Week 2: Scheidingsmethoden

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Scheidingsmethoden

Leerdoelen

• Je leert een mengsel te scheiden in zijn componenten door gebruik te maken van verschil in oplosbaarheid en verschil in deeltjesgrootte;
• Je leert dat een scheiding nooit helemaal volledig is.

Filmpje scheidingsmethoden

In het filmpje worden verschillende scheidingsmethoden genoemd. Schrijf deze op.

0

0

Scheidingsmethoden

Mengsels scheiden

Bij het scheiden van stoffen maak je altijd gebruik van een verschil in stofeigenschap tussen deze twee stoffen.

Bijvoorbeeld:

• Verschil in kookpunt
• Verschil in oplosbaarheid in bep. oplosmiddelen
• Verschil in deeltjesgrootte
  
• etc.

Wat gebeurt er?

schei-kunde: oorspronkelijk het scheiden van mengsels in zuivere stoffen.

Filtreren/zeven

Scheiden door gebruik te maken van een verschil in deeltjesgrootte

Kleine gaatjes: filter

Grote gaten: zeef

Filtreren

Vaste stof scheiden van vloeistof 

Filter

Residu - blijft achter in filter

Filtraat - gaat door filter heen

Filtreren 

• Scheiden van vaste stof uit vloeistof (suspensie)
• Scheiden op basis van deeltjesgrootte
• Voorbeeld: zand uit slootwater 

Bezinken en afschenken/centrifugeren

Scheiden door gebruik te maken van een verschil in dichtheid.

Bezinken

Bezinken en afschenken

• Scheiden van vaste stof uit vloeistof (suspensie)
• Scheiden op basis van dichtheid
• Voorbeeld: theeblaadjes uit thee
• Nadeel: het duurt vrij lang. Soms is 

filtreren of centrifugeren sneller. 

Centrifugeren

Centrifugeren

• Scheiden van vaste stof uit vloeistof (suspensie) of emulsies
• Scheiden op basis van dichtheid
• Voorbeeld: bloedmonsters 

Indampen / destilleren

Scheiden door gebruik te maken van een verschil in kookpunt

Indampen

Opgeloste stof scheiden van oplosmiddel

Verwarmen

Nadeel: 1 stof verdwijnt

Indampen

• Scheiden van opgeloste stof uit oplosmiddel
• Scheiden op basis van kookpunt: 1 stof verdampt veel eerder.
• Voorbeeld: zout uit zeewater

Destilleren

Opgeloste stof scheiden van oplosmiddel

Verwarmen

Voordeel:  stof verdwijnt niet!

Destilleren

• Scheiden van homogene vloeistofmengsels
• Scheiden op basis van kookpunt: 1 stof verdampt veel eerder.
• Voorbeeld: alcohol en water uit wijn

Extraheren

• Scheiden van mengsels van vaste stoffen
• Scheiden op basis van oplosbaarheid: sommige stoffen lossen op, andere stoffen niet
• Voorbeeld: koffie/thee zetten (kleur-, 

smaak-, geurstoffen lossen op, drap niet)

Extraheren

Scheiden door gebruik te maken van een verschil in oplosbaarheid

Adsorberen

• Scheiden van kleine opgeloste stoffen uit oplosmiddel
• Scheiden op basis van hechting
• Voorbeeld: kleurstof uit wijn

Rendement

Een scheiding is nooit helemaal volledig.

Rendement = behaalde opbrengst / maximale opbrengst x 100%

Op welk verschil berust extraheren?

1. Deeltjesgrootte
2. Aanhechtingsvermogen
3. Oplosbaarheid
4. Kookpunt

Van welke scheidingsmethode(n) maken we gebruik bij het zetten van koffie?

1. Indampen
2. Indampen & destilleren
3. Extraheren
4. Extraheren & filtreren

Een suspensie kan ik scheiden met behulp van ...

1. distilleren
2. Adsorptie
3. Filtratie
4. Extraheren

Leerdoelen behaald?!

In de les / huiswerk

Leren en maken H2.2

0