4M H12 evolutie afstamming oefenen

Stambomen oefenen
1 / 28
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 4

In deze les zitten 28 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

Onderdelen in deze les

Stambomen oefenen

Slide 1 - Tekstslide

Evolutionaire stamboom
= verwantschaps schema


gemeenschappelijke voorouder

Slide 2 - Tekstslide

Hoe lees je een evolutionaire stamboom?
  • Als twee organismen samen op een vertakking zitten, zijn zij verwant
  • Hoe meer vertakkingen er zijn tussen twee organismen, hoe minder deze verwant zijn!
  • Als je twijfelt: ga met een accentueerstift tot de vertakking. Doe dit ook bij de andere organismen van de vraag. 
    Welke hebben de minste vertakkingen? Die zijn het meest verwant!

Slide 3 - Tekstslide

Trek een lijntje tot het eerste 'kruispunt' (zie gele lijn)
Wie zijn meer verwant: 
De ezel met de steppezebra, 
of de steppezebra met de Grévy's zebra?

Slide 4 - Tekstslide

Trek een lijntje tot het tweede 'kruispunt'

Slide 5 - Tekstslide

Trek een lijntje voor het derde dier

Slide 6 - Tekstslide

Je ziet nu duidelijk dat de steppezebra en de Grévy's zebra dichterbij de lijntjes samengaan dan met die van de ezel.

De steppezebra en de Grévy's zebra zijn meer verwant aan elkaar dan met de ezel

Slide 7 - Tekstslide

Examenvraag: Welke groep zoogdieren is het meest verwant aan de walvissen?

Slide 8 - Open vraag

Welke dieren zijn het meest verwant aan de walvisachtigen?

Slide 9 - Open vraag



Aan welke groep zijn de gorilla’s het meest verwant volgens de stamboom?

A
de chimpansees
B
de gibbons
C
de halfapen
D
aan de apen van de oude wereld

Slide 10 - Quizvraag

Volgens de evolutietheorie hebben de Aziatische en de Afrikaanse olifant zich ontwikkeld uit ‘oer-olifantachtigen’ die ruim 50 miljoen jaar geleden op aarde leefden. In de afbeelding is deze ontwikkeling weergegeven in een stamboom
Welke uitspraken zijn juist?
1 Zowel de Aziatische als de Afrikaanse olifant heeft zich ontwikkeld uit de Moeritherium.
2 De Wolharige mammoet is uitgestorven in het Pleistoceen.
A
uitspraak 1 is juist
B
uitspraak 2 is juist
C
beide uitspraken zijn juist
D
beide uitspraken zijn onjuist

Slide 11 - Quizvraag

Haaien zijn gewervelde dieren. In de afbeelding zie je een stamboom die
de afstamming van verschillende groepen gewervelde dieren weergeeft
volgens de evolutietheorie.
Welke antwoorden zijn goed?
A
Haaien zijn eerder ontstaan dan beenvissen.
B
Beenvissen zijn meer verwant aan haaien dan aan amfibieën.
C
A en B kloppen allebei
D
A en B kloppen allebei niet

Slide 12 - Quizvraag



Hieronder staan 2 opmerkingen over de stamboom van hiernaast.
Welk antwoord is goed?

A
Het geslacht Canis bestaat uit meerdere families.
B
De vos en de wolf behoren tot dezelfde familie.
C
A en B kloppen allebei
D
A en B kloppen allebei niet

Slide 13 - Quizvraag

Welke dieren zijn volgens de informatie het meest aan elkaar verwant?
(Klik op het oogje voor de stamboom.)

