Periode 2 - 3.3 De Tweede Wereldoorlog - De massamoord op de Joden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

h2 les 1

De Tweede Wereldoorlog

3

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

3 - De massamoord op de Joden

h2 les 1

Herhalen

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

h2 les 1

Herhalen

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Ik lees in de bron dat Hitler vindt dat de Duitsers de moed moeten vinden om hun leefruimte te vergroten. Het begrip Lebensraum gaat ook over een theorie om meer leefruimte voor de Duitse bevolking te creëren. Daarom vind ik dat het begrip Lebensraum goed past bij de inhoud van deze bron.

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt uitleggen wat antisemitisme is en beschrijven hoe het zich in Europa heeft ontwikkeld
• Je kunt beschrijven hoe de nationaalsocialisten Joden uitsloten en vervolgden
• Je kunt uitleggen hoe de massamoord op de Joden was georganiseerd

De zekerste weg naar de Hel is de geleidelijke weg, de weg die zachtjes helt, goed begaanbaar, zonder scherpe bochten, zonder mijlpalen, zonder waarschuwingstekens.

C.S. Lewis

h2 les 1

Waarschuwingsborden

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

De zondebok

h2 les 1

Antisemitisme in Europa

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Antisemitisme heeft een lange geschiedenis

Minderheidsgroep in Europa

- eigen taal

- eigen gewoontes

- ander geloof

Vanaf de middeleeuwen moesten Joden vaak in een aparte stadswijk wonen, een getto.

Door de duidelijk zichtbare verschillen waren Joden een gemakkelijke zondebok en onderwerp van de wildste verhalen (complotten). Zij kregen de schuld van rampen, oorlogen en epidemieën.

Je kunt uitleggen wat antisemitisme is en beschrijven hoe het zich in Europa heeft ontwikkeld

h2 les 1

Antisemitisme in Europa

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Regelmatig waren Joden het slachtoffer van een pogrom, een georganiseerde en gewelddadige aanval door de niet-Joodse bevolking.

In de 19e eeuw verdwijnen de meeste getto's, maar leidde het nationalisme tot nieuwe vormen van antisemitisme. Joden werden niet vertrouwd omdat ze tot een ander volk zouden behoren.

Zij zouden daarom niet trouw zijn aan het vaderland. Dit onterechte wantrouwen leefde overal in Europa. Terwijl in feite de meeste Joden niet zo heel anders leefden dan andere Europeanen.

Executie van joden tijdens de Zwarte Dood in 1349 (miniatuur van Pierart dou Tielt in het Tractatus quartus van Gilles Li Muisis).

Je kunt uitleggen wat antisemitisme is en beschrijven hoe het zich in Europa heeft ontwikkeld

h2 les 1

Antisemitisme in Europa

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

In Europa woonden begin 20e eeuw ongeveer negen miljoen Joden, de meeste in Polen en de SU.

In Duitsland was in 1933 minder dan 1% van Joods. De meeste Joodse Duitsers deden gewoon mee aan de samenleving. 

Toch veel antisemitisme. Joden werden niet gezien als volwaardige Duitsers en werden beschuldigd van landverraad en uitbuiting van niet-Joodse Duitsers. Stiekem zouden de Joden het voor het zeggen hebben in Duitsland en niet de Duitsers zelf.

De nationaalsocialisten namen deze ideeën over. Zij gaven de Joden de schuld van de ellende in Duitsland na de Eerste Wereldoorlog.

Anti-Jewish poster that was displayed in the Grand Anti-Masonic Exhibition in Belgrade, Yugoslavia (Serbia), from October 22, 1941, to January 19, 1942. It depicts a Jewish businessman engaged in a conspiracy with Great Britain, the Soviet Union, and the United States to provoke war against Germany.

Je kunt uitleggen wat antisemitisme is en beschrijven hoe het zich in Europa heeft ontwikkeld

h2 les 1

Antisemitisme in Europa

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

h2 les 1

Waarschuwingsborden

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Discriminatie (racisme)

h2 les 1

Uitsluiting en vervolging

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Direct na Hitlers machtsovername in 1933 begon de uitsluiting van Joden van de samenleving.

Joden werden ontslagen en winkels van Joden geboycot. Later kwamen er nog meer wetten tegen de Joden

1935 Neurenberger rassenwetten:

- Joden geen volwaardige burgers meer

- uitsluiting bestuurlijke functies

- Huwelijken tussen Joden en niet Joden verboden (Germaanse 'ras' moest zuiver blijven)

Tegen deze wetten kwam weinig weestand of protest.

Je kunt beschrijven hoe de nationaalsocialisten Joden uitsloten en vervolgden

h2 les 1

Waarschuwingsborden

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Segregatie

h2 les 1

Uitsluiting en vervolging

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Daarom konden de nationaalsocialisten beginnen aan een nieuwe fase: de gewelddadige vervolging van de Joden.

November 1938 Rijkskristalnacht - 'spontane' pogrom waarbij honderden Joodse winkels, synagogen en bedrijven werden vernield of in brand gestoken.

