4V Religie 4

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Drie schijnwerpers op religie

1. Religie als overtuiging

2. Religie als ervaring

3. Religie als praktijk

Religie als praktijk

• De actieve mens staat meer centraal.
• Overtuiging heeft invloed op normen, waarden en handelen -> ethiek
• Hoeveel ruimte mogen religieuze praktijken innemen in een (gemoderniseerde) samenleving? -> sociaal-politieke filosofie

Welke betekenis heeft religie voor het morele handelen?

• Waarden uit religies komen naar voren in voorschriften.
• Gulden regel. 
• Voorbeelden: inenten, ritueel slachten, homoseksualiteit, echtscheidingen. (kunt ze ook positief buigen)
• Religie brengt morele wetten tot uitdrukking.

Is religie cultuur?

Zijn religies culturen?

• Als je tradities, normen en waarden van religies benadrukt, kun je ze snel als culturen beschouwen.
• Cultuurrelativisme (eerwraak dan niet bekritiseren?) 
• Gematigd cultuurrelativisme: westerse beschaving is beter, maar andere culturen zijn moeilijk toegankelijk of ondoordringbaar (irrationeel)
• Cultureel bepaalde gedragen zijn oeroud en niet voor rede vatbaar.
• Dat geldt nog sterker voor religieuze tradities.

Als religies worden gezien als tradities met overtuigingen en gebruiken, normen en waarden die niet rationeel te funderen zijn, lijkt het erop dat religieuze onenigheid onvermijdelijk is. 

-> je kunt niet op een redelijke wijze bemiddelen tussen religies of een consensus bereiken

Kun je beargumenteren dat de ene religie beter is dan de andere? Waarom wel/niet?

Sharia

Onlangs een strenge variant ingevoerd in Afghanistan, Nigeria en Bangladesh. 

Mensenrechtorganisaties demonstreren. 

Waarom is deze rechtspraak in sommige landen strenger? Duidelijk dus niet onveranderbaar. 

Het is dus misleidend om religies als culturen te zien, dat wil zeggen als tijdloze en onveranderlijke gehelen van gedeelde normen en waarden. De discussie kan dus wel gevoerd worden.

Betekenis religie in de samenleving

• Religie verschijnt in allerlei vormen (rituelen, gebouwen, kleding)
• Is religieus te onderscheiden van niet-religieus?
• Religies kunnen waarden vertegenwoordigen die worden verdrukt in de moderne, kapitalistische samenleving. 

Is het goed dat de wereld gemoderniseerd raakt?

1. Ja! Leidt tot verbeteringen. Modernistisch of sciëntistisch. 

2. Gematigd. De ontwikkelingen zijn wel positief of negatief, maar we kunnen ze niet veranderen. Waardevolle dingen maken plaats voor andere waardevolle dingen. Gematigd modernistisch. 

3. Nee. Veel verloren gegaan. We moeten terug naar de voormoderne gemeenschap. Religieus-conservatief.