3.1 Zintuigen en Prikkels

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Goeiemiddag allemaal!
Vandaag: 3.1 zintuigen en prikkels

Laptop of mobiel op tafel!! Deze heb je zo nodig.

Programma
1. Introductie (wat weet je al en aansluiting vorig hoofdstuk)
2.  Uitleg > welke bronnen zijn belangrijk [~10-15 mins]
3. JIJ als onderzoeker van dierlijke SUPERZINTUIGEN
4. Quiz en afsluiting

3.1 Zintuigen en prikkels

- hoe werken zintuigen onderling samen? (actueel)

Vorig hoofdstuk: beweging (wat is de samenhang met hoofdstuk 3?)

Vorig Hoodstuk

- beweging ''spieren bewegen aangestuurd door het zenuwstelsel".
Dit hoofdstuk is een soort vervolg: het zenuwstelsel (bron 5)

3.1 Zintuigen en prikkels, wat moet ik weten? wat ga ik vandaag leren?

- Wat zijn zintuigen, welke zintuigen heb je:
gehoorzintuig, gezichtszintuig, reukzintuig enz. (bron 2)
Zintuigen in de huid (bron 3)
- Wat is een prikkel? Wat is een impuls? Wat hebben deze met elkaar te maken >  Bron 4, bron 8

- Bouw van het zenuwstelsel, bron 5.
- Bouw van een zenuwcel, bron 6
- Gevoelszenuwen en bewegingszenuwen

Hersencentra (bron 8)

Prikkel, zintuig en impuls

(1) Prikkel: informatie uit de omgeving die je opvangt.
(2) Zintuig: dit opvangen gebeurt door een zintuig (bijv. oren, ogen enz; bron 2)
(3)Impuls: een zintuig zet een prikkel om in een elektrisch signaal, dit signaal heet de impuls.
(4)De impuls gaat via zenuwen naar de hersenen, de hersenen reageren met een eigen impuls waardoor je lichaam reageert.

Even oefenen.... (tip: bron 6)

Niki ruikt op haar kamer dat haar moeder een appeltaart gebakken heeft...

1: Wat is de prikkel?
2: Welk zintuig vangt de prikkel op?
3. Wat 'doet' het zintuig na het opvangen van de prikkel?
4. Wat 'doen' de hersenen na het opvangen van de impuls?

Soorten zintuigen en de bijbehorende prikkel (Bron 2)

(vb > orgaan - zintuig - prikkel)

oor - gehoorszintuig - geluid
oog - gezichtszintuig - licht
neus - reukzintuig - geur

Bron 3: opbouw van de huid (LET OP : meerdere zintuigen)

 

Zintuigen zijn niet "perfect"!

Sensorische illusies, jouw zintuigen worden voor de gek gehouden.


Hiernaast een foto van 'Monument Valley', een leuk spelletje op de Iphone/android waarin je ogen voor de gek gehouden worden.

Welk dier zie je? (~3s kijken, komt later terug)

Zenuwen

In het zenuwstelsel zitten zenuwcellen
- zie de bouw van een zenuwcel (bron 5)

gevoelszenuwen: naar de hersenen toe
bewegingszenuwen : van hersenen af

Hersencentra (bron 7)

- In je hersenen zijn speciale gebieden voor de impulsen van bepaalde zintuigen. > ZIE BRON 7
- Een deel van de hersenen doet dus 'horen' een ander deel 'zien', delen van de hersenen zijn dus gespecialiseerd
- Je hersenen bepalen wanneer je iets 'merkt'.
(voorbeelden? > het tikken van een klok, het voelen van een nieuwe trui)

Super-zintuigen

JIJ bent gevraagd om onderzoek te doen naar SUPER-zintuigen bij dieren.




Zet jouw bevindingen in de tabel

Keuze uit 5 dieren:

- Vleermuis
- Naakte Molrat
- Bij
- Slang
- Muis


(Klaar? Volgende dier OF een van de taken op de volgende slide)

- Opdracht superzintuigen
Nog eerst even kennis opfrissen:
- maak een korte samenvatting of woordweb.

OF huiswerk:
- maken in werkboek 3.1 

Voorbeeld van een woordweb:

3.1 Zintuigen en prikkels, wat moet ik weten? wat heb ik geleerd?

- Wat zijn zintuigen, welke zintuigen heb je:
gehoorzintuig, gezichtszintuig, reukzintuig enz. (bron 2)
Zintuigen in de huid (bron 3)
- Wat is een prikkel? Wat is een impuls? Wat hebben deze met elkaar te maken >  Bron 4, bron 8

- Bouw van het zenuwstelsel, bron 5.
- Bouw van een zenuwcel, bron 6
- Gevoelszenuwen en bewegingszenuwen

Hersencentra (bron 7)

Quiz, tijd om je gemaakte zenuwverbinding te testen.

Sensi hoort de schoolbel afgaan, ze is vrij!

Wat is de goede combinatie prikkel-zintuig voor het waarnemen van de bel.

1. temperatuur - gehoorzintuig
2. geluid - gehoorzintuig
3. geluid - gezichtszintuig
4. trilling - pijnzintuig

Wat is geen onderdeel van het zenuwstelsel?

1. Hersenen
2. Bekken
3. Ruggenmerg
4. Zenuwen

Welk zintuig bevindt zich NIET in de huid?

1. Warmtezintuig
2. Tastzintuig
3. Pijnzintuig
4. Gezichtszintuig

Een zenuw loopt van je hersenen naar je zintuigen.
Dit is een...

1. Bewegingszenuw
2. Gevoelszenuw
3. Actiezenuw
4. Startzenuw

Een zenuw loopt van je zintuigen naar je hersenen.
Dit is een...

1. Bewegingszenuw
2. Gevoelszenuw
3. Actiezenuw
4. Startzenuw

Hoe noem je een gebied van de hersenen dat 'gespecialiseerd' is in het verwerken van impulsen van een bepaald zintuig

1. Een hersendeel
2. Een hersencentrum
3. Een breinbeetje
4. Een impulsgebied

Een impuls wordt via de ........ van een zenuwcel naar bijvoorbeeld de hersenen vervoerd.

Vul de puntjes in!

1. Botten
2. Aderen
3. Lange uitloper
4. Celkern

Vul de stappen van 'signaalverwerking in' (de puntjes).
1: Prikkel 2: ..... 3: Impuls 4. Beuwstwording 5: .....

1. 2: Impuls 5: Zintuigelijke waarneming
2. 2: Zintuigelijke waarneming 5: impuls
3. 2: Impuls 5: Prikkel
4. 2: Zintuigelijke waarneming 5: Prikkel

In het plaatje aan het begin van de les zag ik een...

1. Vogel
2. Kat
3. Konijn
4. Leeuw

Welk dier zie je? (~3s kijken, komt later terug)

3.1 Zintuigen en prikkels, wat moet ik weten? wat heb ik geleerd?
VRAGEN?

- Wat zijn zintuigen, welke zintuigen heb je:
gehoorzintuig, gezichtszintuig, reukzintuig enz. (bron 1)
Zintuigen in de huid (bron 2)
- Wat is een prikkel? Wat is een impuls? Wat hebben deze met elkaar te maken >  Bron 4

- Bouw van het zenuwstelsel, bron 3.
- Bouw van een zenuwcel (bron 5)
- Gevoelszenuwen en bewegingszenuwen

Hersencentra (bron 7)

Bedankt!

Huiswerk > (3.1) en 3.2 zie studiewijzer.