3.5 - Speciale manieren van overerven

Welkom!
Zitten waar je wilt
Telefoon niet zichtbaar
Boek+schrift op tafel
1 / 32
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

In deze les zitten 32 slides, met tekstslides.

Onderdelen in deze les

Welkom!
Zitten waar je wilt
Telefoon niet zichtbaar
Boek+schrift op tafel

Slide 1 - Tekstslide

Afspraken 
plaatsen in het lokaal

Slide 2 - Tekstslide

Planning
Woensdag - Herhaling 3.1 - 3.4
Donderdag (2x) - 3.5 uitleg + opdrachten
Vrijdag - 3.6

Volgende week: Herhaling, oefenen
Daarna: 1 vragen les, vervolgens daarna toetsweek

Slide 3 - Tekstslide

Thema 3 - Genetica



LessonUp klas: rplzz
Online boek: 532446

Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Tekstslide

Thema 3 - Genetica
3.1 - Fenotype en genotype
3.2 - Genenparen
3.3 - Monohybride kruisingen
3.4 - Geslachtschromosomen
3.5 - Speciale manieren van overerven
3.6 - Opvoeding of aanleg

Slide 6 - Tekstslide

Genotype en fenotype
  Genotype                 Milieufactoren                 Fenotype        

Slide 7 - Tekstslide

Chromosoom/ gen/ DNA

Slide 8 - Tekstslide

Chromosomen paren 
Gen voor het maken van oorsmeer
Gen voor oogkleur
Gen voor bloedgroep

Slide 9 - Tekstslide

Dominant en recessief
Een dominant allel zie je altijd terug in het fenotype (ook als er maar één dominant allel is).





Dominante allel: HOOFDLETTER
Recessieve allel: kleine letter

Slide 10 - Tekstslide

Homozygoot en heterozygoot
heterozygoot
homozygoot

Slide 11 - Tekstslide

Dominant en recessief.

Standaard (volledig dominant):
  • één dominant allel (A)
  • één recessief allel (a)

Mogelijke genotypes en fenotypes:
AA = dominante fenotype
Aa = dominante fenotype
aa = recessieve fenotype

Slide 12 - Tekstslide

X-chromosomale geslachtsgebonden overerving
alleen op het X-chromosoom, niet op het Y-chromosoom
je maakt dan dit kruisingsschema

Slide 13 - Tekstslide

Oefenvragen

Slide 14 - Tekstslide

Oefenvraag oogkleur
Een vrouw met blauwe ogen krijgt een kind met een man met bruine ogen. De vrouw is homozygoot voor oogkleur. Blauwe oogkleur is recessief.
Het kind heeft blauwe ogen.

- Wat is het genotype van dit kind?
- Wat is het genotype van de man?

Slide 15 - Tekstslide

Oefenvraag kalkoenen
Bij kalkoenen hebben vrouwelijke dieren als geslachtschromosomen X en Y en hebben mannelijke dieren twee X-chromosomen. Individuen met als geslachtschromosomen twee Y-chromosomen sterven in een vroeg embryonaal stadium. Bij deze vogels kunnen de chromosomen van onbevruchte eicellen zich verdubbelen, waardoor deze eicellen zich ontwikkelen tot volwassen, diploïde, vruchtbare dieren
Over de ontwikkeling van een kuiken uit een onbevrucht ei worden tee beweringen gedaan:
- De eicel waaruit dit kuiken is ontstaan, was aanvankelijk haploïd
- Dit kuiken heeft als geslachtschromosomen X en Y.

Welke bewering(en) is/zijn juist?

Slide 16 - Tekstslide

Aan het werk
Bijwerken opgaven 3.1 - 3.4
Maken oefenvragen (los blad)

Slide 17 - Tekstslide

Welkom!
Zitten waar je wilt
Telefoon niet zichtbaar
Boek+schrift op tafel

Slide 18 - Tekstslide

Planning
Woensdag - Herhaling 3.1 - 3.4
Donderdag (2x) - 3.5 uitleg + opdrachten
Vrijdag - 3.6

Volgende week: Herhaling, oefenen
Daarna: 1 vragen les, vervolgens daarna toetsweek

Slide 19 - Tekstslide

Thema 3 - Genetica



LessonUp klas: rplzz
Online boek: 532446

Slide 20 - Tekstslide

Thema 3 - Genetica
3.1 - Fenotype en genotype
3.2 - Genenparen
3.3 - Monohybride kruisingen
3.4 - Geslachtschromosomen
3.5 - Speciale manieren van overerven
3.6 - Opvoeding of aanleg

Slide 21 - Tekstslide

3.5 - Speciale manieren van overerven

Bladzijde 201
BiNaS: 

Slide 22 - Tekstslide

Doelen van deze paragraaf
Je kunt kruisingsschema's maken voor onafhankelijke overerving van multiple allelen, letale factoren en gekoppelde genen
Je kunt uit de kruisingsschema's zoals hierboven of stambomen hiervan de frequentie van bepaalde genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden

Slide 23 - Tekstslide

Speciale overerving
Multiple allelen - Meer dan 2 varianten
Lethale allelen - Dodelijk bij homozygoot genotype
Gekoppelde overerving - Allelen op hetzelfde chromosoom

Slide 24 - Tekstslide

Multiple allelen
Vaak bestaan er 3 of meer verschillende allelen voor een erfelijke eigenschap = multiple allelen.

Bloedgroepen is een bekend voorbeeld hiervan. 
Multiple allelen komen voor op autosomale genen. 

Slide 25 - Tekstslide

Letale factoren
  • Een letale factor is een factor waarbij een allel in homozygote toestand geen levensvatbare cellen of levensvatbaar individu oplevert 

--> Welk genotype is lethaal?

Slide 26 - Tekstslide

Want een kanarie met een kuif moet een K hebben, twee K (KK) betekent de lethale factor. 

Slide 27 - Tekstslide

niet gekoppelde overerving
gekoppelde overerving

Slide 28 - Tekstslide

Gekoppelde overerving
Kruisingen waar twee genen bij zijn betrokken.
Als genen op hetzelfde chromosomenpaar liggen: gekoppelde genen -> gekoppelde overerving.

Op verschillende chromosomenparen -> onafhankelijke overerving

Slide 29 - Tekstslide

Notatiewijze bij gekoppelde overerving
Omdat de allelen bij gekoppelde overerving letterlijk 'gekoppeld' liggen worden ze in vaste combinaties doorgegeven aan het nageslacht. Er ontstaat dus minder variatie bij de gametogenese.

Het is erg van belang dat de allelen dat op hetzelfde chromosoom als zodanig worden genoteerd. 
Gebruik dus de volgende notatiewijze --> 

Slide 30 - Tekstslide

Aan het werk
Maken t/m opdracht 63

Begin alvast met samenvatten/oefenen 3.1 t/m 3.4

Slide 31 - Tekstslide

Aan het werk
Maken t/m opdracht 63

Begin alvast met samenvatten/oefenen 3.1 t/m 3.4

timer
5:00

Slide 32 - Tekstslide