Hst 36 bijvoeglijke bepaling en bijstelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Vandaag Hst 36 - Deel 1

Je leert wat een bijvoeglijke bepaling is en hoe je de bijvoeglijke bepaling herkent in een zin.

(Deel 2 - bijstelling volgende keer)

Leerdoelen Hst 36 

Nu weer verder met grammatica: wat zijn de twee soorten grammatica?

Qua zinsdelen benoemen kun je nu benoemen:

Persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde en naamwoordelijk gezegde (je weet wel, met dat koppelwerkwoord). 

Lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, voorzetsel voorwerp en bijwoordelijke bepaling.

Maar soms heb je nog zinsdeelstukken...

Daarom nu Hst 36 

De bijvoeglijke bepaling 

Wat doet een bijvoeglijke bepaling?

1. ‘Voegt’ extra informatie ‘bij’ een zelfstandig naamwoord
2. Direct voor of achter zelfstandig naamwoord. 
3. Hoort wel bij het zinsdeel, kan er niet van worden 'losgetrokken' of worden verplaatst in de zin. 

Hoe herken je een zelfstandig naamwoord ook alweer?????

Herkennen bijv. bep. stappen:

1. Zitten er zelfstandig naamwoorden in de zinsdelen?
2. Staan daar bijvoeglijke naamwoorden of telwoorden voor (of achter)? 

Zo ja, dat zijn de bijvoeglijke bepalingen 
Let op: er kunnen meerdere bijvoeglijke bepalingen staan bij 1 zelfstandig naamwoord: 

Vijf rode fietsen | stonden | bij het hek.

Herkennen bijvoeglijke bepaling: de instinkers:

• Kan ook achter het zelfstandig naamwoord . Dan begint het vaak met voorzetsel.  Bijv. " Ik pas vandaag op de stomme hond van mijn tante."  

• Soms: bijvoeglijke bepaling in bijvoeglijke bepaling
  
  

Mijn oma woont in een flat naast de kathedraal van Parijs.

Zinsdeelstuk 

Bijvoeglijke bepalingen geven dus extra informatie bij een zelfstandig naamwoord.

Het hoort wel bij redekundig ontleden, maar geeft geen zinsdeel aan maar een zinsdeelstuk
 

Waarom een bijvoeglijke bepaling? 

Bijv. Bij een informatieve tekst om de tekst duidelijker te

maken en meer informatie te geven. 

Of bij een amuserende tekst  om de tekst meer kleur te geven en de aandacht van de lezer te trekken (grappiger, gevoeliger, leuker etc.)

Vraag 1a blz. 147 Ontleed in zinsdelen en noteer alle bijvoeglijke bepalingen: "Astronomen hebben een asteroïde uit een ander zonnestelsel ontdekt.

Oefenen

Maak: les 36, vraag 1b t/m 3
P. 147

Ga aan de slag. 

Dit is huiswerk 

Truc

Alles voor de persoonsvorm is één zinsdeel

(alleen niet per se het onderwerp, het kan ook LV, BWB, MWVW zijn) 

Antwoorden 1

b Webwinkels en pakketbezorgers | zetten | steeds meer | in | op ophaalpunten in de buurt,| in plaats van bestellingen thuis te bezorgen.

Bijvoeglijke bepaling(en): in de buurt.

Let op: ‘in’ hoort nog bij ‘zetten’ (inzetten).

c Tijdens de Dag van het Kasteel | doen | tachtig leden van een re-enactmentgroep | hun best | om de bezoekers van kasteel Ammersoyen in Ammerzoden zoveel mogelijk in middeleeuwse sferen te brengen.

Bijvoeglijke bepaling(en): van het Kasteel, tachtig, van een re-enacmentgroep, hun, van kasteel

Ammersoyen in Ammerzoden (daarbinnen: in Ammerzoden), middeleeuwse. 

Antwoorden 1

d De politie | heeft | bij een landelijke operatie tegen rondtrekkende misdadigers | zeker honderd mensen | opgepakt.

Bijvoeglijke bepaling(en): landelijke, tegen rondtrekkende misdadigers (daarbinnen: rondtrekkende ), zeker honderd (‘zeker’ is een ondergeschikte bijwoordelijke bepaling binnen de bijvoeglijke bepaling, dit komt niet aan bod en wordt gewijzigd).

e Ambtenaren van de Belastingdienst, FIOD en de douane | voeren | vandaag | in Arnhem | actie | voor meer loon.

Bijvoeglijke bepaling(en): van de Belastingsdienst, FIOD en de douane, meer

Ammersoyen in Ammerzoden (daarbinnen: in Ammerzoden), middeleeuwse. 

Let op: ‘actie’ hoort nog bij ‘voeren’ (actievoeren). 

Antwoorden 1

f De knaloranje waterscooter van de reddingsbrigade van Hoek van Holland | werd | afgelopen

weekend | gestolen | (en) is | sindsdien | spoorloos.

Bijvoeglijke bepaling(en): knaloranje, van de reddingsbrigade van Hoek van Holland (daarbinnen: van Hoek van Holland; daarbinnen: van Holland), afgelopen.

g Een Deens stalletje op een kerstmarkt in de Zwitserse stad Zürich | verkoopt | hotdogs | voor 250 Zwitserse franc.

