5.2 De Nederlandse opstand

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

5.2 Waarom kwamen de Nederlanders in opstand?

Planning

Leerdoelen 5.2

Uitleg 5.2

Herhalen

Welke problemen kwam Karel V in de tijd van ontdekkers en hervormers tegen?

5.1

1.  Karel V wilden alle beslissingen nemen en zo vel mogelijk macht hebben. Daarnaast wilde hij dat iedereen een katholiek was.

Welke kritiek hadden mensen op de katholieke kerk?

5.1

1.  Karel V wilden alle beslissingen nemen en zo vel mogelijk macht hebben. Daarnaast wilde hij dat iedereen een katholiek was.

2. Maarten Luther had kritiek, hij vond dat de paus en hoge geestelijken veel macht hadden. Daarnaast zeiden/beloofde ze volgens Maarten Luther verkeerde dingen richting de gelovigen.

Leg kort uit hoe protestante kerken ontstonden.

5.1

1.  Karel V wilden alle beslissingen nemen en zo vel mogelijk macht hebben. Daarnaast wilde hij dat iedereen een katholiek was.

2. Maarten Luther had kritiek, hij vond dat de paus en hoge geestelijken veel macht hadden. Daarnaast zeiden/beloofde ze volgens Maarten Luther verkeerde dingen richting de gelovigen.

3. Protestanten kozen voor hun eigen geloof en splitsen zich af van de kerk. de splitsing word herformatie/revorming genoemd.

Beschrijf kort de strijd die ontstond tussen katholieken en protestanten.

5.1

1.  Karel V wilden alle beslissingen nemen en zo vel mogelijk macht hebben. Daarnaast wilde hij dat iedereen een katholiek was.

2. Maarten Luther had kritiek, hij vond dat de paus en hoge geestelijken veel macht hadden. Daarnaast zeiden/beloofde ze volgens Maarten Luther verkeerde dingen richting de gelovigen.

3. Protestanten kozen voor hun eigen geloof en splitsen zich af van de kerk. de splitsing word herformatie/revorming genoemd.

4. Door de herformatie en revorming ontstonden er spanningen en oorlogen tussen de katholieken en protestanten. Karel V bleef de katholieke kerk trouw en vervolgde de protestanten.

5.1

1. Weet je welke problemen vorsten in de tijd van ontdekkers en hervormers tegenkwamen.
2. Weet je welke kritiek mensen hadden op de katholieke kerk.
3. Kun je uitleggen hoe protestante kerken ontstonden.
4. Kun je de strijd beschrijven die ontstond tussen katholieken en protestanten.

5.1

1.  Karel V wilden alle beslissingen nemen en zo vel mogelijk macht hebben. Daarnaast wilde hij dat iedereen een katholiek was.

2. Maarten Luther had kritiek, hij vond dat de paus en hoge geestelijken veel macht hadden. Daarnaast zeiden/beloofde ze volgens Maarten Luther verkeerde dingen richting de gelovigen.

3. Protestanten kozen voor hun eigen geloof en splitsen zich af van de kerk. de splitsing word herformatie/revorming genoemd.

4. Door de herformatie en revorming ontstonden er spanningen en oorlogen tussen de katholieken en protestanten. Karel V bleef de katholieke kerk trouw en vervolgde de protestanten.

Kritiek op de kerk

• Maarten Luther: hervormingen zijn nodig
• Geestelijken genieten van een luxe leven
• Verering van heiligen staat niet in de Bijbel
• Mensen moeten de Bijbel zelf lezen

Filips II

1.  Wat gebeurde er met het rijk van
     Karel V toen hij  aftrad?

De Nederlanden

Lezen: De Nederlanden op blz. 16

Onderstreep het antwoord op de vraag in de leerstof!

1.  Hoe waren de Nederlanden opgedeeld?
   
2. Wie hielpen om de gewesten te besturen?
   
3. Waarom waren veel edelen ontevreden over het bestuur van Filips II?

De Nederlanden

1.  Hoe waren de Nederlanden opgedeeld?  Nederland bestond uit 17 landjes, die gewesten werden genoemd 
2. Wie hielpen om de gewesten te besturen  Er werden stadhouders aangesteld, die moesten helpen met het bestuur. 
3. Waarom waren veel edelen ontevreden over het bestuur van Filips II?  Edelen hadden bij Karel V veel macht, maar nu niet meer. Daarnaast werden protestanten vervolgd

De beeldenstorm

Protestanten waren erg boos

1566 gingen protestanten--> Katholieke kerken--> Kerken vernielen.

Vernielen van kerken--> Beeldenstorm

Hertog van Alfa kwam met een groot Spaans leger

Het begin van de optand

Nadat Alfa kwamen, vluchten veel mensen, waaronder ook Willem van Oranje.