Tientallen Joden werden gedood. In de dagen erna vonden de eerste razzia's plaats. 30.000 joden werden opgepakt en afgevoerd naar concentratiekampen. Ook politieke tegenstanders en andere minderheden, zoals de Roma, Sinti en homoseksuelen werden naar deze kampen gebracht.

Je kunt beschrijven hoe de nationaalsocialisten Joden uitsloten en vervolgden

h2 les 1

Uitsluiting en vervolging

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

.Na Hitlers machtsovername probeerde veel Joden Duitsland te ontvluchten. Aan het begin lukte dat tot op zekere hoogte.

Na de Rijkskristalnacht werd het moeilijker om Duitsland te ontvluchten. Omdat veel meer Joden nu op de vlucht gingen, sloten veel landen hun grenzen.

Nederland ving aanvankelijk nog vluchtelingen op in het nieuw gebouwde kamp Westerbork, maar ook Nederland stuurde al snel gevluchte Joden terug.

Je kunt beschrijven hoe de nationaalsocialisten Joden uitsloten en vervolgden

De Joodse familie Frank vluchtte in 1933 naar Nederland. Van het gezin, bestaande uit vader Otto, moeder Edith en dochters Margot en Anne, overleefde alleen vader Otto de oorlog. Na de oorlog kreeg hij de dagboeken van zijn dochter Anne in bezit, die zij had geschreven tijdens hun verblijf in het Achterhuis. Het zou een van de meest gelezen boeken uit de 20e eeuw worden.

h2 les 1

Waarschuwingsborden

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Deportatie

h2 les 1

De Holocaust

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Ook in de bezette landen vervolgden de nazi's de Joden meedogenloos.

In Oost-Europa werden getto's ingericht waarin de Joden werden samengedreven en opgesloten.

De bewoners werden vaak gedwongen om voor de Duitsers te werken.

Ondertussen begon er ook een nieuwe fase: de massamoord op de Joden, de Holocaust.

Je kunt uitleggen hoe de massamoord op de Joden was georganiseerd

h2 les 1

Waarschuwingsborden

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Vernietiging

h2 les 1

De Holocaust

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Speciale legereenheden moesten tijdens de Duitse opmars naar het oosten zoveel mogelijk Joden doodschieten. Eind 1941 waren dat er al een miljoen.

Eind 1941 vertraagd de Duitse opmars in de SU. Om mankracht en tijd te besparen zocht men naar andere oplossingen om zoveel mogelijk Joden te vermoorden.

Vergassing bleek een efficiënte methode om honderden mensen in één keer te doden.

Met dit doel werden zes vernietigingskampen gebouwd, waaronder Auschwitz-Birkenau, Sobibór en Treblinka.

Je kunt uitleggen hoe de massamoord op de Joden was georganiseerd

h2 les 1

De Holocaust

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Je kunt uitleggen hoe de massamoord op de Joden was georganiseerd

h2 les 1

De Holocaust

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Vanaf 1942 begonnen de Duitsers systematisch alle Joden in de bezette gebieden op te pakken.

Elke Jood kreeg een oproep om zich te melden op een verzamelplaats om vervolgens te worden overgebracht naar een doorgangskamp. In Nederland waren dat Westerbork, Vught en Amersfoort. Vandaar werden ze per trein naar de vernietigingskampen gedeporteerd.

In de vernietigingskampen werden sommigen eerst nog opgesloten om te werken. Maar een groot gedeelte werd direct naar de gaskamers gebracht.

Je kunt uitleggen hoe de massamoord op de Joden was georganiseerd

'De deuren van de wagon werden opengesleurd. We werden overvallen door geschreeuw. ss-ers met zwepen en halfwilde Duitse herdershonden omringden de trein. Het uit elkaar scheuren van families veroorzaakte paniek. Ouders schreeuwden naar hun kinderen, de stemmen van de moeders vermengde zich met die van vloekende wachters. Iedereen was uitzinnig.'

Judith Newman over haar eerste ongenblikken in Auschwitz

h2 les 1

De Holocaust

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

In totaal hebben de Duitsers zes miljoen Joden vermoord. De Holocaust wordt ook wel de Shoah genoemd, wat ramp betekent.

Het is de grootste volkenmoord of genocide uit de moderne tijd. Behalve Joden hebben de nationaalsocialisten ook zo zo'n half miljoen Roma en Sinti vermoord

Je kunt uitleggen hoe de massamoord op de Joden was georganiseerd

h2 les 1

Toen en nu

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

h2 les 1

Toen en nu

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Lees de twee uitspraken. Deze uitspraken zijn gedaan door politici van hedendaagse politieke partijen. Er zijn mensen die vinden dat deze uitspraken passen bij het wereldbeeld van de nazi’s.

Ben jij het met deze mensen eens of oneens? Leg

je antwoord uit.

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt uitleggen wat antisemitisme is en beschrijven hoe het zich in Europa heeft ontwikkeld
• Je kunt beschrijven hoe de nationaalsocialisten Joden uitsloten en vervolgden
• Je kunt uitleggen hoe de massamoord op de Joden was georganiseerd