H3A §2.3 Delfstoffen in soorten en maten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

§2.3 Delfstoffen in soorten en maten

Welke drie groepen gesteenten zijn er?

1. Sediment, fossiel, metamorf
2. Sediment, fossiel, stolling
3. Sediment, stolling, metalen
4. Sediment, stolling, metamorf

Sediment

Stolling

Metamorf

Gesteente dat opgebouwd is uit lagen zand en klei die over elkaar heen werden afgezet. De losse deeltjes verharden door de druk van bovenliggende lagen

Gesteente dat door hoge druk of hoge temperatuur verandert is.

Gesteenten ontstaan door afkoeling van magma.

Fossielen

Marmer

1. De tijd van de dinosauriërs was voor de tijd van de mensen
2. De laatste massa extinctie was 66 miljoen jaar geleden.

1. 1. relatieve ouderdom 2. absolute ouderdom
2. Beide relatieve ouderdom
3. 1. absolute ouderdom 2. relatieve ouderdom
4. Wat was dit ook al weer?

§2.3 Lesdoel

Je weet dat er afhankelijk van hoe ze zijn ontstaan verschillende delfstoffen zijn.

Je  begrijpt het verschil in ontstaanswijze tussen ertsen en fossiele brandstoffen.

Je kan met behulp van kaarten belangrijke vindplaatsen van delfstoffen vinden

Delfstoffen (uit de grond)

Metalen

Fossiele brandstoffen

Diverse grondstoffen (zout, 

ertsen komen op het aardoppervlak want meegenomen uit de aardmantel door het magma, daarna kan het ook weer afgezet zijn in de vorm van sediment. sommige ertsen erg verdeeld dus moeilijk te winnen.

Metalen

-Uit ertsen (ijzer <-ijzererts) -> magma uit aardmantel-> afgezet als sediment

Gewonnen in dag- of schachtbouw.

Dagbouw= openlucht

Schachtbouw= ondergronds

inkolingsproces in het carboon. tijd van landplanten en reptielen dat is paleozoïcum, nog voordat pangea helemaal gevormd is.

aardolie in mesozoïcum na doodgaan lagen plankton, is de tijd met dinosauriërs.

Winning van delfstoffen

Dagbouw                                           Schachtbouw

Fossiele brandstoffen

Ontstaan aardolie-> planktonpakketten bedekt door sedimenten +druk+temperatuur->chemisch proces

plankton wordt aardolie

Inkolingsproces = 

planten onder water, bedekt met aarde->veen->bruinkool->steenkool

inkolingsproces in het carboon. tijd van landplanten en reptielen dat is paleozoïcum, nog voordat pangea helemaal gevormd is. 

aardolie in mesozoïcum na doodgaan lagen plankton, is de tijd met dinosauriërs.

Schaarste

schaarste, ze zitten niet in grote hoeveelheden bij elkaar. toen de stoffen ontdekt werden werd er vanuit gegaan dat er weinig van was.

De meest zeldzame stoffen zijn antimoon, zink, goed en molybdeen 

Reserves (aangetoond door bodemonderzoek) raken op

antimoon (ca. 30 jaar, brandvertragend, veel in pc's etc)

goud (nog ca. 40 jaar <- nu investeren 😉)

zink (ook nog tot eind vd eeuw bv dakgoot, legering=mengsel)

molybdeen (onmisbaar voor staalproductie, nog tot eind vd eeuw)

OPLOSSING? Recyclen en spaarzaam omgaan (prijs verhogen)

§2.3 Delfstoffen in soorten en maten

Je weet dat er afhankelijk van hoe zijn ontstaan verschillende delfstoffen zijn.

Je  begrijpt het verschil in ontstaanswijze tussen ertsen en fossiele brandstoffen.

Aan de slag

2.2  opdracht 1 t/m 8

2.3 opdracht 1 t/m 5 af! 

Morgen dit alles af, dan gaan we nakijken!