4. Samenvatting Lezen hoofdstuk 4

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

 LEZEN HOOFDSTUK 4

Samenvatting:

Teksten met meningen lezen

4 TEKSTEN MET MENINGEN LEZEN 

Planning: 

• Herhalen theorie hoofdstuk 4
• Opdrachten 4.4 bespreken
• Zelfstandig aan de slag

DOEL

Aan het einde van de les:

• Herken je feiten, meningen en argumenten in de tekst;
  
• Kun je de kwaliteit van argumenten in een tekst beoordelen;
  
• Herken je een betoog en weet je op welke manier de schrijver jou probeert te overtuigen;
  
• Herken je een beschouwing en kun je een oordeel vormen over de kwestie die in de beschouwing aan de orde komt.
  

Theorie 4.1

Feiten

Feiten kun je op waarheid controleren.

Omdat lang niet alle feiten makkelijk te controleren zijn, moet je je wel afvragen of ze geloofwaardig zijn.  Soms heeft een informatiebron er belang bij bepaalde zaken mooier of juist slechter voor te spiegelen. 

Meningen / argumenten

Bij meningen gaat het niet om de vraag of ze waar of onwaar zijn, je bent het ermee eens of oneens. 

Omdat een mening niet te bewijzen is, gebruikt een schrijver argumenten om zijn mening te onderbouwen of aannemelijk te maken. 

Signaalwoorden die een argument aangeven zijn bijvoorbeeld: omdat, want, namelijk, immers.

Voorbeeld

VRAGEN:

Politicus 1: ''Want wij geven om anderen die het moeilijker hebben.''

Politicus 2: ''Want voor ons is iedereen gelijk''

1. feiten
2. meningen
3. argumenten

Nederland is een van de dichtstbevolkte landen van Europa.

1. feit
2. mening
3. argument

De ene politicus zegt: ''We moeten voor elkaar zorgen, nivelleren is een feest.''

De ander geeft aan: ''Als er al extra lastenverlichting komt, moet het voor iedereen zijn."

1. feiten
2. meningen
3. argumenten

Theorie 4.2

4.2 ARGUMENTEN BEOORDELEN

Een standpunt is overtuigender als het ondersteund wordt met argumenten.
Je kunt twee soorten argumenten onderscheiden:

• objectieve argumenten zijn controleerbaar en daarmee waar of niet waar
  
• subjectieve argumenten zijn niet-feitelijke uitspraken die in meer of mindere mate aannemelijk zijn
  

4.2 ARGUMENTEN BEOORDELEN

Soms worden er drogredenen gebruikt om een standpunt te verdedigen. Drogredenen zijn foute argumenten of redeneringen. Deze argumenten of redeneringen kunnen aannemelijk lijken, maar dat zijn ze niet.

Kijk op blz. 210 voor een overzicht van foute argumenten met een voorbeeld.

Voorbeeld

Vragen

Roken is niet ongezond, want mijn buurman rookt en is al 80 jaar.

1. objectief argument
2. subjectief argument
3. drogreden (generalisatie)
4. drogreden (onjuist beroep autoriteit)

Je kunt nu beter niet in de zee zwemmen, het is koud.

1. objectief argument
2. subjectief argument
3. drogreden (generalisatie)
4. drogreden (onjuist beroep autoriteit)

Friet eten is niet ongezond, dat zegt de eigenaar van de bloemenkraam ook.

1. objectief argument
2. subjectief argument
3. drogreden (generalisatie)
4. drogreden (onjuist beroep autoriteit)

Theorie 4.3

4.3 Betoog

De schrijver geeft in een betoog duidelijk zijn mening.

Hij gebruikt argumenten om de lezer te overtuigen van zijn gelijk.

De hoofdgedachte van een betoog is de mening van de auteur.

4.3 Betoog

Naast argumenten vind je ook tegenargumenten in een betoog.

Een goede schrijver bedenkt welke argumenten de tegenpartij kan gebruiken en deze probeert hij meteen in zijn betoog te weerleggen.

Eerst noemt de schrijver een argument tegen zijn eigen standpunt. Vervolgens legt hij uit waarom dit volgens hem geen goed argument is.

Voorbeeld

Vragen

WAAR OF NIET WAAR:
De hoofdgedachte van een betoog bevat de mening van anderen.

1. WAAR
2. NIET WAAR

Welke onderdelen zie je (vaak) in een betoog:

1. Informeren, instrueren, overhalen, overtuigen
2. Argument, beschouwing, instructie, generalisatie, conclusie
3. Standpunt, argument, tegenargument, weerlegging, conclusie
4. Twee standpunten, twee conclusies en een slot

Theorie 4.4

4.4 Beschouwing

In een beschouwing geeft de schrijver de lezer de mogelijkheid om zelf een mening te vormen.

De schrijver probeert de lezer dus niet te overtuigen van zijn eigen mening, zoals bij een betoog, maar belicht een onderwerp vanuit verschillende kanten.

De lezer gebruikt een beschouwende tekst om zelf een standpunt te vormen over het onderwerp.

4.4 Beschouwing

De schrijver van een beschouwing verduidelijkt een onderwerp door:

• betrouwbare feiten te geven
• oorzaken en gevolgen te benoemen
• voor- en nadelen te beschrijven
• met mogelijke oplossingen te komen
• meningen van anderen voor te leggen
• zijn eigen mening te geven (maar niet met het doel om de lezer van zijn mening te overtuigen)

Voorbeeld

Vragen

WAAR OF NIET WAAR:

Het doel van een beschouwing is anderen aan het denken zetten over een bepaalde kwestie.

1. WAAR
2. NIET WAAR

Kunnen in een beschouwing meningen staan?

1. NEE
2. JA
3. Ik weet het even niet

Wat te doen:

Ter voorbereiding:

Maak alle reguliere opdrachten;

Leer de theorie van de verschillende paragrafen;

Leren blz. 208, 209 en 210;

Maak de oefentoets;

Maak eventueel extra opdrachten.

Volgende les: TOETS Lezen H4