3. Het einde van de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

5. De Koude Oorlog

3. Het einde van de Koude Oorlog

Leerdoelen

3A: Je kunt vijf veranderingen noemen die Gorbatsjov doorvoerde en uitleggen waarom hij dat deed. 

3B: Je kunt beschrijven welke gevolgen de politiek van Gorbatsjov had voor de landen in Oost-Europa.

3C: Je kunt uitleggen welke gevolgen het uiteenvallen van de Sovjet-Unie had. 

3A: De Sovjet-Unie verandert

Je kunt vijf veranderingen noemen die Gorbatsjov doorvoerde en uitleggen waarom hij dat deed. 

DE WAPENWEDLOOP 

De wapenwedloop met het Westen kostte enorm veel geld.

De SU kon deze kosten, gezien de falende planeconomie, moeilijk opbrengen

De VS dreven de kosten voor de wapenwedloop nog verder op met Reagans Star Wars Program (SDI)

Grote problemen en de held Michael Gorbatsjov

• Na de Cubacrisis waren spanningen tussen de VS/SU minder ernstig, maar vanaf 1975 herbewapening. 
• 1985: Gorbatsjov aan de macht.
  
  Gorbatsjov zag:
• economie & politiek gaan niet lekker. 
• wapenwedloop is te duur.
• niemand leert van fouten in het bestuur (want geen kritiek) 
  
  
• plus:           Chernobyl 

De hervormingen van Gorbatsjov  

• PERESTROJKA ofwel economische hervormingen > De staat gaat zich minder bemoeien met economie, er wordt meer initiatief van burgers toegestaan.
• GLASNOST ofwel meer openheid > een meer democratischer bestuur, meer partijen werden toegestaan. Meer vrijheid voor burgers dus... 
  
• DEMOCRATISCHER BESTUUR > burgers mogen zelf leden van het parlement kiezen (én niet meer alleen de Communistische Partij)

Gorbatsjov's buitenlandse politiek

• Vanaf 1985 direct praten over ontwapening (want, minder geld kwijt aan het leger).
• 1988: Sovjet-Unie gaat niet meer militair ingrijpen in andere landen wanneer communistische regeringen daar om hulp vroegen (zoals bij een opstand oid).

Ronald Wilson Reagan was de 40e president van de Verenigde Staten van 1981 tot 1989. Reagan ging, na een carrière als filmacteur, in de politiek. 

Michail Sergejevitsj Gorbatsjov is een voormalig secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie van 1985 tot 1991 en president van de Sovjet-Unie van 1990 tot 1991.

3A: De Sovjet-Unie verandert

Maken opdrachten bladzijde 66 + 67

3B: Het jaar 1989

Je kunt beschrijven welke gevolgen de politiek van Gorbatsjov had voor de landen in Oost-Europa.

Het Oostblok valt uiteen

• Verzet tegen de communistische dictatuur >  roep om democratische vrijheden en het recht om in vrijheid te reizen.
• In het kader van glasnost nam de censuur af, burgers durfden meer te schrijven en wensen.
• De partijleiding in de DDR wijst de glasnost en perestrojka > De bevolking van de DDR komt in opstand. 

Vóór Gorbatsjov  > hard militair optreden tegen anti-communistische opstanden (DDR in '53, Polen en Hongarije in '56, Praagse Lente '68) 

• Gorbatsjov: weigert militair in te grijpen in de DDR: Honhaarse burgers knippen grensversperringen open = tienduizenden mensen vluchten naar het westen.

Gevolgen 

• Val van de Muur (1989) 
  
• Val van overige communistische regimes (Polen, Hongarije )
  
• Einde éénpartijstaat in SU > Sovjet-Unie wordt opgeheven (1991)  
• Burgeroorlog in voormalig Joegoslavië

De Duitse Eenwording

Helmut Kohl

• In 1990 werd Duitsland weer één land. 
  
• Velen maakten zich zorgen over een groot Duitsland.  Ze waren tenslotte al twee keer een oorlog begonnen? 
  
