar te houden
  

Vredesmissies

• Vredesmissies pakten niet altijd goed uit, de meest traumatische vredesmissie vond plaats in Bosnië.
• Joegoslavië viel uit elkaar, en gedurende de burgeroorlog werden Bosnische moslims bedreigd door Bosnische Serviërs.
• De VN stelde een enclave in bij Srebrenica, een gebied dat dan beschermd zou worden door Nederlandse militairen.

Sebrenica

Een bloedige oorlog speelde zich van 1992 tot december 1995 af in Bosnië tussen Bosnische moslims en Kroaten enerzijds en de Bosnische Serviërs anderzijds. 

 “Srebrenica“, waar 8000 moslims door Servische milities geëxecuteerd werden is sindsdien een begrip geworden. 

In 1999 speelde zich de Kosovo-oorlog af. Kosovo slaagde er zich in van Servië af te scheiden met de steun van de NAVO.

4.2 VN- organisaties

Algemene vergadering

Veiligheidsraad

Algemene Vergadering

Alle lidstaten komen elk jaar bijeen.

Wat kunnen ze doen?
-> Stemmen over besluiten en ondernemen actie

•  -Universele Verklaring rechten van de mens 1948
• - oprichting UNICEF
  

Veiligheidsraad

Raad van 15 landen
-> Vrede en veiligheid in de wereld
5 permanente leden (vetorecht)
10 niet permanente leden (2 jaar)

Wat kunnen ze doen?
strafmaatregelen opleggen- VN leger  sturen- strijdende partijen scheiden - toezien op veiligheid

VN

• Verenigde Naties hebben tot doel oorlog te voorkomen.
• Permanente leden Veiligheidsraad: VS, SU, GB, Frankrijk en China.
• Vetorecht: stemming tegen houden.

VN

VN kan:

• Besluit nemen (resolutie)
• Sanctie opleggen: straf geven.
• Militairen sturen: doel: vrede bewaren en mensen beschermen.
• UNICEF is onderdeel van de VN

Korea Oorlog

juni 1950 - juli 1953
aanval Noord-Korea > Zuid-Korea
VN - militairen
Rusland afwezig dus geen VETO

Vietnamoorlog

1957-1975
Amerikaanse betrokkenheid wordt niet veroordeeld:
...........VETO

VEEL KRITIEK OP VN

machteloos door vetorecht

UN = United Nations (Verenigde Naties)

security council = Veiligheidsraad

'Russia'

'France'

'China'

'UK'

'US'

 § 4.3 Europese samenwerking 

Na de Tweede Wereldoorlog

• Europa in puin,  slechte economie: hulp van Amerika > Marshallhulp
  
• Voorwaarde: Europese samenwerking,  zodat oorlogen worden voorkomen
  

Geschiedenis van de EU

1. 1951: Europese Gemeenschap voor kolen en staal. (EGKS) Benelux, Frankrijk, Duitsland, Italië
   
2. 1957: Europese Economische Gemeenschap. (EEG) : handel zonder belemmeringen
   
3. 1967: Europese Gemeenschappen (EG) : samenvoeging van de EGKS en de EEG
4. 1993: Europese Unie (EU) (Verdrag van Maastricht)

Terugkoppeling

- Waarom ontstond de VN?

- Wat is het doel van de VN?

- Waarom is dat veto recht soms zo lastig?

- Hoe  verliep de Europese samenwerking vanaf 1951?