formatief evalueren

• onderwijs
• HBO
• Studiejaar 4

Ik kan uitleggen wat formatief evalueren is. 

succescriteria: 

- In mijn uitleg benoem ik de vijf stappen uit de formatieve cyclus 

- In mijn uitleg kan ik aangeven waarom formatief evalueren een meerwaarde heeft voor mijn lessen. 

Ik kan goede leerdoelen en succescriteria opstellen. 

succescriteria

- de geformuleerde leerdoelen voldoen aan de eisen uit de checklist 

- de geformuleerde succescriteria voldoen aan de eisen van de checklist

Wat is formatief evalueren?

 ‘all those activities undertaken by teachers, and/or their students to modify teaching and learning activities in which they [the students] are engaged’ (1998: p.8)

Het doel

De voortgang van leerlingen in kaart brengen en feedback genereren voor leerlingen en docent. 

Groot effect als:

- er geen cijfer wordt gegeven

- de feedback begrijpelijk en zinvol is

- de feedback onmiddellijk wordt gegeven

Leg in eigen woorden uit wat formatief evalueren is.

5 strategieën voor formatief evalueren

 verwachtingen verhelderen

Neem een wit blaadje

teken een zo mooi mogelijk huis

verwachtingen verhelderen

Leerdoelen beschrijven wat een leerling moet kennen, begrijpen en doen aan het eind van een thema of periode. 

Aan het einde van deze lessenserie kun je een formatieve lessenserie over een bepaald onderwerp ontwerpen, geven en verbeteren. 

verwachtingen verhelderen

Succescriteria zijn afgestemd op het leerdoel: ze vormen de standaarden waaraan zowel

leerlingen als leraar het succes kunnen afmeten in welke mate de leerlingen voldoen aan het leerdoel. Succescriteria geven leerlingen dus inzicht in de mate waarin ze hun leerdoel(en) (nog niet) bereikt hebben.

Aan het einde van deze lessenserie kun je een formatieve lessenserie over een bepaald onderwerp ontwerpen, geven en verbeteren.

Opdracht: Wat zijn goede leerdoelen en bijbehorende succescriteria

1. formuleer bij het onderwerp uit jouw leergebied een leerdoel met bijbehorende succescriteria. Zowel het leerdoel als de succescriteria worden elk op een kaartje genoteerd, waarbij niet genoteerd wordt wat het leerdoel is en wat de succescriteria. 

2. Hussel de kaartjes en geef ze aan de collega links van je. Probeer het stapeltje te ordenen, wat is het leerdoel en wat zijn de bijbehorende succescriteria? 

3. Ga met elkaar in gesprek, waarom heb je gekozen voor deze ordening? 

Ik kan uitleggen wat formatief evalueren is.

Ik geef mijn geformuleerde leerdoelen en succescriteria een ....

0100

Opdracht 

Bekijk nog eens je leerdoelen en succescriteria. 

Neem nu de checklist voor het formuleren en verhelderen van leerdoelen en succescriteria erbij. Vul de checklist in en pas zonodig de leerdoelen of succescriteria aan. 

Ik geef mijn geformuleerde leerdoelen en succescriteria een ....

0100

gemiddelde was 52,5

2. Leerlingreacties ontlokken

• Eigen niveau van te voren inschatten door leerling zelf
  
• Leerlingen activeren
  
• Opbouw in stukjes, belonen, vertrouwen, vooruitgang zichtbaar maken
  
• Aandacht voor individuele bijdragen
  
• (activiteiten moeten passen bij je doelen)
  
• Als docent soms even niet beschikbaar zijn (stimuleren zelfstandigheid)
  
• Vangnet beschikbaar (leerlingen kunnen andere bronnen gebruiken dan alleen de docent)
  

Leerlingreacties ontlokken?

Opdracht

Hoe zorg jij voor het ontlokken en verzamelen van leerling reacties? 

volgende week: 13.15 uur?

Bronnen

Black P and Wiliam D (1998) Inside the Black Box: Raising Standards Through Classroom Assessment. London: King’s College School of Education. 

Video

Fase 3: reacties analyseren en interpreteren

De leraar gaat na waar de groep en waar individuele leerlingen staan ten opzichte van de leerdoelen.

In deze fase stelt de leraar zich bewust de vraag of hij voldoende in beeld heeft in welke mate de verschillende leerlingen de leerdoelen (en de weg ernaar toe) bereikt hebben. Hij neemt de tijd om de leerlingreacties te analyseren en constateert wat al goed gaat en wat beter kan, zowel wat betreft de hele klas als individuele leerlingen. Hij gaat na of er sprake is van misconcepties en of specifieke succescriteria extra aandacht nodig hebben. Als hij dit nog niet voldoende scherp heeft, kan hij doorvragen of aanvullende informatie ontlokken aan de leerlingen (fase 2).

Succescriteria?

Op welke manier kunnen leerlingen een rol spelen in de analyse?

video

Fase 4: Communiceren met leerlingen over resultaten

De leraar geeft effectieve feedback en maakt daarbij gebruik van de leerdoelen, succescriteria en het werk dat de leerlingen hebben laten zien.

Hoe zorg jij voor effectieve feedback?

Fase 5: Vervolgacties ondernemen: onderwijs en leren aanpassen

De leraar past de lessen aan wanneer leerlingen de leerdoelen nog niet, of juist al wel behaald hebben.

In deze laatste fase staan passende en doelgerichte vervolgacties centraal. De leraar stemt zijn onderwijs af op wat de leerlingen hebben laten zien. Die vervolgacties kunnen betekenen dat de leraar kiest voor andere manieren van uitleggen, andere werkvormen of andere groepssamenstellingen. Een vervolgactie kan ook zijn dat hij met de leerlingen bespreekt hoe zij in deze situatie op een andere manier kunnen leren.

Het effectief kunnen aanpassen van je les en met leerlingen in gesprek gaan over andere manieren van leren, vraagt om kennis van leren, leerlijnen en een passend handelingsrepertoire. Een leraar die hierover beschikt, voelt zich bekwaam én durft af te wijken van de lesmethode en het vooraf afgesproken lesprogramma.

In deze laatste fase staan passende en doelgerichte vervolgacties centraal. De leraar stemt zijn onderwijs af op wat de leerlingen hebben laten zien. Die vervolgacties kunnen betekenen dat de leraar kiest voor andere manieren van uitleggen, andere werkvormen of andere groepssamenstellingen. Een vervolgactie kan ook zijn dat hij met de leerlingen bespreekt hoe zij in deze situatie op een andere manier kunnen leren.

Het effectief kunnen aanpassen van je les en met leerlingen in gesprek gaan over andere manieren van leren, vraagt om kennis van leren, leerlijnen en een passend handelingsrepertoire. Een leraar die hierover beschikt, voelt zich bekwaam én durft af te wijken van de lesmethode en het vooraf afgesproken lesprogramma.

Toepassing in jouw les?

Opdracht

Maak een korte presentatie, waarin je les, de resultaten en je eigen leeropbrengst duidelijk wordt. 

Met de presentatie laat je zien, dat je in staat bent een lessenserie op een formatieve wijze vorm te geven.