VWO Zuid-Amerika par 2.3 politiek
1 / 32
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Plaatje zegt veel over geschiedenis Z-Amerika.
Toen de Spaanse conquistadores (veroveraars) in 1532 binnentrokken schakelden ze de inheemse maatschappelijke bovenlaag uit, verwoestten de tempels en paleizen van de Inca’s en bouwden op de fundamenten ervan hun kerken en overheidsgebouwen
(figuur 2.24 uit de GEO).
Coricancha (in het Quechua Quri Kancha, wat gouden binnenhof betekent) oorspronkelijk Inti Kancha (Tempel van de zon) geheten, was de belangrijkste tempel binnen het Incarijk, gewijd aan Inti, de god van de zon. Het vormde 'het geestelijke middelpunt van het rijk' en 'de tastbare band tussen mensen en goden'.
Vóór de tijd dat de heersers de titel Inca droegen, woonden de keizers, die ook hogepriesters waren, in de Zonnetempel in Hurin-Cuzco, het beneden gedeelte van de stad. De Inca's mochten niet meer in de benedenstad wonen en bouwden hun residenties in Hanan-Cuzco, het boven gedeelte.[1]
De muren en vloeren waren ooit bedekt met goud en de binnenplaats was gevuld met gouden beelden. Het is de meest beschreven en bewonderde tempel van de stad Cuzco in Peru. Spaanse verslagen uit de 17e eeuw vermelden de ongelooflijke weelde. Al het goud werd ingevorderd door de Spanjaarden zodat de Inca's de borg konden betalen voor hun leider Atahualpa.
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Tekstslide
De goddelijke keizer van het Incarijk werd aangeduid met de titel Sapa Inca (Nederlands: De enige Inca).
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
Plaatje zegt veel over geschiedenis Z-Amerika.
Toen de Spaanse conquistadores (veroveraars) in 1532 binnentrokken schakelden de inheemse maatschappelijke bovenlaag uit, verwoestten de tempels en paleizen van de Inca’s en bouwden op de fundamenten ervan hun kerken en overheidsgebouwen (figuur 2.24 uit de GEO).
Slide 8 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 9 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Tekstslide
door gebrek aan invloed van ver. Geen centraal duidelijk gezag want die zaten in spanje portugal op afstand dus kon oligarchie ontstaan. elite die de informele macht heeft.
Elite steeds meer eigengerijd willen meer inspraak op wat er in land gebeurd. Bijv bepalen met wie gehandeld wordt. Ze willen handelen met andere landen, maar Spanje/portugal bepalen met wie gehandeld wordt.
Slide 11 - Tekstslide
'De mensen zijn het zat', 'het volk pikt het niet langer' en 'het is de schuld van de elite'. Zomaar drie zinnetjes die je met een heel klein beetje speuren al snel tegenkomt in toespraken en campagnes van populistische politici. Want populisten spreken altijd namens 'de mensen' of 'het volk'. Het Latijnse woord populus betekent niet voor niets letterlijk volk.
Slide 12 - Tekstslide
Links: Juan Perón
Rechts Evita Perón
Slide 13 - Tekstslide
https://www.youtube.com/watch?v=Dr7ymWtnHWc
Slide 14 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 15 - Tekstslide
Grote verschillen in visie na onafhankelijkheid
leger voelde zich geroepen om orde te herstellen. Legerleiding aan de macht
vb Argentijnse Junta
Slide 16 - Tekstslide
Zorreguieta vader Maxima betrokken bij Videla regime in Argentinie
Daarom niet welkom bij huwelijk Maxima en WA.
Tijdens het regime van Videla werden de mensenrechten veelvuldig geschonden. Zo'n 30.000 mensen verdwenen en werden waarschijnlijk vermoord.
Slide 17 - Tekstslide
Zorreguieta vader Maxima betrokken bij Videla regime in Argentinie
Daarom niet welkom bij huwelijk Maxima en WA.
Tijdens het regime van Videla werden de mensenrechten veelvuldig geschonden. Zo'n 30.000 mensen verdwenen en werden waarschijnlijk vermoord.
Slide 18 - Tekstslide
‘Moeders van de Plaza de Mayo’, naar het centrale plein in Buenos Aires waar zij tot op de dag van vandaag elke donderdag een stille demonstratie houden, getooid met karakteristieke witte hoofddoeken (luiers).
Slide 19 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 20 - Tekstslide
Chili: Twee jaar geleden ontstonden hevige protesten, nadat de metrokaartjes vier procent duurder werden. Een speciale raad van gekozen burgers werkt momenteel aan een nieuwe grondwet, die de huidige uit 1980 moet vervangen. Die stamt nog uit de tijd van dictator Augusto Pinochet.
