H8.1 vwo Wat is veiligheid?

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 8

Bindingsvraagstuk: veiligheid en criminaliteit

Wat leer ik dit hoofdstuk?

• Ik ken het dilemma van de rechtsstaat, de risicosamenleving en de veiligheidsutopie
• Ik ken het verschil tussen subjectieve en objectieve veiligheid
• Ik ken de doelen van straf en de verschillende visies op straf
• Ik kan op micro-, macro- en mesoniveau kijken naar de oorzaken en gevolgen van crimineel gedrag.
• Ik ken de verschillende soorten bedreigingen van veiligheid en ik kan veranderingsprocessen hierop toepassen.

Leerdoelen

§8.1 Wat is veiligheid?

Pagina 161

Waar denk je aan bij veiligheid?

Waar denk jij aan bij veiligheid?

Veiligheid gaat niet alleen over fysiek geweld, oorlog of bedreiging, maar ook over veilig opgroeien of sexting.

Risicomaatschappij

• In risicomaatschappij is het onduidelijk wie er verantwoordelijk is voor de risico’s en de aanpak van bedreigingen. 

• Deze onduidelijkheid kan zorgen voor conflicten en daling van gezag van de overheid.

 

Volgens Ulrich Beck leven we in een risicomaatschappij

Bedenk een situatie waarin het onduidelijk is wie er verantwoordelijkheid draagt, als de situatie misgaat.

Bedenk een situatie waarin het onduidelijk is
wie er verantwoordelijkheid draagt,
als de situatie misgaat.

De binding tussen overheid, bestaande politieke en sociale instituties en burger wordt zwakker als de verwachting van veiligheid van burger niet wordt ingelost door de overheid.

Het streven naar veiligheid, kan het inperken van vrijheid beperken. Wat is belangrijker voor jou?

Het streven naar veiligheid, kan het inperken van vrijheid beperken. Wat is belangrijker voor jou?

Vrijheid

Veiligheid

Bespreek in de klas waar de grens ligt. Het lesboek gebruikt op pagina 162/163 de coronamelderapp als voorbeeld.

De rol van de overheid

• Het bieden van veiligheid is een basisfunctie van de overheid.
  
• Als de overheid haar burgers niet kan beschermen, is er sprake van een falende staat.
  

• De basisfunctie leidt tot de vraag tot waar de overheid verantwoordelijkheid is voor de veiligheid, gaat het alleen om:

Publieke (openbare) ruimtes, of ook de
Private ruimte (privesfeer)?

Veiligheidsutopie

• Waar houdt de bescherming van de staat op? Discussieer over de volgende stellingen: 

"De staat moet ons beschermen tegen ongezonde producten zoals sigaretten en alcohol"

"De staat moet ons beschermen tegen klimaatverandering"

Veiligheidsutopie

• Een veiligheidsutopie is de onbereikbare wens voor optimale individuele vrijheid en tegelijkertijd het willen garanderen van de collectieve veiligheid. 
• Er is altijd sprake van een dilemma tussen veiligheid en vrijheid (privacy).

Bijvoorbeeld: het oppakken van een terrorist vraagt om het afluisteren van telefoons en dit zorgt voor de inperking van vrijheid en privacy.

Dilemma van de rechtsstaat

Rechtshandhaving

Orde & veiligheid

Hobbes:

de overheid heeft gezag door belofte van rechtshandhaving

Rechtsbescherming

beschermen van vrijheid

Rousseau:

de overheid heeft gezag enkel als dat de algemene wil is van de burgers

In welk metrostation voel jij je veiliger?

In welk metrostation voel jij je veiliger?

Veiligheidsdilemma met een link naar subjectieve veiligheid

Bescherming en het zien van mensen in uniform met wapens kan ik ook de vraag oproepen 'gaat hier mogelijk iets onveiligs gebeuren?'

Subjectief of objectief?

Objectieve veiligheid

feitelijke aantal misdrijven en ongevallen en feitelijke kans op rampen en risico’s van ongevallen.

Subjectieve veiligheid

gevoelens van dreiging of van onveiligheid.

Er zijn twee soorten veiligheid:

Rol van de media

• Media spelen een rol in onze beeldvorming over veiligheid.
• Meervoudige berichten over een onderwerp, kunnen een perceptie van onveiligheid creëren.
• Beeldvorming kan invloed hebben op de kloof tussen objectieve en subjectieve veiligheid.

Rol van de media

• Selectiviteitshypothese: mensen kijken graag nieuws dat hun mening bevestigt (selectieve keuze) en onthouden signalen uit berichten wat aansluit bij hun referentiekader (selectieve perceptie).
  

• Cultivatiehypothese: het beeld van de werkelijkheid wordt beïnvloedt wanneer mensen veel kijken of lezen over een onderwerp.

Bij welke hypothese past het tv-programma 'Opsporing verzocht'?

Bij welke hypothese past het tv-programma 'Opsporing verzocht', met ruim 1 miljoen kijkers?

1. Selectiviteitshypothese
2. Cultivatiehypothese

Wat hebben jullie geleerd?

In deze paragraaf hebben we gesproken over veiligheid. Daarbij kwam het dilemma van de rechtsstaat, de risicosamenleving en de veiligheidsutopie aan bod. We bespraken de begrippen objectieve en subjectieve veiligheid. Ook de rol van de media

daarbij kwam ter sprake