Herhaling en oefenen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom

Pak alvast je: 

• Laptop (leeg of vergeten? bedenk eerst zelf een oplossing)
  
• Schrift
• Pen
  
• Memo boek
  

Vorige les.....

Beeldenstorm

Filips II

Willem van Oranje

Beeldenstorm

Programma

• Huiswerk
• Herhaling Reformatie en Humanisme
• Oefenen voor de toets
• Afronding

leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat de Reformatie is
• Je kunt uitleggen wat het humanisme is
• Je kunt een vraag bij een bron beantwoorden

Nog vragen over het huiswerk?

11 a. noem de plaats en het jaar waarin de Beeldenstorm begon

Problemen in de kerk

• In de middeleeuwen begonnen mensen kritiek te hebben op de kerk.                                                           Deze kritiek ging over:
• De rijkdom van de kerk
• Het luxe leventje van de monniken en nonnen
• Mensen begonnen delen van de kerkleer af te keuren.
• Deze mensen werden ketters genoemd
• Wat gebeurde er met ketters?.......inquisitie

Monnik die niet van de kloosterwijn af kon blijven

Maak aantekeningen van deze dia

Humanisme

De kritiek op de kerk groeide in de 16e eeuw. Mede door de invloed van het Humanisme.

Wat is Humanisme?

Humanisme is een levensbeschouwing die mensen voorop stelt en uitgaat van de waarde van mensen. Het humanisme streeft naar het goede doen, rechtvaardigheid en het gebruik van je verstand.

Maak aantekeningen van deze dia

Humanisme

Boekdrukkunst in de 16e eeuw

Hoe verspreide het Humanisme zich?

De uitvinding van de boekdrukkunst

Bekende humanist:

Desiderius Erasmus

''To know nothing is the happiest life.''

portret van Desiderius Erasmus

Maak aantekeningen van deze dia

Humanisme en de kerk

Door het Humanisme gingen mensen:
Zelf lezen en nadenken over het geloof (dus minder macht voor de kerk)

Zich verzetten tegen de macht van de kerk

Kritiek op de kerk in de 16e eeuw:

• Aflaatbrieven
• Machtsmisbruik
  

Maak aantekeningen van deze dia

Hervormers

Hervormers willen de organisatie en de leer van de kerk veranderen.

Belangrijke hervormers:

• Maarten Luther
• Johannes Calvijn

Wat willen ze allebei: hervorming van de kerk

Maak aantekeningen van deze dia

Predestinatie: Volgens Luther konden gelovigen in de hemel komen door goed gedrag, maar Calvijn geloofde dat het al bij de geboorte door God beschikt was wie er naar de hemel ging

Maarten Luther

Lijst met 95 stellingen (1517)

• De bijbel is leidend voor het woord van god. Niet de kerk of de Paus!
• Heiligbeelden vereren is fout
• Vertaalde de bijbel in het Duits, zodat meer mensen het konden lezen
• De kerk is te machtig en rijk
• Aflaten moeten worden afgeschaft
  

Maak aantekeningen van deze dia

De Hervorming

Opsplitsing van de kerk:

Rooms-Katholieken en Protestanten

Protestanten splitsen weer in Lutheranen en Calvinisten

Maak aantekeningen van deze dia

Protestants

Rooms-katholiek

Gevolgen

• Het geloof van miljoenen Europeanen verandert
• Godsdienstoorlogen in Europa: Katholieke vorsten helpen de Paus tegen het protestantisme

Maak aantekeningen van deze dia

Oefenen voor de toets 

Oefenen voor de toets: Afbeelding als bron

Lees de vraag goed
Kijk naar de instructiewoorden (beschrijf, noem, verklaar, reken uit, geeft het verband aan tussen, enzovoort)
Instructiewoorden markeren kan helpen

Bekijk de bron 
Wat zie je letterlijk in de afbeelding?
Staat er een bijschrift bij?

Formuleer je antwoord
 In de afbeelding zie je.......

Maak aantekeningen van deze dia

Oefenen voor de toets: een tekst als bron

    Lees de vraag goed

    Kijk naar de instructiewoorden (beschrijf, noem, verklaar, reken uit, geeft het verband aan tussen, enzovoort)

   Bekijk de bron

 lees de bron

Onderstreep of markeer woorden die je denk nodig te hebben voor je antwoord

Kijk of de bron een beschrijving heeft 

Formuleer je antwoord

    In de tekst heb ik gelezen dat.......

Voorbeeld

Hagenpreken - Hagenpreek in Oosterweel bij Antwerpen in 1566.

Gebruik de bron. Leg uit dat deze bron past bij De Beeldenstorm.

Wat zie ik: De bron is een afbeelding. Ik zie: mensen in een veld, een man die op een podium staat, mensen met wapens, etc. In de beschrijving staat dat het een Hagenpreek is.

Antwoord

Hoe schrijf je een antwoord?

De vraag was: Gebruik de bron. Leg uit waarom deze bron past bij De Beeldenstorm.

In de bron zie je een Hagenpreek. Dit heeft met De Beeldenstorm te maken, omdat en een soortgelijke Hagenpreek in het jaar 1566 ervoor zorgde dat mensen in Vlaanderen begonnen met het plunderen van kerken en kloosters.

Dus wat doe je?

    Lees de vraag goed

    Kijk naar de instructiewoorden (beschrijf, noem, verklaar, reken uit, geeft het verband aan tussen, enzovoort)

    Bekijk de bron
Wat zie je letterlijk in de afbeelding?

Staat er een beschrijving bij?

Staat er dat je de bron moet gebruiken?

Benoem onderdelen van de bron

Omschrijf wat je hebt gezien/gelezen en koppel dit aan wat je hebt geleerd

Oefenen voor de toets

• Wat: Jullie krijgen 3 opdrachten op papier
• Deze opdrachten maak je om alvast te oefenen voor de toets
• Hoe: Zelfstandig of in tweetallen
• Tijd: 15 minuten
• Klaar: Steek je vinger op, want dan krijg je een woordzoeker :)

Bron 1

Bron 2: Afbeelding van de Paus met een duivels tweede gezicht 

Antwoorden bespreken

Opdracht 1
Bekijk bron 1

a. Welk probleem van de kerk zie je in de afbeelding?

b. Waar zie je dat aan?

Opdracht 2
Bekijk bron 2
a. Bij welke christelijke stroming zal de maker van deze bron horen? Leg je antwoord uit en verwijs naar een element uit de bron

b. Wat zal de Paus gevonden hebben van deze afbeelding?

Antwoorden bespreken

Opdracht 3

Bekijk bron 3
Lees de stellingen van Luther
a. Was Luther voor of tegen de handel in aflaten? Leg je antwoord uit aan de hand van de bron.  
b. Wie heeft er volgens Luther het meest profijt van het kopen van aflaten? Leg je antwoord uit.

Afsluiting

Steek 1 duim omhoog als het leerdoel redelijk begrijpt/kan

Steek 2 duimen omhoog als je het compleet begrijpt/kan

• Je kunt uitleggen wat de Reformatie is
• Je kunt uitleggen wat het humanisme is
• Je kunt een vraag bij een bron beantwoorden