Paragraaf 12.2 - Verwantschap [3]

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

Evolutie - 12.2 Verwantschap

Startopdracht

Schrijf het antwoord op de volgende vraag in je schrift:

Leg uit hoe nieuwe soorten kunnen ontstaan.

Antwoord startvraag:

Leg uit hoe nieuwe soorten kunnen ontstaan.

1. Isolatie

2. Variatie van een bepaalde erfelijke eigenschap

3. Erfelijke eigenschap is erfelijk

3. Natuurlijke selectie; de best aangepaste

organismen kunnen zich het beste voortplanten. 

Leerdoelen

• Je kunt in het kort beschrijven hoe het leven op aarde zich heeft ontwikkeld
• je kunt beschrijven hoe fossielen ontstaan
• Je kunt uitleggen dat verwante soorten uit een gemeenschappelijke voorouder zijn ontstaan
• Je kunt in het kort beschrijven hoe de mens en andere mensapen verwant zijn

12.2 Verwantschap

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt in het kort beschrijven hoe het leven op aarde zich heeft ontwikkeld

12.2 Verwantschap

Hoe ontwikkelde het leven op aarde zich?

•  4,5 miljard jaar geleden: aarde
• 3,5 miljard jaar geleden ontstond eerste levensvorm
• Algen zorgden voor zuurstof door fotosynthese
• 900 miljoen jaar geleden eerste dieren/planten waren eencellig en leefden in water
• 400 miljoen jaar geleden eerste dieren op het land. 
• Waaruit ontstond de mens?

12.2 Verwantschap

Geschiedenis van leven op aarde

12.2 Verwantschap

Maak paragraaf 12.2 opgave 2 t/m 7

Klaar? Lees blz 166 t/m 169 en begin vast met 

12.2 Verwantschap

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe fossielen ontstaan

12.2 Verwantschap

Hoe zijn fossielen ontstaan?

• Fossielen > oude overblijfselen van hele organismen of resten van organismen
• De harde delen van organismen worden een fossiel
• Fossielen ontstaan als overblijfselen bedekt raken met lagen zand of klei,
  die daarna verstenen
• Fossielen bewijzen dat er vroeger andere
  organismen leefden dan tegenwoordig

Fossiel - overblijfselen van organismen die vroeger hebben geleefd.

Ontstaan fossiel:

1. Zinken, zachte delen verteren.

2. Harde delen bedekt door zand/klei.

3. Verstenen (samenpersen van de harde delen).

4. (Zee)bodem komt omhoog: zichtbaar.

12.2 Verwantschap

• Lees blz 166-169 : 
• Maken 12.2 – Opdracht 2 t/m 7, 10,11,12,

12.2 Verwantschap

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen dat verwante soorten uit een gemeenschappelijke voorouder ontstaan zijn
• Je kunt in het kort beschrijven hoe de mens en andere mensapen zijn verwant

12.2 Verwantschap

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• verwantschapsschema
  - bestaat uit een lijst met aftakkingen
  - soorten die ‘kort’ geleden een gemeenschappelijke voorouder hadden staan dicht bij elkaar in het schema, zij zijn nauw verwant aan elkaar

12.2 Verwantschap

Verwantschap weergeven

• Wie zijn nauwer verwant?  Vogels en reptielen of vogels en amfibieën?
• Hoe zie je dat?
  Wie waren er eerst: ongewervelde of gewervelde dieren?
• Hoe zie je dat?

Welke dieren hebben de minste verwantschap?

1. Slijmprik en vissen
2. Slijmprik en reptielen
3. Zoogdieren & reptielen
4. Zoogdieren en vogels

12.2 Verwantschap

Mensapen vs mensen

• Mensapen en mensen: opponeerbare duim
• mensapen:  opponeerbare grote teen
• mensen: groter hersenvolume 
• Het bekken verschilt: hoe?

Evolutie van de mens

7 miljoen jaar geleden een gemeenschappelijke voorouder.

Autralophithecus afarensis - geen opponeerbare teen

Homo habilis - stenen werktuigen

Homo erectus - jagers en vissers, vuur

Homo sapiens - plat gezicht, groot hersenvolume

12.2 Verwantschap

Evolutie van de mens

Wie heeft de meeste verwantschap met de gorilla?

1. Apen van de nieuwe wereld
2. Chimpansees
3. Orang-oetans
4. Gibbons

12.2 Verwantschap

• Blz. 170 t/m 175
• Maken 12.2 – Opdracht 16,17,18,20,21,22
• 
  

Klaar : oefen op biologiepagina voor het SE

  VMBO 3: H4 waarnemen en reageren en H5 gedrag