H. 4, par.3. Het IJzeren Gordijn gaat open

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

§4.3 Het IJzeren Gordijn gaat open

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Hoe mensen zich tijdens de Koude Oorlog tegen de communistische overheersing verzetten

- Welke hervormingen Sovjetleider Gorbatsjov doorvoert en wat daar de oorzaken van zijn

- Wat de belangrijkste gevolgen zijn van de hervormingen onder Gorbatsjov

Filmpje

De Trabant

Verzet tegen het communisme

Op verschillende momenten komen mensen in opstand

Naast opstanden wordt ook kritiek geuit via illegale media

Hongarije 1956

Hongaarse studenten brengen met de bevolking de communistische regering ten val. Het Warschaupact treedt op om de communistische overheersing te herstellen.

Tsjechoslowakije 1968

Communistische leiders geven de bevolking steeds meer vrijheden. Deze Praagse Lente is een bedreiging voor andere Oostbloklanden en het Warschaupact grijpt weer in.

Polen 1980

Poolse arbeiders richten de niet-communistische vakbond Solidariteit op die uitgroeit tot een massabeweging die verandering eist. De regering onderdrukt en verbiedt de groep, maar verzet gaat stiekem door.

Het Sovjetsysteem loopt vast

In 1985 ziet SU-leider Gorbatsjov de problemen in het Oostblok

Daarom komt hij met hervormingen

Perestrojka

Een verbouwing van de economie. Er komen kleine particuliere bedrijven en staatsbedrijven die geen geld opleveren verdwijnen.

Glasnost

Openheid in het bestuur. Mensen mogen hun mening uiten en krijgen inspraak in het bestuur. Zo mogen er andere partijen naast de Communistische Partij worden opgericht.

Buitenlandpolitiek

De buitenlandpolitiek moet minder agressief zijn en goedkoper worden. Minder kernwapens bouwen en Russische soldaten uit Oost-Europa halen.

• Slechte welvaart
• Te dure wapenwedloop
• Onbetrouwbaar bestuur
• Corruptie

schooltv.nl

De ondergang van het communisme in Europa

De hervormingen versnellen de ondergang van het Oostblok

Overal in Oost-Europa gaan mensen demonstreren

Hongarije opent het IJzeren Gordijn, Polen houdt verkiezingen

Communistische regeringen komen massaal ten val

Leg uit waarom de mensen vanaf de invoering van glasnost (openheid) opeens durven te demonstreren

De val van de Muur

Ook in de DDR zijn demonstraties voor vrijheid

De regering kan het niet stoppen en opent de grenzen in 1989

Kort daarna valt het communisme in de DDR

In 1990 wordt Duitsland weer verenigd tot één land

Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Filmpje

De val van de Muur

Val van de Sovjet-Unie

Leden van de Sovjet-Unie verklaren zichzelf onafhankelijk

In 1991 wordt de Sovjet-Unie officieel opgeheven

De ongelijkheid neemt toe, maar er komt meer vrijheid

Sinds Poetin aan de macht is neemt deze vrijheid langzaam af

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991