Bijvoeglijke bepaling(en): Deens, op een kerstmarkt in de Zwitserse stad Zürich (daarbinnen: in de Zwitserse stad Zürich; daarbinnen: Zwitserse), 250, Zwitserse.

h Het dure worstenbroodje van Koberundvlees | is | gemaakt | van Japanse Wagyurunderen.

Bijvoeglijke bepalingen(en): dure, van Koberundvlees, Japanse. 

Antwoorden 2

regel 1: bijna 41 kilo zware (daarbinnen: 41), Afrikaanse

regels 2-3: uit het Amerikaanse San Diego (daarbinnen: Amerikaanse)

regel 4: van drie meter hoog (daarbinnen: drie)

regel 5: zijn

regel 7: een drie uur durende (daarbinnen: drie)

regel 8: van het dier

regel 10: voor gebitsprotheses

regel 11: vierduizend

regel 12: circa veertig jaar oude (daarbinnen: veertig)

regel 13: zijn, opgelapte

regel 14: van zijn soort (daarbinnen: zijn)   regel 15: zeventig

Antwoorden 3

3 a vier, limonade, vier, patat

b vijf, schoenen

In deze zinnen komen zelfstandige naamwoorden voor als bijvoeglijke bepalingen. 

Hst 36 - deel 2

Hst 36-2 Bijvoeglijke Bepaling

 

Tja, die bijvoeglijke bepaling.

Maak een goedlopende zin met daarin minimaal drie bijvoeglijke bepalingen.

Benoem ook de zinsdelen van jouw zin 

(dus redekundig ontleden) 

Wat is jouw zin? Schrijf je zin op (met streep tussen zinsdelen) en benoem de zinsdelen en zinsdeelstukken

Als het goed is heb je 

Inzicht gekregen in wat bijvoeglijke bepalingen zijn en hoe je die in zinnen en in een stukje tekst herkent. 

En je hebt ontdekt dat een bijvoeglijke bepaling niet alleen iets zegt over een zelfstandig naamwoord maar zelf ook een zelfstandig naamwoord kan zijn. 

Maak een korte zin met een bijstelling.

Wat is de overeenkomst tussen een bijvoeglijke bepaling en bijstelling

1. zijn beide zelfstandig naamwoorden
2. zijn beide zinsdeelstukken
3. zeggen beide iets over het onderwerp
4. je kunt ze beide verwisselen van plek

Kijk naar blz. 148 opgave 5a 

stap 1. ontleed de zin in zinsdelen 

stap 2. noteer de bijstellingen (zie 148 bovenaan voor uitleg)

5. a De keeper van Napoli, Pepe Reina, moet zich bij het Italiaanse sporttribunaal verantwoorden voor banden met de maffia. 

Antwoord

5. a De keeper van Napoli, Pepe Reina, |   moet | zich | bij het Italiaanse sporttribunaal | verantwoorden | voor banden met de maffia. 

Bijstelling: Pepe Reina

Bijvoeglijke bepalingen? 

De keeper van Napoli, Pepe Reina, |   moet | zich | bij het Italiaanse sporttribunaal | verantwoorden | voor banden met de maffia. 

Aan de slag

Maak nu zelf de oefening voor de zinnen (blz. 148) van 5 b, c, d

Die bespreken we over 5 á 10 minuten 

Aan de slag

Friesland is volgens Lonely Planet , de bekendste reisgids wereldwijd, de op twee na beste bestemming in Europa dit jaar. 

Als je in Salamanca bent, moet je zeker de plaatselijke delicatesse 'hornazo', een vleespasteitje, proeven. 

Even een check: wat is in deze zin de bijstelling?
'Per 31 mei mogen alle scholieren, die lieve leuke pubers, weer samen naar school en hoeven zij geen anderhalve meter afstand meer te houden.'

1. lieve
2. lieve leuke
3. die lieve leuke pubers
4. anderhalve

Huiswerk 5d

De Franse President, Emmanual Macron, presenteert vandaag zijn langverwachte plannen van de banlieus, de vaak troosteloze flatwijken in de buitenwijken van Franse steden en voorsteden. 

5e

In Groningen, Friesland en op de Waddeneilanden was het noorderlicht, een van de meest adembenemende natuurverschijnselen, vannacht met het blote oog waarneembaar. 

5f

 Rico Verhoeven, de 29-jarige kickbokser en regerend wereldkampioen in de zwaargewichtklasse

van Glory, zal begin juni zijn titel verdedigen tegen de Kroaat Mladen Brestovac, de nummer zeven van de mondiale ranglijst bij de zwaargewichten.

5g

De Vuelta, de derde van de drie ‘grote rondes’ in de wielersport, heeft ook dit jaar weer een

spectaculair parcours, vol bergbeklimmingen.

5h

Macedonië heeft dit jaar de Barbara Dex Award, de prijs voor de slechtst geklede deelnemer

aan het Songfestival, in de wacht gesleept.

Vraag 6 

verwisselen van vraag 5...

Vraag 8 + 9 

8. De bijstellingen uit a en b bestaan maar uit één woord. Ze zijn veel korter dan de woordgroep

waar ze een bijstelling bij zijn. De bijstellingen in a en b zijn allebei werkwoorden, terwijl de

woordgroep waarmee ze verwisseld kunnen worden geen werkwoorden zijn.

9 De zin wordt dan ‘Aanstaande zaterdag signeert de populaire thrillerschrijver, Esther Verhoef,

haar nieuwste boek bij Bruna.’ De intonatie bij de bijstelling, ‘Esther Verhoef’, daalt.