5.2. koolstofverbindingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

5.2. koolstofverbindingen

Leerdoelen

• Je kunt de systematische naamgeving van alkanen, alkenen, alkynen en alkanolen toepassen.
• Je kunt structuurformules van alkanen, alkenen, alkynen en alkanolen tekenen.
• Je kunt de algemene molecuulformule van een koolstofverbinding opstellen.
• Je kunt een isomeer van een stof herkennen en tekenen.
• Je kent een aantal eigenschappen en toepassingen van koolstofverbindingen.

Fossiele brandstoffen

Gefractioneerde destillatie is een proces waarbij aardolie wordt gescheiden in zuivere stoffen

1. Waar
2. Niet waar

Aardolie scheiden we d.m.v. gefractioneerde destillatie. Deze scheidingstechniek berust op het verschil in:

1. kookpunt
2. dictheid
3. deeltjesgrootte
4. oplosbaarheid

Met 'splitsen' wordt mogelijk het kraken van de koolwaterstofketens bedoeld.
Wat is kraken?

1. Korte koolwaterstofketens worden aan elkaar gekoppeld.
2. Korte koolwaterstofketens worden gescheiden van lange.
3. Lange koolwaterstofketens worden aan elkaar gekoppeld.
4. Lange koolwaterstofketens worden omgezet in korte ketens.

Koolstofverbinding

Een koolstofverbinding, is een stof waar minimaal één koolstofatoom in het molecuul zit.

 

Enkele voorbeelden:

koolstofdioxide (CO₂), ethanol (C₂H₅OH),

mensen / dieren / planten en aardgas.

Koolwaterstofverbindingen

• Koolwaterstofverbindingen: zijn stoffen die alleen  bestaan
   uit koolstof- en waterstofatomen.
• Algemene formule = C_xHy
• Hiernaast zie je b.v. C6H10 (dus x =6 en y = 10)
  

Functionele groepen

• Functionele groep: een atoomgroep of meervoudige atoombinding, die de eigenschappen van een koolstofverbinding beïnvloedt. 

• Aan de naam van een koolstofverbinding kun je zien welke functionele groepen de verbinding heeft.

Structuurformule

Structuurformule                                                              Ruimtelijk model

Alkanen

Alkanen zijn koolwaterstoffen met alleen
 maar enkele bindingen.

De algemene formule die geldt is: C_nH_2n+2

Alkenen

Alkenen zijn koolwaterstoffen die uit enkele bindingen en altijd een dubbele binding. 

De algemene formule die hier geldt is: 

Alkenen

De algemene formule die hier geldt is: C_nH_2n

Alkyn

Alkenen zijn koolwaterstoffen die uit enkele bindingen en altijd een driedubbele binding. 

De algemene formule die hier geldt is: C_nH_2n-2

Alkanolen

Alkanolen (ook wel alcoholen) zijn koolstofverbindingen die een -OH groep bevatten. De -OH groep is altijd gebonden aan een koolstof (C) atoom.

De algemene formule is: C_nH_2n+1OH

Isomerie

We spreken over een isomeer, wanneer we dezelfde molecuulformule hebben, maar een andere structuurformule.

Aan de slag!

• Lees paragraaf 5.2
• Maak opdracht 1 t/m 4 en 7

Opdracht

Teken zoveel mogelijk isomeren van Octaan: C₈H₁₈