De opstand 2.3 en 2.4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Programma

Vorige les

De Nederlandse Opstand

Aan de slag

Blooket

2.3 Onrust in de Nederlanden (1/2)

De eerste succesvolle verovering van een stad door de Nederlandse opstandelingen. Den Briel 1572

Doelen voor deze les

Aan het einde van deze les begrijp je...

• hoe de Nederlanden georganiseerd waren.
• waarom de Nederlanders in opstand kwamen.
• hoe het begin van de opstand verliep.

Waarom past de afbeelding bij het
Kenmerkende aspect: De protestantse reformatie had splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg

Welke stroming van het protestantisme werd dominant in de Nederlanden?

1. Calvinisme
2. Lutheranisme
3. Islamitisch
4. Katholicisme

2.3 Onrust in de Nederlanden (1/2)

De eerste succesvolle verovering van een stad door de Nederlandse opstandelingen. Den Briel 1572

Karel V

• Koning Spanje
• Keizer Duitsland
• Heer vd Nederlanden 

Hoeveel gewesten waren er in de Nederlanden?

1. 5
2. 17
3. 20
4. 10

Waar werd het bestuur van de Nederlanden uitgeoefend?

1. Den Haag
2. Brussel
3. Antwerpen
4. Amsterdam

Bestuur vd Nederlanden

• 17 gewesten: onafhankelijke provincies. 
• Elk gewest werd bestuurd door de gewestelijke staten.
• Vanuit Brussel bestuurde de landvoogd in naam van Karel V.

De eerste landvoogd: Margaretha van Parma

Zus van Fillips II (zoon van Karel V)

Centralisatie van bestuur

• Ieder gewest eigen wetten en regels=niet handig
• Karel wil bestuur vanuit één plek: Brussel. Dit heet Centralisatie
• Alle gewesten sturen een afgevaardigde naar de: Staten-Generaal

Waarom vond Karel centralisatie handig?

1. Hij hield van Brussel
2. Hij wilde meer macht hebben
3. Het was niet handig dat ieder gewest eigen wetten en regels had
4. Hij wilde de gewesten straffen

Wat is centralisatie van bestuur?

1. Het besturen vanuit een stad
2. Het besturen vanuit een gewest
3. Het besturen vanuit één plek
4. Het besturen vanuit meerdere plekken

Ketters

• Karel V wil dat al zijn onderdanen katholiek zijn 
• Plakkaat (openbare bekendmaking) tegen Ketters

Troonwisseling 1555: Filips II neemt de macht over van zijn vader Karel V

Filips II

•  Anti-protestants
• Stelde stadhouders aan (=afgevaardigde landsheer in het gewest).
• Verhoogde belastingen

Inquisitie

• =Rechtbank die duizenden protestanten liet executeren voor hun geloof.
• Bloedraad genoemd in de volksmond.

Aan de slag

• Maken Alle opdrachten behalve: 32, 33, 45, 46, 47 en 48
• - Arceren 2.1 t/m 2.3
  
• - Doelenlijst 

les 2

Programma

Vorige les

Natekenen

Video: Tachtigjarige Oorlog

Aan de slag

Terugblik

Leg uit hoe rond 1515 het bestuur in de Nederlanden geregeld was. Gebruik daarbij de begrippen: Landsheer/landvoogd, Stadhouder en Gewesten

2.4 De opstand breekt uit

Uitleg werkvorm

• Afbeelding wat te maken heeft met een onderwerp de Nederlandse opstand. Om jullie de de taak het onderwerp te achterhalen. 
  
• Groepen van 3/4 personen.
  
• Jullie gaan de afbeelding natekenen.
  
• Ieder groepslid krijg 20 seconden de tijd om de afbeelding te bekijken.
  
• Daarna gaat hij terug naar zijn groep en vertelt wat hij heeft gezien.
  
• Vervolgens gaan jullie het tekenen.
  
• Wanneer iedereen is geweest gaan we het bespreken.
  

Doelen

1. Je kunt oorzaken en de aanleiding noemen van de Beeldenstorm
2. Je kunt uitleggen welke rol Willem van Oranje speelde tijdens de Opstand en hoe de Hertog van Alva hierop reageerde

Aan de slag 2.4

• Maken alle opdrachten behalve: 52, 59, 60 en 61 
• - Arceren belangrijke, gebeurtenissen, personen en jaartallen 2.4
• - Doelenlijst 

Leg in je eigen woorden uit wat het smeekschrift inhield

Leg uit wat "hagenpreken" waren

Einde

Smeekschrift der Edelen

• 1566
• Verzoek stop vervolging protestanten
• Door 300 edelen.
• Wordt tijdelijk geaccepteerd door de landvoogd.

   De beeldenstorm

• (tijdelijke) vrijheid voor protestanten leidt tot de Beeldenstorm (kerken worden vernield). 

Lees: "De komst van Alva"
Antwoord: Leg uit wat de "Raad van beroerte" was

Alva

   Filips II stuurt 10.000 soldaten onder leiding van Alva naar NL.

 

    Raad van Beroerten: Rechtbank die daders beeldenstorm aanpakt

Lees: "De opstand breekt uit"
In de tekst staat "Maar op de lange duur werkte deze aanpak tegen Alva" Leg in je eigen woorden uit waarom dit zo was

Oorlog in de Nederlanden

• Willem van Oranje's aanvallen tegen Alva mislukken
• Watergeuzen nemen bij verassing Den Briel in
• Alva voert tiende penning in, veel mensen sluiten zich nu aan bij opstand

1568 - Slag bij Heiligerlee