Sleep het goede antwoord naar het duimpje!!
de manenwolf en de wolf 
de manenwolf en de boshond
de jakhals en de wolf
de jakhals en de manenwolf
de boshond en de wolf
de boshond en de jakhals

Slide 14 - Sleepvraag

Volgens de evolutietheorie ontstaan er in de loop van de tijd verschillen tussen organismen. Bij het ontstaan van grote verschillen worden ze ingedeeld in aparte groepen. In de stamboom van informatie 1 geven de cijfers 1, 2 en 3 het ontstaan van zulke aparte groepen aan.
In welke volgorde in de 
tijd zijn deze splitsingen 
in aparte groepen 
ontstaan volgens 
de gegevens in de 
stamboom? 
1 - 2 - 3 
3 - 2 - 1
3 - 1 - 2 
2 - 1 - 3 
2 - 3 - 1 
1 - 3 - 2 

Slide 15 - Sleepvraag

Naar aanleiding van de stamboom
doet Marja twee uitspraken.
Welke zijn correct?
A
Dolfijnen zijn meer verwant aan giraffen dan aan kamelen.
B
Alle diergroepen uit de stamboom hebben een gemeenschappelijke voorouder.
C
A en B zijn allebei waar
D
A en B zijn allebei niet waar

Slide 16 - Quizvraag

Volgens de gegevens in de stamboom hebben de hondachtigen en de katachtigen een gemeenschappelijke voorouder. Uit deze voorouder hebben zij zich ontwikkeld als aparte groepen.

Hoeveel miljoen jaar geleden is deze ontwikkeling begonnen?
(antwoord invullen op volgende slide!)

Slide 17 - Tekstslide

Hoeveel miljoen jaar geleden is deze ontwikkeling begonnen?
A
25
B
38
C
58
D
64

Slide 18 - Quizvraag

In de afbeelding is in een stamboom weergegeven hoe verschillende groepen roofdieren zich volgens de evolutietheorie hebben ontwikkeld Drie groepen roofdieren zijn: de hondachtigen, de wasbeerachtigen en de zeehonden.
Aan welke van deze groepen zijn de beren het meest verwant volgens de informatie?

A
aan de hondachtigen
B
aan de wasbeerachtigen
C
aan de zeehonden

Slide 19 - Quizvraag

Hoeveel miljoen jaar geleden is de ontwikkeling van hondachtigen en katachtigen als aparte soort begonnen?

Slide 20 - Open vraag

Hoeveel miljoen jaar geleden begon de ontwikkeling van de apen van de oude wereld als aparte groep?
(klik op afbeelding voor groter versie)
A
Ongeveer 25 miljoen jaar geleden.
B
Ongeveer 35 miljoen jaar geleden.
C
Ongeveer 37 miljoen jaar geleden.
D
Ongeveer 43 miljoen jaar geleden.

Slide 21 - Quizvraag

Aan welke groep zijn de gorilla’s het meest verwant?

(klik op afbeelding voor groter versie)
A
Aan de apen van de nieuwe wereld.
B
Aan de apen van de oude wereld.
C
Aan de chimpansees.
D
Aan de gibbons.

Slide 22 - Quizvraag


Hoeveel miljoen jaar geleden begon het Cenozoïcum?

Slide 23 - Open vraag


Bekijk de afbeeldingen op de volgende dia. 
Daarna volgt een vraag. 

Fossiele vis op het land
In 2006 ontdekten wetenschappers in Canada fossielen van krokodilachtige vissen. 
De fossielen laten zien hoe vissen ongeveer 380 miljoen jaar geleden
 als viervoeter uit het water zijn gekropen. 
Het fossiele dier wordt Tiktaalik roseae (grote ondiepwatervis) genoemd en
is bijzonder, omdat het dier als mengeling van vis en viervoeter een gat in de bestaande evolutionaire stamboom opvult. 
Het fossiel heeft als vissenkenmerken de primitieve kaak, de ruitvormige
schubben en de vinnen. 
Kenmerkend voor een viervoeter zijn de beweegbare nek en de stevige ribbenkast.

Tiktaalik

Slide 24 - Tekstslide

dd
Afb. 4 Tiktaalik
Afb. 5 Geologische tijdperken en de ontwikkeling van gewervelden(klik op afbeelding voor grote versie).

Slide 25 - Tekstslide

Van welke twee opeenvolgende diergroepen van de gewervelden is de Tiktaalik een tussenvorm?

Slide 26 - Open vraag

De Asian elephant is
het meest verwant aan

Slide 27 - Open vraag

Hoeveel miljoen jaar geleden ontstonden de eerste amfibieën?

Slide 28 - Open vraag