5.3 sociale kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

5.3 De sociale kwestie

Herhaling

Lesdoelen

In deze paragraaf leer je...

- hoe de leef- en werkomstandigheden van arbeiders meer aandacht kregen.

- wat veranderde door sociale wetten.

- hoe arbeiders hun leef- en werkomstandigheden verbeterden.

werkomstandigheden in de 19e eeuw

Arbeidsomstandigheden

• Kinderarbeid 
• Slechte woonomstandigheden
• Lage lonen, lange werkdagen
• Gevaarlijke machines
• Gemakkelijk ontslagen (geen rechten)
• Geen inkomen bij ziekte of invaliditeit (= als je niet kunt werken)

Sociale kwestie?

Sociale Kwestie

• Slechte woon- & werkomstandigheden arbeiders
• Dat kan zo niet langer! - Oneerlijke situatie
• Het probleem van de slechte omstandigheden van de arbeiders noemen we: DE SOCIALE KWESTIE
• Als eerste wordt dit probleem aangepakt door de kerk - kerkelijke armenzorg - later door politieke stromingen - socialisme.
  

Waar kunnen sociale wetten voor zorgen?

Sociale wetten

Sinds de middeleeuwen gaven kerken hulp aan arme mensen, zoals onderdak, geld en brood. Door de discussie over de sociale kwestie ontstond het idee dat ook de overheid wat moest doen voor burgers die minder goed voor zichzelf konden zorgen.

Wie bedacht de kinderwet van 1874?

1. Thorbecke
2. Willem II
3. Samuel van Houten
4. Willem I

Sociale wetten

1874 - Kinderwetje van Van Houten

1889 - Steeds meer sociale wetten (wetten die zwakkeren in de samenleving beschermen

Vakbonden = vereniging van arbeiders (werknemers) die strijden voor betere werkomstandigheden

Wie helpt de arbeiders? 

Werknemers richtten vakbonden op waarmee ze betere arbeidsomstandigheden afdwongen.

Vakbonden:

- Organiseerden stakingen

- Gingen in gesprek met fabrieksbazen

Ook socialisten kwamen op voor de arbeidersklasse en wilden meer gelijkheid tussen arm en rijk.

Wat is het kernwoord van het socialisme?

1. Vrijheid
2. Gelijkheid
3. Alles bij het oude houden
4. Geloof

SDAP

Lees eerst de bron.

Over welk onderwerp gaat de enquête van de overheid?

1. over het feminisme
2. over de sociale kwestie
3. over de vakbonden
4. over het recht op werk.

Ideologie

sociale wet

socialist

vakbond

recht van initiatief

geheel van ideeën over de samenleving

wet voor steun aan mensen die minder goed voor zichzelf kunnen zorgen

iemand die in de politiek streeft naar meer gelijkheid

organisatie en werknemers

leden van de Tweede Kamer mogen een wetsvoorstel indienen

Lesdoelen

In deze paragraaf leer je...

- hoe de leef- en werkomstandigheden van arbeiders meer aandacht kregen.

- wat veranderde door sociale wetten.

- hoe arbeiders hun leef- en werkomstandigheden verbeterden.

Voorbereiden toetsstof H5+ H6.1 en 6.3

1. Kennen en Kunnen doornemen
2. Chronologie (er staat een tijdlijn in je boek)
3. Begrippen

Belangrijkste begrippen:

-Census kiesrecht

-Klassenstrijd

-Vakbond

-Argrarische revolutie > Urbanisatie

-Sociale Kwestie

-White mans burden

-Modern Imperialisme (kunnen uitleggen en herkennen)

- Conferentie van berlijn

-Verschil sociaal democratisch en communisme

- De politieke stromingen:
Liberalisme, Socialisme, Conservatisme, Feminisme, Confessionelen