3hv Grammatica zinsdelen H6 Ambiguïteit

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H6 Ambiguïteit

Lesdoel

• Je kan ambiguïteit herkennen en verklaren.
• Je kan ambigue zinnen verbeteren.

Ambiguïteit 

Ambiguïteit  = dubbelzinnigheid. Een zin heeft daardoor twee of meer betekenissen.

Dat kan tot onduidelijkheid voor de lezer leiden. Dat is soms gewenst (grappig, reclame of cabaret), maar vaak ook niet (zakelijke teksten).

Ambiguïteit

Ambigue = dubbelzinnig 

(op meerdere manieren op te vatten door bijvoorbeeld):

1) gebruik van homoniem (woord met meerdere betekenissen)

2) woordgroep met meerdere betekenissen

3) Redekundig ontleden

4) onduidelijke verwijzing

1. homoniem (woord met meerdere betekenissen)

De taxichauffeur zette zijn klanten af.

Hier kan afzetten betekenen 'afleveren', maar ook 'te veel laten betalen'.

Ik loop naar de bank. 

2. Woordgroep (met meerdere betekenissen)

Jeroen bekijkt de nieuwste tekening van zijn zoon. Dat kan betekenen:

• De nieuwste tekening waarvan zijn zoon de eigenaar is (zijn bezit).
• De nieuwste tekening waarop zijn zoon staat afgebeeld.
• De nieuwste tekening die zijn zoon gemaakt heeft.

3. Ontleden (op verschillende manieren ontleden met verschillende betekenissen)

Ferdinand groette de man met de pet.

Twee mogelijkheden:

De man met de pet= lijdend voorwerp

anders gezegd: De man met de pet wordt gegroet door Ferdinand.

De man= lijdend voorwerp

met de pet= bijwoordelijke bepaling

Anders gezegd: Met de pet groette Ferdinand de man.

De man sloeg de hond met de stok.

4. Onduidelijke verwijzing

Peter ging op vakantie met een oud-collega en zijn vrouw.

             Het is niet duidelijk om wiens vrouw het gaat.

Kees sloeg Hans bij de bank, waarna hij wegliep.

            Wie is hij?

            Om welke bank gaat het?

Wat is er dubbelzinnig aan de poster?

Opdrachten

havo: 1/m 4 (p. 184-185)

vwo: 1 t/m 4 (p. 188-189)