Herhaling Lezen H1-6

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Lezen

Hoofdstuk 1: Hoofdzaken

Kernzinnen: eerste, tweede of laatste zin van een alinea.

Als je alle kernzinnen op een rijtje zou zetten, heb je dus de hoofdzaak van de tekst te pakken!

Hoofdstuk 1: Hoofdgedachte

Het belangrijkste van de tekst, samengevat in één zin.

Wat is het belangrijkste dat over het onderwerp wordt gezegd?

Je vindt de hoofdgedachte vaak in de inleiding of in het slot.

H2: Tekstdoel

Een schrijver schrijft niet zomaar een tekst.

Hij heeft altijd een doel voor ogen: hij wil iets met zijn tekst.

Bovendien houdt een schrijver rekening met zijn publiek.

Je kunt verschillende tekstsoorten en tekstdoelen noemen.

Hoofdstuk 2: Tekstdoel (en publiek)

Het doel van een tekst kan zijn:

• informeren
• overtuigen
• amuseren
• instrueren
• activeren

Kun je bij elk doel een tekstsoort bedenken?

H3:Verbanden en signaalwoorden

opsomming, tegenstelling, voorbeeld

H3: DOEL

VERBANDEN EN SIGNAALWOORDEN

Je kunt met behulp van signaalwoorden opsommingen, tegenstellingen en voorbeelden in een tekst herkennen en begrijpen.

Een opsomming herken je aan woorden zoals:

ook, tevens, bovendien, ten eerste, ten tweede, ten slotte

Een tegenstelling herken je aan woorden zoals:

maar, echter, toch, hoewel, daarentegen, enerzijds, anderzijds

Voorbeelden (toelichting) herken je aan de volgende woorden:

zo, bijvoorbeeld, zoals, neem nou, onder andere, ter illustratie

Feit of een mening

Een feit

kun je controleren;

kun je bewijzen;

Over een feit kun je niet van mening verschillen; het is zoals het is.

Een mening

is persoonlijk, van jou;

kun je ondersteunen met argumenten: Ik vind dit, want ...

Je kunt heel goed van mening veranderen, zeker wanneer je gesprekspartner met goede argumenten komt.

Argumenten

Ik vind snoep heel erg lekker, want ik hou van die zoete smaak. 

Ik doe liever geen examen, want dan moet ik naar een andere school. 

Lay-out van een tekst

Elke tekst heeft een bepaalde lay-out of opmaak. 

• titel, tussenkopjes
• lettertype, lettergrootte
• kolommen
• tekstkleur

De lay-out van een tekst is dus hoe de tekst eruit ziet.

Functies afbeelding

•  De afbeelding is bedoeld om de aandacht van de lezer te trekken.
• De afbeelding is bedoeld om nieuwe informatie aan de tekst toe te voegen.
• De afbeelding is bedoeld om de tekst duidelijker te maken.
• De afbeelding is bedoeld om de lezer aan te sporen om iets te doen

Tips voor de toets:

- Lees de tekst in elk geval één keer helemaal!

- Het antwoord op een vraag staat in 99% van de gevallen letterlijk in de tekst. Neem dat antwoord dan over!

-Schrijf fatsoenlijke, hele zinnen!

Wat is een kernzin en waar vind je die?

1. Belangrijkste zin van een tekst. In het begin of eind van de tekst.
2. Belangrijkste zin van een alinea. Eerste (tweede) of laatste zin van een alinea.
3. De titel is de kernzin. Deze staat bovenaan de tekst.
4. De bron is een kernzin. Deze staat onderaan de tekst.

De hoofdgedachte van een tekst.....

1. is hetzelfde als het onderwerp.
2. is het belangrijkste wat over het onderwerp wordt gezegd.
3. is altijd één woord.
4. vind je vaak in het middenstuk van een tekst.

Wat zijn vier tekstdoelen?

1. informeren - amuseren - overtuigen - activeren
2. informeren - verkennen - overtuigen - bestuderen
3. informeren - begrijpen - verkennen - betogen
4. informeren - verkennen - begrijpen - nauwkeurig lezen

Informerende tekst

Overtuigende tekst

Activerende tekst

Instruerende tekst

krant

nieuws

reclametekst

betoog

school-boek

recept

hand-

leiding

De schrijver van een tekst schrijft voor een bepaald "publiek". Wat wordt met publiek bedoeld? Op welke manier past een schrijver zijn tekst aan voor een bepaald publiek?

Als je een mening geeft, dan onderbouw je die met argumenten. Een signaalwoord dat je vaak vindt vóór het argument is...

1. want
2. dus
3. ik vind
4. concluderend

Feit, mening of argument?

'...want het is een veelzijdig vak.'

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Wat valt niet onder de lay out van een tekst?

1. De titel
2. De kernzinnen
3. Grafieken
4. Lettergrootte

Tegenstelling

opsomming

chronologie

tijd

maar

ook

toch

tot slot

ondanks

eerst

bovendien

en

vervolgens

oorzaak-gevolg

voorwaarde

voorbeeld/

toelichting

bijvoorbeeld

doordat

als..

dan

indien

zoals..

daardoor

Geef twee signaalwoorden die aangeven dat je met een conclusie te maken hebt.
Noteer ze onder elkaar, in kleine letters.

Welk signaalwoord geeft aan dat je te maken hebt met een tijdsvolgorde?

1. maar
2. bovendien
3. intussen
4. ook

Het signaalwoord 'mits' geeft aan dat je te maken hebt met tekstverband:

1. voorbeeld
2. voorwaarde
3. tegenstelling
4. tijdsvolgorde

Welk signaalwoord geeft aan dat je te maken hebt met een oorzaak-gevolg verband?

1. daarnaast
2. maar
3. bijvoorbeeld
4. waardoor

Aan de slag

We maken samen opdracht 4