11.4 Je lijkt op [les 2]

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop + notitiespullen pakken

Ga in deze Lesson-Up

Planning

Vandaag herhalen 11.4 

Volgende week dinsdag toets 11.1 t/m 11.4

Terugblik hfst 11

11.1 Man en vrouw

Je hebt geleerd hoe voortplantingsorganen gebouwd zijn en hoe de menstruatiecyclus gaat.

11.2 Bevruchting

Je hebt geleerd hoe een zaadcel een eicel bevrucht en met welke voorbehoedsmiddelen je een zwangerschap voorkomt.

11.3 Zwangerschap

Je hebt geleerd hoe bij een zwangerschap het kindje groeit en hoe het wordt geboren.

Dit leerde je in de vorige les...

• Je kunt uitleggen wat chromosomen zijn.
  
  
• Je kunt benoemen hoeveel chromosomen
  een menselijke cel bevat, en dat een eicel en
  zaadcel de helft daarvan bevatten.
  
  
• Je weten hoe chromosomen het geslacht
  bepalen
  
  
• Je weet hoe een zaadcel het geslacht bepaalt.

Menselijke cel

In een eicel zitten 23 chromosomen.

In een zaadcel zitten 23 chromosomen.

Eicel + zaadcel = een bevruchte cel met 46 chromosomen.

Die bevruchte cel deelt zichzelf op. 

Als de cel zich deelt, deelt hij ook de chromosomen. 

In al jouw cellen zitten daardoor dezelfde 46 chromosomen, waarin dezelfde bouwbeschrijving' staat. 

(Alleen de zaadcellen en eicellen dus niet.)

Waarom lijk je dan op je ouders?

De helft van jouw 'bouwpakket' komt van de 

23 chromosomen die je van je vader kreeg.

De helft van jouw 'bouwpakket' komt van de 

23 chromosomen die je van je moeder kreeg.

Karyogram

Karyogram van een lichaamscel van de mens.

Ze zijn diploid: dwz, ze hebben elk chromosoom 2x

van elk paar is 1 chromosoom van je moeder en 1 chromosoom van je vader afkomstig

Alle cellen hebben hetzelfde pakketje chromosomen

11.4 [deel 2]

Dit meisje heeft het syndroom van down. Je kan aan het einde van deze les uitleggen hoe zij dit heeft gekregen.

Leerdoelen: 
Je kan uitleggen wat een aangeboren afwijking is en waardoor het veroorzaakt wordt. Je kan benoemen op welke wijzen een arts de chromosomen van een ongeboren kind kan onderzoeken: vruchtwaterpunctie en vlokkentest

Je kunt uitleggen wat een gen en een allel is. Je kunt uitleggen wat het genotype en fenotype is.

Aangeboren aandoeningen

• Erfelijke aandoening: Fout in de chromosomen geërfd van een van de ouders. 
• Aangeboren aandoening: een aandoening of ziekte waarmee je geboren wordt die ontstaat tijdens de zwangerschap 
  
  
  
• Voorbeeld Syndroom van Down:  zij hebben 1 chromosoom extra in hun cellen.

FAS

Foetaal Alcohol Syndroom

Aangeboren aandoening of erfelijke aandoening?

Heeft het iets te maken met chromosomen?

Chromosomen onderzoeken bij ongeboren baby's :

Vruchtwaterpunctie

De arts zuigt wat vruchtwater uit de baarmoeder op, in dit vruchtwater zitten ook cellen van de foetus, die vervolgens onderzocht kunnen worden.

Vlokkentest

De arts zuigt cellen uit de placenta, hierin zitten ook cellen van de foetus, die vervolgens onderzocht kunnen worden.

NIPT test

1) Veiliger (bloed van moeder wordt opgenomen) (dus kans op miskraam is kleiner)

2) Betrouwbaarder (het resultaat komt vaker overeen met de werkelijkheid)

Gen en allel

 ✔Chromosomen bestaan uit DNA

✔ Een gen is een stukje van een chromosomen dat info geeft over een eigenschap.

✔ Varianten van een gen noem je allelen. Bijv. het gen oogkleur heeft variant (allel) 'blauw' en 'bruin'. 

Er bestaat een gen haarkleur. Noem minstens 3 bijbehorende allelen.

Genotype : de informatie van beide allelen van een gen.

Fenotype : wat je ziet van een eigenschap. 

Je fenotype wordt grotendeels bepaald door je genotype. Wat heeft echter ook invloed op je fenotype

1. Het DNA van je ouders
2. De geslachtschromosomen
3. Je omgeving
4. Je eigen keuzes

Erfelijke eigenschap

Aanleg 

Koppel de eigenschappen

Niet-erfelijke eigenschappen

Kort haar

Bruine ogen

Goed in judo

Hoe bepaalt dan een gen je uiterlijk?

Een stuk DNA kan vertaald worden. 

Hierbij ontstaat uiteindelijk een specifiek stofje genaamd een eiwit. (1 gen codeert voor 1 eiwit)

Dit eiwit regelt vervolgens een klein onderdeel van je uiterlijk

De toets

Gaat over 11.1 t/m 11.4

Leer alle dikgedrukte woorden en oefen alle plaatjes [bijv. via een samenvatting of via quizzlet]
Leer de lesson ups [staan in de klaspagina]
Oefenen! [test jezelf van hoofdstuk 11 of via biologiepagina.nl]

biologiepagina.nl