• Duitsland speelt een belangrijke rol in de  Europese Eenwording. 
• Helmut Kohl is bondskanselier tijdens de hereniging.

3B: Het jaar 1989

Maken opdrachten bladzijde 68 + 69

3C: De Sovjet-Unie valt uiteen

Je kunt uitleggen welke gevolgen het uiteenvallen van de Sovjet-Unie had. 

Einde van de Sovjet-Unie- 1991

• Veel verschillende volken willen niet meer bij de Sovjet-Unie horen. Nationalisme komt sterk op in Oost-Europa
• In 1991 houdt de Sovjet-Unie dan ook op te bestaan: grote delen van de Sovjet- Unie worden onafhankelijke landen, zoals Oekraïne, Wit-Rusland en Armenië, Estland, Letland, Lithouwen etc.
• Het deel dat nog overblijft gaat verder als Rusland o.l.v. Boris Jeltsin.

1999 - Poetin 

Poetin komt in 1999 aan de macht: 

• belooft van Rusland een sterk land te maken.
• wil macht in omliggende gebieden vergroten (denk aan Oekraïne).
• wil macht in de politiek vergroten door tegenstanders weg te ruimen (dood).

Veranderingen in Europa/Duitsland

1. De bevolking groeide naar 79 miljoen inwoners
2. De hereniging was een droom voor veel Oost-Duitsers
3. De kosten om het  communistische Oost-Duitsland om te zetten naar het kapitalisme waren hoog. 
4. De belasting werd verhoogd.
   
5. Prijzen van levensmiddelen en huren stijgen
6. Sluiting van Oost-Duitse fabrieken leidde tot werkloosheid. 
7. VS is het machtigste land ter wereld, democratie heeft "gewonnen".

Welke leiders waren aan de macht ten tijde van de val van de Berlijnse Muur?

1. Chroetsjov en Kennedy
2. Stalin en Roosevelt
3. Reagan en Chroetsjov
4. Bush en Gorbatsjov

Welke bewering over de politiek van Gorbatsjov is juist? Gorbatsjov wilde:

1. afschaffing van het communisme.
2. hervorming van het communisme.
3. uitbreiding van de macht van de Sovjet-Unie.
4. versterking van de staatsbedrijven.

Hoe werden de ECONOMISCHE HERVORMINGEN in de SU in de tweede helft van de jaren '80 genoemd?

1. Glasnost
2. Nieuwe Economische Politiek
3. Perestrojka
4. Collectivisatie

GLASNOST was openheid over het bestuur van het land. Mensen kregen ook meer vrijheid om hun mening te uiten.
Welke politicus voerde deze hervormingen in?

1. Chroesjtsjov
2. Gorbatsjov
3. Brezjnev
4. Stalin

Welke gebeurtenis wordt meestal gezien als het einde van de Koude Oorlog?

1. De val van de Berlijnse Muur (november 1989)
2. De eenwording van Duitsland (oktober 1990)
3. Het einde van de Sovjet-Unie (december 1991)
4. De aanval op de Verenigde Staten (september 2001)

Welke staten zijn na het einde van de Koude Oorlog uiteengevallen?

1. de Sovjet-Unie en Duitsland
2. Joegoslavië en de Sovjet-Unie
3. Frankrijk en Hongarije
4. Hongarije en Italië

In 1991 viel de Sovjet-Unie uit elkaar. Dit had grote gevolgen voor veel landen in Oost-Europa.
Welk gevolg geldt voor veel landen van Oost-Europa?

1. de invoering van de euro
2. de invoering van het kapitalisme
3. de toetreding tot de EU
4. Het nationalisme kwam in veel landen opzetten.

Aan de slag! 

Twee mogelijkheden: 

1: alle opdrachten van paragraaf 5.3 (A+B+C)

2: een Google Presentatie maken als samenvatting van paragraaf 5.3. 

Eisen bij onderdeel 2:

Van de drie leerdoelen maak je een google presentatie, je beantwoord de leerdoelen. Per leerdoel 3 slides gebruiken EN plaatjes (dus 9 slides in totaal)

Je gebruikt de LessonUp en je boek.