In 1568 vocht Willem van Oranje terug via Duitsland.

Begin van de opstand (1568)/ strijd tussen de gewesten en Spanje.

80 jarige oorlog

Willem van Oranje

- Was de tegenstander van Filips ll geworden.

- vanaf 1568 braken de eerste gevechten uit tussen de Spanjaarden en de troepen van Willem van Oranje

- Veel mensen kozen de kant van Willem van Oranje, dit werd toen de OPSTAND genoemd, of terwijl de 80 jarige oorlog.

Willem van Oranje vs. Filips II

• Willem van Oranje vond, net als veel andere edelen, Filips II veel te streng. 
• Willem van Oranje en die andere edelen vonden dat iedereen moet kunnen geloven wat hij of zij wil
• De spanning tussen de Spaanse koning en de protestanten werd groter

Nederland wordt onafhankelijk

1. Watergeuzen veroveren Den Briel. 
2. Hollandse en Zeeuwse steden kiezen voor de Opstand. 
3. Spaanse legers vallen Nederlandse steden aan. 
4. Nederlandse gewesten werken samen om de Spanjaarden te verdrijven. 
5. Noordelijke gewesten stichten de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. 

Huiswerk

Maak in stilte opdracht 1 t/m 5, die staan op blz 15 t/m 17

Lees hierbij heel goed de leesstof!

Als je klaar bent maak je de herhaling en verdieping van 5.2, die staan op blz 22 en 23.

Waarom kwamen de Nederlanden in opstand?

Er is grote ontevredenheid onder de Nederlanders

Filips II volgt zijn vader op als koning van Spanje en landsheer van de Nederlanden

Filips stuurt de Spaanse hertog Alva naar Nederland

Je mag geloven wat je wil, oftewel godsdienstvrijheid.

1. Willem van Oranje
2. Filips II

Welk land heerst in de 16e eeuw over de Nederlanden?

1. Het Habsburgse rijk
2. Frankrijk
3. Spanje

Een aantal hoge Nederlandse edelen zijn het niet eens met het bewind van Koning Filips. Ze komen in actie. Wat doen ze?

1. Ze starten een oorlog tegen de Spaanse overheerser
2. Ze gaan naar landvoogdes Margaretha van Parma en smeken om het bewind te matigen
3. Ze vermoorden Spaanse edellieden

Hoe reageert Filips op de Beeldenstorm?

1. Hij vindt de Nederlanden niet belangrijk, dus hij laat het maar
2. Hij stuurt een nieuwe landvoogd naar de Nederlanden om de opstandelingen te bestraffen
3. Hij trekt naar de Nederlanden en slacht samen met zijn leger alle opstandelingen af

Wat is de strijdnaam van de Nederlandse edelen?

1. De beeldenstormers
2. De Geuzen
3. De Hollandse Leeuwen

Aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog veroveren de ‘watergeuzen’ meerdere plaatsen, waaronder Den Briel. Wat verliest de hertog van Alva spreekwoordelijk in Den Briel?

1. De moed
2. Zijn zwaard
3. Zijn bril

Waar of niet waar: Tijdens de 80-jarige oorlog wordt tachtig jaar lang oorlog gevoerd.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een andere naam voor een zelfstandig land(je)/provincie?

Beeldenstorm

geuzen

gewest

onafhankelijk

stadhouder

vertegenwoordiger van de vorst in een gewest

Bijnaam van Nederlandse opstandelingen

vernieling in katholieke kerken door protestanten in 1566

soort provincie

staat/persoon beslist over zichzelf

Van wanneer tot wanneer duurde de Tachtig Jarige oorlog?

Maak de juist combinaties.

Hieronder staan een aantal zinnen. Hoort de zin bij de Spaanse koning Filips II of bij de Nederlandse edelman Willem van Oranje?

Filips II van Spanje

Willem van Oranje

Spanje

Nederland

Protestants

Katholiek

Wilde vrijheid van geloof

Iederen moest katholiek zijn

Edelman

Koning

Zet de blauwe hokjes op de goede volgorde.

1

2

3

4

5

Beeldenstorm door de protestanten

Willem van Oranje ging terug vechten

Halfzus Margaretha van Parma werd plaatsvervanger

Hertog van Alva kwam naar de Nederlanden

Filips II verhuisde naar Spanje

Zet de blauwe hokjes op de goede volgorde.

1

2

3

4

5

Beeldenstorm door de protestanten

Willem van Oranje ging terug vechten

Halfzus Margaretha van Parma werd plaatsvervanger

Hertog van Alva kwam naar de Nederlanden

Filips II verhuisde naar Spanje