Slide 21 - Tekstslide
Benadrukken dat populisme ook uit linkse hoek kan komen: links en rechts
Slide 22 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 23 - Tekstslide
https://www.trouw.nl/buitenland/overal-in-latijns-amerika-krijgt-het-bukele-effect-navolging-ook-al-gaat-dat-ten-koste-van-de-democratie~b88a92c1/
Overal in Latijns-Amerika krijgt het Bukele-effect navolging, ook al gaat dat ten koste van de democratie
Een muurschildering van Nayib Bukele op een appartementencomplex in Mejicanos, El Salvador.
Grondwet, democratie en mensenrechten moeten in El Salvador wijken ten faveure van de strijd tegen bendegeweld. Daarin is president Nayib Bukele, die zondag met gemak zal worden herkozen, zó succesvol dat zijn aanpak in tal van buurlanden navolging krijgt.
Edwin Koopman
3 februari 2024, 22:00
Komende zondag zal de Salvadoraanse president Nayib Bukele op zijn sloffen een tweede termijn binnenslepen. Zijn keiharde aanpak van criminele jeugdbendes maakt hem met afstand de populairste kandidaat bij de verkiezingen in El Salvador. En niet alleen daar. Bukele is de influencer geworden onder politici in de hele regio.
Campagne voeren hoeft Bukele eigenlijk amper te doen. Een tweede termijn én een riante meerderheid in het parlement liggen voor het grijpen. Zijn steun onder de bevolking schommelt rond de 80 procent. Bukele’s populariteit is niet alleen voor El Salvador uniek. In heel Latijns-Amerika is hij met afstand het meest gewilde type leider. De meeste andere presidenten komen amper aan de 50 procent, zeker aan het einde van hun ambtstermijn.
De excentrieke leider dankt die populariteit vooral aan zijn harde aanpak van de misdaad. Toen hij in 2019 aantrad had El Salvador het hoogste moordcijfer ter wereld. Twee jaar geleden verklaarde hij de oorlog aan de jeugdbendes die zijn land al decennia in hun greep hadden, zoals de bekende Mara Salvatrucha en Barrio 18. In een paar maanden tijd pakte hij zeker 70.000 jongeren op en stopte ze in een speciaal gebouwde megagevangenis. Beelden van honderden kaalgeschoren en halfnaakte arrestanten, dicht op elkaar, handen in de nek, bijeengedreven op de patio, gingen de wereld over. El Salvador heeft nu het hoogste aantal gevangenen per inwoner – maar is ook een van de veiligste landen in de regio.
Een koffiemok met de beeltenis van de populaire Nayib Bukele. Beeld AFP
Een koffiemok met de beeltenis van de populaire Nayib Bukele.Beeld AFP
De ‘Bukele van Ecuador’
Dat succes levert Bukele bewondering op, want ook de rest van Latijns-Amerika gaat gebukt onder criminaliteit en geweld. In Chili voerde een kandidaat campagne met de maquette van een megagevangenis naar Salvadoraans ontwerp. In Guatemala roemde een kandidaat Bukele’s ‘moed en karakter’. In Ecuador liet een kandidaat zich de ‘Bukele van Ecuador’ noemen en een Peruaanse burgemeester maakte zich sterk voor een lokaal ‘Plan Bukele’. In Argentinië paradeerde een kandidaat zelfs met een portret van Bukele. De uiteindelijke winnaar, Javier Milei, roemt Bukele’s ‘doortastendheid’.
Bukele is wat betreft zijn misdaadaanpak onmiskenbaar een influencer geworden onder de Latijns-Amerikaanse politici. Het verst ging buurland Honduras, dat ook gebukt gaat onder bendegeweld. President Xiomara Castro stelde vorig jaar de grondwet buiten werking. Militairen konden zonder arrestatiebevel verdachten oppakken en kregen de controle over gevangenissen. Vervolgens verspreidde de regering precies dezelfde beelden van opeengepakte, halfnaakte gevangenen op de patio van gevangenissen.
Mensenrechtenorganisaties meldden martelingen achter de Salvadoraanse en Hondurese tralies, maar ook dat hoort bij het bejubelde concept. Bukele’s succes is ten koste gegaan van de grondwet, de democratie en de mensenrechten. Militairen hebben de vrije hand. Tientallen gevangenen zijn vermoord. De politie moet soms op een dag een vast aantal mensen arresteren en pakt zonder tussenkomst van de rechter lukraak mensen op, zelfs als ze niets met bendes te maken hebben. Ze zitten vast zonder enige vorm van proces. Journalisten die erover schrijven worden zelf opgepakt. Wetten die burgers beschermen tegen dit soort misbruik en willekeur en misbruik door de staat worden buiten werking gesteld.
