12.7: Lever en de nieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Gaswisseling en uitscheiding

Wat doen we vandaag?

-Herhaling

-Uitleg basisstof 12.7

-Aan het werk

Welke onderdelen vallen onder het inwendige milieu? En welke onder het uitwendige milieu? Sleep naar het juiste vak!

Inwendig milieu

Uitwendig milieu

Lucht in de longen

Weefselvloeistof

Voedselbrij in de darmen

Bloedplasma

onderhuids bindweefsel

opperhuid

lederhuid

bloedvat

haar

zweetklier 

Zweetklieren maken zweet. Wat is de functie van zweet?

1. nat houden van de huid
2. soepel houden van de huid
3. afkoeling van de huid
4. zweten

Onderdelen ademhalingsstelsel

neusholte

luchtpijp

long

middenrif

huig

slokdarm

longblaasje

Ademen

Slikken

Verslikken

Buikademhaling

Borstademhaling

Middenrif

Tussenrib spieren

Borstbeen

Inademen met de buikademhaling gebeurt in vier stappen.  Zet de stappen in de goede volgorde.

1

2

3

4

Het middenrif spant zich aan en beweegt omlaag.

De borstholte wordt groter.

De longen worden groter.

Lucht stroomt naar binnen.

de bronchiën worden smaller; plotselinge benauwdheid bij prikkeling van de luchtwegen. Erfelijk.

beschadiging van de wand van de longblaasjes waardoor minder zuurstof wordt opgenomen in het bloed

allergie voor stuifmeel (pollen)

astma

longemfyseem

hooikoorts

Wat is het gevolg van teer in je longen?

1. Longen sterven af
2. Trilhaartjes beschadigen
3. Huig en strotklepje beschadigen
4. Kraakbeenringen beschadigen

Wat wordt er uitgewisseld bij gaswisseling bij dieren?

1. Water en koolstofdioxide
2. Zuurstof en water
3. Koolstofmonoxide en zuurstof
4. Zuurstof en koolstofdioxide

Welke dieren gebruiken tracheeën voor gaswisseling

1. vogels
2. insecten
3. spinnen
4. eencelligen

Bij dit dier vindt gaswisseling via de longen en de huid

1. Juist
2. Onjuist

Bij dit dier vindt gaswisseling via de kieuwen.

1. Juist
2. Onjuist

Leerdoelen

• Je kunt in een afbeelding de onderdelen van de lever benoemen.
  
• Je kunt drie functies van de lever noemen.
  
• Je kunt in een afbeelding de onderdelen van de nieren noemen.
  
• Je kunt de functies van de nieren omschrijven.

Bouw van de lever

Functies lever

• giftige stoffen uit het bloed halen en afbreken. (bv. alcohol, medicijnen en drugs)
• afvalstoffen uit het bloed halen en afbreken (bv. eiwitten en rode bloedcellen)
• gal maken

Hepatitis

• Ontsteking van de lever door hepatitisvirus
• Een besmet persoon heeft dan hepatitis 

Hepatitis B

- bloed, sperma, vaginaal vocht

- eerst milde verschijnselen

- later leverkanker of levercirrose (afsterven cellen)

schooltv.nl

De onderdelen van je nieren en urinewegen

Een nier bestaat uit:

het nierschors, niermerg 

en de nierbekken.

Via je nierslagaders komt er
bloed met afvalstoffen in je
nieren. 

Werking nieren

- De nierschors en het niermerg scheiden samen water met afvalstoffen uit (= urine). 

- Het nierbekken verzamelt de urine.

- Via urine leider naar de urineblaas (opslag)

- Verlaat lichaam via urinebuis

Samenstelling urine

De nieren proberen de hoeveelheid afvalstoffen in water in je bloed altijd ongeveer gelijk te houden. 

Als er meer afvalstoffen in je bloed zitten, scheiden de nieren dus ook meer afvalstoffen uit. 

Door de uitscheiding van water en afvalstoffen wordt de samenstelling van het inwendige milieu constant gehouden.

Wat doen de nieren?

1. Afvalstoffen uit het bloed halen
2. Zuurstof aan het bloed toevoegen
3. Voedingstoffen aan het bloed toevoegen
4. Koolstofdioxide verwijderen

Is nummer 4 de linker nier
of de rechter nier?

1. Links
2. Rechts

De buitenste laag van de nier wordt ...................................... van de nier genoemd

1. het niermerg
2. de nierschors
3. het nierkapsel
4. het niervlies

Vervoert de nierader bloed naar de nieren?

1. Ja
2. Nee

Aantekening 12.7 De lever en de nieren

Hepatitis: Virusziekte waarbij de lever ontstoken is.

Nier: Orgaan dat bloed zuivert en dat overtollige en schadelijke (afval)stoffen uitscheidt. Bestaat uit: nierschors, niermerg, nierbekken.

Aan het (huis)werk

Lees blz. 252 t/m 263

Maak basisstof 12.7: opdracht 1 (wb), 2, 3, 4, 5, 6(wb), 8, 9

Extra filmpje uitscheiding:

https://schooltv.nl/video/bio-bits-onderbouw-mens-en-lichaam-afl5-uitscheiding/

https://schooltv.nl/video/de-lever-een-grote-chemische-fabriek/