Les 7 - 5 vwo

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom!

Als de timer is afgelopen heb je...

• Tas op de grond
• Leer- en opdrachtenboek op tafel
• Telefoon in je tas of telefoontas

Telefoon in telefoontas of eigen tas

Vandaag

• Startopdracht (herhaling §4 - §6)
• Herhaling §5 - §7
• Uitleg  §8 -  §9
• Volgende les: in de les een D-toets (H1.1 - 1.12) maken en deze bespreken om te bepalen aan welke onderdelen je extra aandacht moet geven voor SE-1

Startopdracht

• Wat?  Maken stencil startopdracht.
• Klaar? Lezen en samenvatten H1

Bespreken startopdracht 

Huiswerk bespreken: 

§7: opdr. 1,2,4

Herhalen

§1.5, §1.6 & §1.7

• In hoeverre zijn we op weg naar een wereldregering?

• Waarom lokt globalisering regionalisme uit?

• Welke twee effecten heeft culturele globalisering? 

• Welke rol hebben hegemoniale staten in de globalisering van de wereld vanaf de koloniale tijd gespeeld?

• Welk verband bestaat er tussen het centrum-periferiemodel en de erfenis van het koloniale verleden?

§1.5

Globalisering: politiek bekeken

De staat blijft belangrijk als:

• bestuurslaag
• aanbieder van basisvoorzieningen
• oplossen van conflicten/crisis op nationaal en internationaal niveau

Conclusie:

De nationale staat zal niet verdwijnen, maar wel vaker gaan samenwerken met andere staten in een groter verband. Dat zij daarvoor een deel van hun nationale soevereiniteit in moeten leveren lijkt onvermijdelijk. 

Gevolg van globalisering:

• Verdwijnen economische en politieke barrieres
  
• Grenzen vervagen
  
• Blokvorming
  

§1.6

Globalisering: cultureel bekeken

Culturele diffusie

• culturen verspreiden zich als mensen zich verplaatsen
• veroveringen/handelaren
• nu: media (tv, internet), toerisme,migratie
• tegenwoordig: snellere en betere transport- en communicatiemiddelen

Effect

1. Homogenisering: vervaging verschillen
2. Heterogenisering: mengcultuur

Lingua Franca

Heterogenisering of homogenisering?

Globalisering

Verwestersing/amerikanisering

Alleen maar verwestersing?

• Voornamelijk overname materiële elementen. Culturele identiteit wordt behouden.
• Voornamelijk overname door rijkeren
  
• Westerse wereld globaliseert ook -> heterogenisering
• Invloeden van buitenaf worden op eigen manier ingevuld -> lokalisering. 

Tegenbeweging: Fundamentalisme

Culturele globalisering

Diffusie is versneld door: 

• Toerisme, 
  
• Internationale migratie 
  
• Handel
• Moderne communicatiemiddelen
  

Alleen maar verwestersing?

• Voornamelijk overname materiële elementen. Culturele identiteit wordt behouden.
• Voornamelijk overname door rijkeren
  
• Westerse wereld globaliseert ook -> heterogenisering
• Invloeden van buitenaf worden op eigen manier ingevuld -> lokalisering. 

Hegemoniale Staat

Land dat de wereld domineert op economisch, militair, financieel en cultureel gebied.

•  Zijn hier nu nog voorbeelden van?
• Waarom past dit bij globalisering?

Hegemoniale staten

1. Portugal/Spanje
2. Nederland 
   
3. Engeland
   
4. VS (sinds WOII)
   

In hoeverre passen beide kaarten in het centrum-periferiesysteem?

Welk verband is er tussen het centrum-periferiemodel en het Europese koloniale verleden?

Wie zal de volgende hegemoniale staat worden?

§1.8 & §1.9

• Waardoor verliep het proces van globalisering na 1980 nog nooit zo snel?

• Wat zijn de geografische gevolgen van globalisering?

• Wat kunnen de gevolgen van global shift op lange termijn zijn?

Economische globalisering in stroomversnelling na 1980 door:

• MNO's omspannen de wereld en zijn verbonden via netwerken
• Deregulering en liberalisering, de grenzen gaan open (o.a. China, India en voormalige Sovjet-Unie)
• Transport- en communicatietechnologie in stroomversnelling

Nieuwe arbeidsverdeling als gevolg van uitschuiving en doorschuiving

Nieuwe internationale arbeidsverdeling:

• Centrum: R&D, Marketing
• Semi-periferie: Maakindustrie, lagere dienstverlening

Wat heeft deze bron te maken met doorschuiving?

• In landen waar lonen te hoog worden voor de maakindustrie zullen productielocaties verdwijnen en doorschuiven naar landen met lager lonen

MNO's gaan opzoek naar nieuwe afzetmarkten. Waarom zal Ikea zich vestigen in China?

• Door de groeiende welvaart en de toename van de middenklasse vormt China een interessante afzetmarkt.

Triade: internationale goederen- en kapitaalstromen vanuit deze kerngebieden

Fragmentarische modernisering

Ook binnen een economische sector kunnen verschillen groot zijn: fragmentarische modernisering

Regionale ongelijkheid kan optreden wanneer centrumgebieden de armere regio's afromen.

Het centrum onttrekt dan bijvoorbeeld arbeid, kapitaal en grondstoffen aan de periferie.

De periferie komt zo in een negatieve spiraal en krijgt te maken met backwash-effecten.

Het centrum ervaart juist positieven spread-effecten. 

Welke aanwijzing geeft de kaart voor een global shift, een verschuiving van het economische en politieke zwaartepunt in de wereld?

• Hoge economische groei in regio's rond de Pacific.

Hoe zou de positie van Europa in de wereld door de global shift kunnen veranderen?

Noem een geografisch en een politiek gevolg.

• Geografisch: Europa ligt 'aan de rand' van de economische wereld.
• Politiek: verlies van economisch belang leidt meestal ook tot verlies van politieke invloed.

Waarom is dit een geopolitieke kaart?

• De ligging van Nederland bepaalt de exportzone

Met welk begrip kun je het verloop van de export uitleggen?

• Afstandsverval

Maak de juiste combinaties:

Tot 1990                     Bipolair

Nu                            Multipolair

Toekomst?           Hegemoniaal

Aan de slag: individueel uitwerken (Zs)

1. Maak  §8: opdr. 1,3,4 & §9: opdr. 1,3,4

2. Klaar? Leren H1

Exit-ticket

Pak je leerdoelen!

Beantwoord onderstaande vragen:

1. Over welk onderwerp wil je meer uitleg?
2. Wat wil je nog meer oefenen?
3. Wat zou je anders willen in de les?

Volgende les: D-toets H1.1 - H1.9

Zorg dat je geleerd hebt.