woordvolgorde in het Nederlands

• NT2
• Beroepsopleiding

Herhaling zinsbouw

Normale zin: subject-persoonsvorm-rest van de zin

Inversie: (iets anders)- persoonsvorm-subject-rest van de zin

Wat is de goede woordvolgorde in een normale zin?

tweede werkwoord

1

2

3

4

de rest

onderwerp

persoonsvorm

Wat is de goede woordvolgorde in een normale zin?

leren

1

2

3

4

Nederlands

Zij

wil

De woordvolgorde van de rest van de zin.

De woordvolgorde in de rest van de zin.

Tijd - Manier - Plaats.

Ik gaan morgen met de auto naar Duitsland rijden.

Woordvolgorde

Schrijf de woorden in de juiste volgorde.

Denk eraan: begin met het onderwerp (wie het doet).

Staan de woorden in deze zin op de goede plaats?

Bijna elke dag ze gaan naar het centrum.

1. ja
2. nee

Staan de woorden in deze zin op de goede plaats?
In de bibliotheek lezen ze een boek.

1. ja
2. nee

Staan de woorden in deze zin op de goede plaats?
Dichtbij hun huis is een bioscoop.

1. ja
2. nee

Staan de woorden in deze zin op de goede plaats?
Dan ze gezellig praten met anderen.

1. ja
2. nee

Waar staan de woorden op de goede plaats?

1. Ik ga morgen toe naar school.
2. Ik morgen ga naar school toe.
3. Ik ga morgen naar school toe.
4. Ik ga naar school morgen toe.

Waar staan de woorden op de goede plaats?

1. Wij gaan een auto nieuwe kopen.
2. Wij gaan kopen een auto nieuwe.
3. Wij gaan een nieuwe auto kopen.
4. Wij gaan kopen een nieuwe auto .

Waar staan de woorden op de goede plaats?

1. Hebben jullie morgen geen huiswerk?
2. Morgen hebben jullie geen huiswerk.
3. Jullie hebben morgen geen huiswerk.
4. Jullie hebben geen huiswerk morgen.

vraag:

Wat is de volgorde van de zin als er twee werkwoorden in de zin staan?

beginnen-de les-negen-uur-om- moet

slapen-ik-tien-uur-ga-tot

hij-kopen-fiets-nieuwe-wil-een

morgen- ik - kopen- wil - een Nederlands woordenboek

een paar dagen - ik - met vrienden - ga - naar Parijs

zullen - gaan - we - volgende week vrijdag - naar het zwembad?

je - kan- varen- in Amsterdam - met een boot?

ben-jij-gekomen - op-school-niet-Waarom?

Samengestelde zinnen

• Hebben meerdere pv's (werkwoord)
• Hoofdzin + Bijzin
• Hoofdzin + Hoofdzin

Hoofdzin (HZ)

- onderwerp en persoonsvorm staan naast elkaar

- de persoonsvorm staat op de eerste of tweede plaats

Voorbeeld:

De films van James Bond zijn beroemd.

Bijzin (BZ)

• Tussen de persoonsvorm en het onderwerp kunnen wel andere zinsdelen staan, maar dit hoeft niet
• De persoonsvorm staat vaak achter in de bijzin

Voorbeeld:

Weet je al of we vanavond uit eten gaan?

Is dit een samengestelde zin?

'Ik ben moe en ik heb geen zin om te gaan trainen.'

1. nee
2. ja

Verander tijd: 'Ik was moe en had geen zin om te gaan trainen'.

'Ben' en 'heb' veranderen, dus 2 persoonsvormen, dus samengestelde zin. 

Merk op dat in allebei de zinnen het onderwerp naast de persoonsvorm staat. Het zijn dus allebei hoofdzinnen. 

Is dit een samengestelde zin?

'Petra wil graag met haar moeder tennissen'

1. ja
2. nee

Hoofdzin of bijzin?

'Ik ga morgen naar de kapper.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat naast de persoonsvorm (ga).

Hoofdzin of bijzin?

'... als ik mijn fiets heb gemaakt.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

Voegwoorden (NS)

Nevenschikkende voegwoorden: hoofdzinnen kunnen met elkaar verbonden worden door de voegwoorden en, maar, want of of. Het onderwerp en de PV staan naast elkaar.

Voorbeeld:

Het is al laat en daarom kom ik vanavond.
Het is al laat, maar ik kom toch vanmiddag.
Ik kom vanavond, want het is al laat.
Kom je vanmiddag of kom je vanavond?

Voegwoorden (OS)

Onderschikkende voegwoorden: terwijl,  voordat, toen, nadat, doordat, zodat, waardoor, omdat,  hoewel, dat (en nog veel meer). Het onderwerp en de persoonsvorm staan niet naast elkaar.

Voorbeeld:

Piet eet geen tonijn, omdat hij niet van vis houdt.

Voegwoorden van tijd

Een voorbeeld van een verband in een tekst is tijd. Door een voegwoord van tijd weet jij wanneer iets is gebeurd. Dat kan precies, maar dat kan ook niet precies.

Dit zijn voorbeelden van voegwoorden van tijd:

Toen, sinds, wanneer, als.

Wat klopt voor jou?

1. Ik begrijp het!
2. Ik begrijp het een beetje.
3. Ik begrijp het soms wel en soms niet.
4. Ik begrijp het helemaal niet!