Hij koketteert met zijn autoritaire reputatie
Bukele heeft zich daar nooit voor geschaamd. Hij cultiveert zijn imago van flitsende no-nonsense leider met strakke shirts, een hip baardje, een omgekeerde baseballpet en zo nodig een lichtshow wanneer hij als een rockster het podium oploopt. De grondwet verbiedt zijn komende herverkiezing, maar dat lapt hij compleet aan zijn laars. Sterker, hij koketteert met zijn autoritaire reputatie en noemde zich vorig jaar op X ‘the coolest dictator of the world’.
Het Bukele-effect betekent volgens critici dat ook in de rest van de regio de strijd tegen de misdaad steeds vaker ten koste gaat van de democratie. Jarenlang hebben regeringen gefaald om de criminaliteit met de wet te bestrijden, en nu lopen kiezers naar autoritaire leiders die er keihard ingaan. Volgens de gerenommeerde opiniepeiler Latinobarómetro heeft de roep om een harde hand Latijns-Amerika in een ‘democratische recessie’ gebracht.
De nieuwste volger van de methode-Bukele is de kersverse Ecuadoraanse president Daniel Noboa. Na een serie gewelddadige opstanden in de gevangenis en de gijzeling van een televisiestation eerder deze maand sloeg hij hard terug. De president liet het leger duizenden jongeren arresteren en kondigde de bouw van een megagevangenis aan, naar voorbeeld van El Salvador. Ook nu werden, bij wijze van triomf, weer dezelfde beelden verspreid: halfnaakte jongens, dicht op elkaar op de patio van een gevangenis en onder schot gehouden door zwaarbewapende militairen.
Lees ook:
Grappende en ‘coolste’ president Nayib Bukele krijgt stiekem steeds meer trekjes van een dictator
De 40-jarige Nayib Bukele regeert El Salvador per sociale media. Maar achter de façade van grappen en memes voert hij een harde autoritaire agenda door.
NIEUW
Word lid van Trouw en krijg online toegang tot de 11 beste kranten
Van regio- tot wereldnieuws, van sport tot cultuur
Al vanaf
3
,95
per week
Bekijk abonnementen
buitenland
Zweeftrein? Nee, dankje
In Japan groeit het verzet tegen de zweeftrein die 500 km per uur kan
Net binnenMEER
Liveblog
Oekraïne-oorlog
Oekraïne staat later mogelijk open voor vredesoverleg met Rusland
Post bezorgen
PostNL wil aanpassing postwet om minder vaak post te bezorgen
Liveblog
Midden-Oosten
President Israël: belangrijk dat land meedoet aan songfestival
Brazilië
Duizenden aanhangers van Bolsonaro de straat op om steun te betuigen aan oud-president
'Macabere kavel'
Voor de liefhebber: in Newcastle wordt een kogel uit het pistool dat John Lennon doodde geveild
Asielcrisis
Voor het eerst in maanden minder dan tweeduizend vreemdelingen in ‘Ter Apel’
Brazilië
Bolsonaro weigert te getuigen in onderzoek naar staatsgreep
Kunstmysterie
Britse politie zoekt naar spuitgrage brievenbusboef
Best gelezenMEER
1
Het tij keert voor Oekraïense vluchtelingen in Nederland
2
‘Vegetariër? Dan ben je nóg erger dan een vleeseter!’
3
Twee draaiorgels spelen asynchroon het Oekraïense volkslied bij de Russische ambassade. Urenlang
MEER BUITENLAND
Wilt u iets delen met Trouw?
Tip hier onze journalisten
Algemeen
Over ons
Contact met Trouw
Privacystatement
Abonnementsvoorwaarden
Gebruiksvoorwaarden
Cookiebeleid
Privacy-instellingen
Auteursrecht
Colofon
Service
Klantenservice
Bezorgklacht indienen
Bezorging pauzeren
Bezorging wijzigen
(Bezorg)adres wijzigen
Adverteren
Losse verkoop
Meer Trouw
Abonneren
Nieuwsbrieven
Digitale krant
Webwinkel
RSS-feeds
Facebook
Twitter
Android apps
iOS apps
Navigeer
Columnisten
Recensies
Archief
Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2024 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden
Slide 24 - Tekstslide
Twee jaar geleden ontstonden hevige protesten, nadat de metrokaartjes vier procent duurder werden. Een speciale raad van gekozen burgers werkt momenteel aan een nieuwe grondwet, die de huidige uit 1980 moet vervangen. Die stamt nog uit de tijd van dictator Augusto Pinochet.
Slide 25 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Oligarchen
Pachtboeren en knechten
Cliëntelisme/patronage
Slide 26 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Spanje en Portugal kwamen in 18de eeuw tegenover koloniën te staan. Welke onvrede was er bij de koloniën?
Slide 27 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 28 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 29 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 30 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 31 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 32 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
