(foutieve) beknopte bijzin en (foutieve) samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

(Foutieve) beknopte bijzinnen

(Foutieve) samentrekking

Wanneer is een beknopte bijzin foutief?

Kijkend uit het raam, viel plotseling een dakpan naar beneden.

1. goed
2. fout

Beknopte bijzin: welk onderwerp is weggelaten?
Napratend over de wedstrijd, verlieten de toeschouwers het stadion.

1. de voetballers
2. de toeschouwers
3. het stadion
4. de wedstrijd

Napratend over de wedstrijd, verlieten de toeschouwers het stadion.
Goed of fout?

1. goed
2. fout

Welk onderwerp is weggelaten?

Kletsnat van de regen thuisgekomen, smaakte de warme chocomelk mij wel.

1. de warme chocomelk
2. ik
3. de regen
4. mij

Kletsnat van de regen thuisgekomen, smaakte de warme chocomelk mij wel.

Goed of fout?

1. goed
2. fout

Na de koning uitgezwaaid te hebben, vertrok de helikopter.

1. goed
2. fout

Wachtend op de bus, kusten zij elkaar.

1. goed
2. fout

Na koffie gedronken te hebben, reed de bus verder.

1. goed
2. fout

Alvorens te tekenen, dient u alle consequenties van uw besluit te overwegen.

1. goed
2. fout

Luid gillend werd zijn verstandskies getrokken.

1. goed
2. fout

Hoe verbeter je een foutieve beknopte bijzin?

Manier 1

Maak van de beknopte bijzin een "gewone" bijzin met een pv en een eigen onderwerp. 

Backpackend door Australië raakte zijn geld al snel op 

verbeter je zo:

Toen hij backpackte in Australië raakte zijn geld al snel op.

Hoe verbeter je een foutieve beknopte bijzin?

Manier 2

Pas de hoofzin aan, waardoor het denkbeeldige onderwerp in de bbz ook het onderwerp van de hoofdzin wordt.

Backpackend door Australië raakte zijn geld al snel op 

verbeter je zo:

Backpackend door Australië was hij al snel door zijn geld heen.

(Foutieve) samentrekking

Regels voor samentrekking

Je mag alleen woorden weglaten, als:

1) De grammaticale functie hetzelfde is (zinsdelen,  
                                                                                    woordsoorten)

2) Het getal hetzelfde is (enkelvoud, meervoud)

3) De betekenis hetzelfde is

Foutieve samentrekking

Samentrekking (weglating) mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

1. De grammaticale functie hetzelfde is -> zelfde zinsdeel (bv. onderwerp, lijdend voorwerp)

De spelcomputer was afgeprijsd en heb ik toen gekocht.

Weggelaten: de spelcomputer

Eerste deel: spelcomputer = onderwerp
Tweede deel: spelcomputer = lijdend voorwerp     -> dus: foutieve samentrekking!

Verbetering: De spelcomputer was afgeprijsd en die heb ik toen gekocht.

Foutieve samentrekking

Samentrekking (weglating) mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

2. Hetzelfde getal heeft -> enkelvoud, meervoud

Hier wordt vaak ingebroken en diverse auto's vernield.

Weggelaten: hier, wordt

Eerste deel: hier - geen getal / wordt = enkelvoud
Tweede deel: hier - geen getal / worden = meervoud  -> dus: foutieve samentrekking!

Verbetering: Hier wordt vaak ingebroken en worden diverse auto's vernield.

Foutieve samentrekking

Samentrekking (weglating) mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

3. Dezelfde betekenis hebben

Mijn oma schonk thee in en daarna aandacht aan ons cadeau.

Weggelaten:mijn oma, schonk

Eerste deel: mijn oma / inschenken
Tweede deel: mijn oma (zelfde betekenis) / aandacht schenken  -> dus: foutieve samentrekking!

Verbetering: Mijn oma schonk thee in en schonk daarna aandacht aan ons cadeau.

Foutieve samentrekking of niet?

Streekromans interesseren me niet en lees ik dus niet.

1. goede samentrekking
2. foutieve samentrekking

Foutieve samentrekking of niet?
Zij wordt geaccepteerd en arts.

1. goede samentrekking
2. foutieve samentrekking:

Foutieve samentrekking of niet?
De cadeautjes stonden onder de trap en werden later uitgepakt.

1. goede samentrekking
2. foutieve samentrekking:

Foutieve samentrekking of niet?
Zijn broek kostte tachtig euro, maar vind ik niet mooi,

1. goede samentrekking
2. foutieve samentrekking:

In welke zin is sprake van een foutieve samentrekking?

1. Deze man is depressief omdat hij door herinneringen uit het verleden wordt gekweld.
2. Het beste wat je kunt doen met die lelijke wond is naar de dokter gaan.
3. De nieuwe leden werd gevraagd de contributie steeds voor het einde van de maand te betalen.
4. Tijdens het gala werd Peter tot beste coach en Marijke en Petra tot meest sportieve speelsters uitgeroepen.

Huiswerk

Lastige woordsoorten H5

Opdracht 1-2-5 en 8

Toets Taalverzorging (Grammatica en Formuleren) 16 oktober

Wat is een beknopte bijzin?
Een bijzin zonder....