4.1 Puberteit

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k, havo
• Leerjaar 2

4.1 Puberteit

Programma

• mentimeter 
• leerdoelen
• uitleg 
• Aan de slag 

Leerdoelen

4.1.1 Je kunt primaire en secundaire geslachtskenmerken noemen.

4.1.2 Je kunt de lichamelijke en geestelijke veranderingen in de puberteit beschrijven.

Bij een baby is vaak niet te zien of het een jongen of meisje is (geslacht)

De lichamelijke kenmerken waaraan je het geslacht herkent, noem je geslachtskenmerken. De geslachtskenmerken die al bij de geboorte aanwezig zijn, heten primaire geslachtskenmerken.

Intersekse

Een enkele keer is aan de buitenkant niet meteen te zien of de baby een jongen of een meisje is. Dat gebeurt in Nederland gemiddeld één keer per week. De baby heeft dan zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken. 

Dit noem je intersekse. Soms blijkt pas in de puberteit dat een persoon intersekse is.

Ongeveer na je 10e verjaardag vinden er veranderingen in je lichaam plaats. Gemiddeld komen jongeren in hun 12e levensjaar in de puberteit. In de puberteit verander je lichamelijk, geestelijk en sociaal.

Wanneer is de puberteit?

1. 10-16 jaar
2. 12- 16 jaar
3. 12- 21 jaar
4. 16- 25 jaar

wie zitten er eerder in de puberteit?

1. jongens
2. meisjes

Wie doen gemiddeld langer over de puberteit?

1. jongens
2. meisjes

Primair vs Secundair

Verschillen?

Welke secundaire geslachtskenmerken ontwikkelen zich bij een man?

Welke secundaire geslachtskenmerken ontwikkelen zich bij een vrouw?

Tempo

Geestelijke verandering 

In de puberteit verander je ook geestelijk. Je wordt langzaam volwassen. Bij de een gaat dit wat sneller dan bij de ander. Gemiddeld worden meisjes eerder volwassen dan jongens. Bij geestelijke veranderingen horen je gedachten, je gevoelens, je zelfstandigheid en je sociale leven.

In de puberteit krijg je meer belangstelling voor andere mensen. Seksualiteit gaat een steeds belangrijkere rol spelen in je leven. 

Je verandert ook sociaal. In de puberteit ga je je anders opstellen tegenover je ouders. Je wilt niet meer als een kind worden behandeld. Soms word je om niks heel erg boos.

De puberteit kan leuk en spannend zijn, maar je kunt je ook onzeker, eenzaam of verdrietig voelen. Deze gevoelens horen bij de puberteit. Als je ouder wordt, heb je er weer minder last van.

Hormonen

Afb. 6 Ontwikkeling van een follikel in een eierstok (schematisch).

Wat gebeurt er op dag 14 in de menstruatiecyclus?

1. Ongesteld zijn
2. Ovulatie
3. Innesteling
4. Menstruatie

Hoe lang duurt een menstruatiecyclus?

1. 5 dagen
2. 2 weken
3. 4 weken
4. 1 maand

Aan de slag 

Maken in je boek opdracht basisstof 1 

1 tot en met 8 

klaar? Test jezelf 4.1