BS1 - Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Thema 12 - Transport en afweer

Basisstof 1 - Bloed

Deze les leer je:

• De bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.

Lesplanning:

• Wat weet je nog?
• Uitleg en samen lezen - BS 1
• Zelfstandig maken opdracht 1 t/m 7
• Nakijken
• Les samenvatting & Begrippen

Uitleg BS1 - Bloed

Bloed vervoert voedingsstoffen, zuurstof en warmte door het lichaam.

Afvalstoffen worden door het bloed afgevoerd.

SAMENSTELLING BLOED

- Bloedplasma 55%

- Bloedcellen en bloedplaatjes 45%

BLOEDPLASMA

Water met plasma-eiwitten en opgeloste stoffen (zouten).

Functie bloedplasma:

- Vervoeren van zuurstof (kleine hoeveelheid), voedingsstoffen, hormonen, enzymen, geneesmiddelen, antistoffen, koolstofdioxide en andere afvalstoffen. 

- Verspreiding van warmte door het lichaam. 

Uitleg BS1 - Bloed

RODE BLOEDCELLEN

Ronde schijfjes met in het midden een indeuking.

- Ontstaan uit stamcellen in het rode beenmerg.

- Hebben GEEN CELKERN.

- Leven 4 maanden en dan afgebroken in rode beenmerg, milt en lever.

- Bevatten hemoglobine.

Functie van rode bloedcellen - Vervoer van zuurstof. 

BLOEDARMOEDE

Het bloed bevat te weinig hemoglobine of te weinig rode bloedcellen.

Symptomen: Voortdurend zwak en moe voelen.

Oorzaak: Voedsel bevat te weinig ijzerzouten voor de vorming van hemoglobine. 

Uitleg BS1 - Bloed

RODE BLOEDCELLEN

- Ontstaan uit stamcellen 

in het rode beenmerg.

Uitleg BS1 - Bloed

WITTE BLOEDCELLEN

Cellen met celkern.

- Hebben geen vaste vorm; Hierdoor kunnen ze door de wand van de haarvaten heen.

- Ontstaan uit stamcellen in het rode beenmerg. 

- Witte bloedcellen die antistoffen vormen ontwikkelen zich verder in lymfeknopen.

Uitleg BS1 - Bloed

Functie witte bloedcellen - Afweer tegen ziekteverwekkers.

Afweer kan op 2 manieren:

- Sluiten bacteriën in.

- Antistoffen.

ETTER / PUS - Dode witte bloedcellen en gedode bacteriën.

LEUKEMIE - Vorm van kanker in het beenmerg waarbij er teveel witte bloedcellen worden gevormd, die niet goed werken.

Er worden te weinig rode bloedcellen en bloedplaatjes gemaakt. 

Uitleg BS1 - Bloed

Uitleg BS1 - Bloed

BLOEDPLAATJES

Delen van uiteengevallen cellen, ZONDER CELKERN.

- Ontstaan in het rode beenmerg.

Functie bloedplaatjes: Bloedstolling (bloed wordt dik of vast). 

Uitleg BS1 - Bloed

BLOEDSTOLLING

- Bij verwonding wordt het bloedvat nauwer.

- Bloedplaatjes kleven aan de beschadigde bloedvatwand en vormen een propje.

- Uit deze bloedplaatjes komen stoffen vrij die fibrinogeen omzetten in fibrine.

- Fibrine vormt een netwerk van draden op de wond waarin bloedcellen blijven hangen.

- De wond wordt afgesloten met een bloedstolsel.

- Door indroging ontstaat een korstje. 

TROMBOSE

Een bloedstolsel (bloedprop) binnen een bloedvat.

Het bloedvat wordt hierdoor afgesloten. 

Aan de slag!

Maken opdrachten 1 t/m 7 in stilte

Klaar met de opdrachten - Nakijken

Wat hebben we geleerd in BS1?

Even een paar vragen.....

Wat hebben we geleerd in BS1?

Samenstelling bloed - Bloedplasma 55% en bloedcellen en bloedplaatjes 45%

Bloedplasma  - Water met plasma-eiwitten en opgeloste stoffen (zouten).

Functie bloedplasma:

- Vervoeren van zuurstof (kleine hoeveelheid), voedingsstoffen, hormonen, enzymen, geneesmiddelen, antistoffen, koolstofdioxide en andere afvalstoffen.

- Verspreiding van warmte door het lichaam. 

Rode bloedcellen - Ronde schijfjes met in het midden een indeuking.

- Ontstaan uit stamcellen in het rode beenmerg.

- Hebben GEEN CELKERN.

- Leven 4 maanden en dan afgebroken in rode beenmerg, milt en lever.

- Bevatten hemoglobine.

Functie van rode bloedcellen - Vervoer van zuurstof.

Wat hebben we geleerd in BS1?

Bloedarmoede - Het bloed bevat te weinig hemoglobine of te weinig rode bloedcellen.

Symptomen: Voortdurend zwak en moe voelen.

Oorzaak: Voedsel bevat te weinig ijzerzouten voor de vorming van hemoglobine. 

Witte bloedcellen - Cellen met celkern.

- Hebben geen vaste vorm; Hierdoor kunnen ze door de wand van de haarvaten heen.

- Ontstaan uit stamcellen in het rode beenmerg.

- Witte bloedcellen die antistoffen vormen ontwikkelen zich verder in lymfeknopen.

Functie witte bloedcellen - Afweer tegen ziekteverwekkers, kan op 2 manieren: Sluiten bacteriën in of antistoffen.

Etter / pus - Dode witte bloedcellen en gedode bacteriën.

Leukemie - Vorm van kanker in het beenmerg waarbij er teveel witte bloedcellen worden gevormd, die niet goed werken.

Er worden te weinig rode bloedcellen en bloedplaatjes gemaakt. 

Wat hebben we geleerd in BS1?

Bloedplaatjes - Delen van uiteengevallen cellen, ZONDER CELKERN.

- Ontstaan in het rode beenmerg.

Functie bloedplaatjes: Bloedstolling (bloed wordt dik of vast). 

Bloedstolling:

- Bij verwonding wordt het bloedvat nauwer.

- Bloedplaatjes kleven aan de beschadigde bloedvatwand en vormen een propje.

- Uit deze bloedplaatjes komen stoffen vrij die fibrinogeen omzetten in fibrine.

- Fibrine vormt een netwerk van draden op de wond waarin bloedcellen blijven hangen.

- De wond wordt afgesloten met een bloedstolsel.

- Door indroging ontstaat een korstje.

Trombose - Een bloedstolsel (bloedprop) binnen een bloedvat. Het bloedvat wordt hierdoor afgesloten. 

Begrippen BS1

Bloedplasma - Waterig deel van het bloed met plasma-eiwitten en andere opgeloste stoffen.

Rode bloedcellen - Ronde bloedcellen zonder celkern; vervoeren zuurstof.

Hemoglobine - Eiwit in rode bloedcellen dat zorgt voor de binding met zuurstof. 

Bloedarmoede - Het bloed bevat te weinig hemoglobine of te weinig rode bloedcellen.

Witte bloedcellen - Onregelmatig gevormde bloedcellen met celkern; maken ziekteverwekkers onschadelijk.

Leukemie - Beenmergkanker.

Bloedplaatjes - Delen van cellen zonder celkern; belangrijk voor de bloedstolling.

Trombose - Een bloedstolsel (bloedprop) binnen een bloedvat. Het bloedvat wordt hierdoor afgesloten. 

Huiswerk voor de volgende les:

Basisstof 1 van Thema 12

Opdracht 1 t/m 8 maken en nakijken.

Leren basisstof 1