Over wat wel en niet deugt - blz 91 tm 93

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 5

Over wat wel 

en niet deugt

27 februari

Vandaag

We herhalen eerst een aantal begrippen van voor de vakantie:

- waarden en normen

- ethiek en ethische regels

Daarna gaan we ontdekken wat de gouden regel inhoudt. 

Het is een regel die bij alle grote godsdiensten en levensbeschouwingen gebruikt wordt. 

nadenken over waarden en normen

Als je nadenkt over wat deugt en wat niet, dan denk je ook over je eigen waarden na. 

Een waarde is bijvoorbeeld:

- eerlijkheid

- vriendschap

- gezelligheid

Een waarde is een ideaal dat je nastreeft,

omdat je dat heel erg belangrijk vindt. 

nadenken over waarden en normen

Bij waarden horen normen, bijvoorbeeld:

 

- eerlijkheid + je mag niet liegen

- vriendschap + je laat een vriend niet in de steek

- gezelligheid + je maakt geen ruzie op een feest

Normen zijn gedragsregels.

Normen ontstaan vanuit waarden. 

nadenken over waarden en normen

Welke waarden en normen horen bij elkaar?

Elkaar helpen als dat nodig is. 

Een leraar hoort leerlingen zo veel mogelijk hetzelfde te behandelen. 

Je moet je beloftes nakomen. 

Licht aan op je fiets, als het donker is. 

Roken doe je niet. 

Je zorgt ervoor dat al je eten veganistisch is. 

Een volwassene spreek je met u aan. 

Een leeg drinkpakje gooi je in de prullenbak.

vriendschap

gelijkheid

betrouwbaarheid

veiligheid

gezondheid

diervriendelijkheid

beleefdheid

netheid

Norm of waarde?
Het is niet goed om te liegen.

1. Norm
2. Waarde

Norm of waarde?
Op het schoolterrein is roken verboden.

1. Norm
2. Waarde

Welke norm past het beste bij de waarde 'respect'?

1. Iedere dag 2 stuks fruit eten
2. Anderen behandelen zoals je zelf behandeld wil worden
3. Altijd je huiswerk maken en opletten in de les
4. Je broertje helpen met veters strikken

Niet liegen is een norm die het beste past bij de waarde...

1. Eerlijkheid
2. Respect
3. Gelijkheid
4. Trouw

Welke norm past het beste bij de waarde verdraagzaamheid?

1. In de bus opstaan voor een zwangere vrouw
2. Een blinde man helpen
3. De mening van andere respecteren
4. Groeten wanneer je ergens binnen komt

'Veiligheid'
Dit is een voorbeeld van een...

1. Norm
2. Waarde

'Je moet verkeer van rechts voorrang geven.'
Dit is een voorbeeld van een...

1. Norm
2. Waarde

Dat wat we belangrijk vinden en nastreven. Dit is een definitie van ....

1. normen
2. waarden
3. regels
4. doelen

WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN WAARDEN EN NORMEN?

1. een norm is een ideaal dat wordt nagestreefd, een waarde is een gedragsregel
2. een waarde is een gedragsregel, een norm is iets dat iedereen belangrijk vindt
3. een waarde is een ideaal dat wordt nagestreefd, een norm is een gedragsregel
4. een norm is een gedragsregel, een waarde is iets dat iedereen belangrijk vindt

Wat is juist?

1. Een waarde komt voort uit een norm.
2. Normen en waarden zijn synoniemen.
3. Een waarde is belangrijker dan een norm
4. Een norm komt voort uit een waarde.

Levensbeschouwingen hebben ook waarden en normen

1. Goed
2. Fout

Ethiek

= nadenken over vragen die met goed en kwaad te maken hebben. 

= nadenken over wat deugt en wat niet

Ethiek is onderdeel van de filosofie. 

Wat is ethiek?

een vorm van filosofie, waarbij je nadenkt over goed en kwaad

een vorm van filosofie waarbij je nadenkt over goede eigenschappen

geheel van principes en essentiële gedragsregels

een ongeschreven gedragsregel over wat goed is om te doen

een vorm van filosofie dat gaat over wat jij belangrijk vindt

Ethiek =

1. praktische filosofie
2. theoretische filosofie

Ethiek gaat over

1. hoe mensen dingen goed doen
2. hoe mensen behoren te denken
3. hoe slecht mensen kunnen zijn
4. hoe mensen behoren te handelen

de filosofie.

wat deugt en wat niet. 

die te maken hebben met goed en kwaad.

waarden een centrale rol. 

Ethiek is onderdeel van

Ethiek is nadenken over 

Ethiek is nadenken over vragen 

Bij ethiek spelen 

Wat is een belangrijk kenmerk van een ethische vraag?

1. Alleen een rechter kan bepalen of het antwoord op de vraag juist is.
2. Je kunt er altijd maar op één manier naar kijken.
3. Je kunt niet zonder meer zeggen dat het antwoord goed of fout is.
4. Dat eigenlijk niemand zo'n vraag kan beantwoorden

Welke vraag is ethisch?

1. Hoe laat is het?
2. Mag je hier parkeren?
3. Mag je een spin doodslaan?
4. Mag ik een koekje?

Welke vragen zijn ethisch?

1. Hoe heet jouw buurman?
2. Moet je altijd de waarheid spreken?
3. Hoeveel vrienden heb jij?
4. Zal ik vegetariër worden?

Geef nu zelf een voorbeeld van een ethische vraag:

een ongeschreven regel die geldt binnen de maatschappij of binnen een bepaalde cultuur

rekening houden met elkaars normen en waarden

nadenken over wat goed of fout is om te doen

Geeft aan aan wat je belangrijk vindt om na te streven

Ethiek

Respect

Norm

Waarde

Lees bron 6 van blz 92
Wat is de gouden regel?

1. Wees aardig voor iedereen
2. Heb respect voor iedereen
3. Behandel een ander zoals je zelf behandeld wil worden
4. Doe altijd goed en wees beleefd

Lees bron 7 van blz 92
De gouden regel voer je in drie stappen uit. Wat is de eerste stap?

Lees bron 7 van blz 92
De gouden regel voer je in drie stappen uit. Wat is de tweede stap?

Lees bron 7 van blz 92
De gouden regel voer je in drie stappen uit. Wat is de derde stap?

Deze drie stappen horen bij de gouden regel
(vink drie vakjes aan)

1. jezelf afvragen wat je fijn zou vinden
2. een compliment voor de ander bedenken
3. nagaan hoe iets voor een ander is
4. besluit om te handelen zoals je zelf ook behandeld zou willen worden

Wat is de beste formulering van de gouden regel?

1. behandel mensen zoals zij behandeld willen worden
2. behandel mensen zoals jij zelf behandeld zou willen worden
3. behandel iedereen altijd goed en je zal zelf ook goed behandeld worden
4. behandel iedereen eerlijk en op dezelfde manier

De gouden regel komt voor in

1. het christendom
2. het boeddhisme
3. het jodendom
4. alle religies

Goed

fout

Filosofie is een vorm van ethiek die nadenkt over goed en kwaad

De gulden regel zegt dat je moet doen, wat je zelf niet leuk vindt, zodat je sterker wordt en iedere situatie aankan

Je mag niet te laat in de les komen. Dit is een norm

Waarheid is een waarde

Waarden zijn er om normen mogelijk te maken

Een norm laat zien wat goed is; ethiek denkt daar over na

Maak in je boek

blz 92 en 93 opdracht 14 t/m 18