10.2 en 10.3 koolhydraten en vetten

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

chemie van het leven

1. koolhydraten
2. vetten
3. eiwitten

Vetten

1. Smeerolie en vetten - Aardolie (alkanen)
2. Vetten in voedsel - 

olie (plantaardig)

vetten (dierlijk)

Binas: 67

vetten

in je lichaam

vetten worden gebruikt als energiebron (40%). Ze worden opgeslagen in vet- en levercellen.

dmv hydrolyse worden ze omgezet in vetzuren en glycerol, die worden verbrand voor energie. 

Je lichaam kan veel vetzuren zelf maken, maar niet allemaal. De vetzuren die je lichaam niet kan maken noemen we essentiële vetzuren, deze moet je via voeding binnen krijgen.

vetten

Vetten zijn tri‑esters van glycerol, een alcohol met de systematische naam propaan‑1,2,3‑triol, en carbonzuren met lange koolstofketens.

Deze zuren heten vetzuren. (binas 67G)

hydrolyse van vetten

geef in structuurformules de reactie weer met water

uitwerking

Olie (vloeibaar) ->

dubbele bindingen ->additie

 hard vet (vast)

H₂  enkele bindingen

Verzeping

leerdoelen

• Je leert wat koolhydraten zijn.
  
• Je leert welke rol koolhydraten spelen in je lichaam.
• Je leert de moleculaire bouw van een olie of een vet.
  
• Je leert hoe een olie of vet wordt gevormd en afgebroken.
  
• Je leert de functie van oliën, vetten en essentiële vetzuren.

koolhydraten

Koolhydraten zijn koolstofverbindingen met de algemene formule C⁠n⁠H2m⁠O⁠m⁠

ze worden ook wel sachariden of suikers genoemd 

(eindigen op -ose)

• mono-sachariden (1 koolstofring)
• di-sacharide (2 koolstofringen)
• poly-sachariden

zie ook tabel 67F

link naar hoofdstuk 6: esterreacties

polysacharide

keten van mono-sachariden die een lange keten vormen (polymeer)

• zetmeel - planten
• glycogeen - lever
  
• cellulose - bouwstof(celwand)
• chitine - pantser (insecten)

leg uit dat door hydrolyse van sacharose het massa% suikers toeneemt

uitwerking

in ons lichaam:

Ons lichaam is in staat koolhydraten om te zetten in energie

- Eerst omzetten van poly- en disachariden naar glucose (hydrolyse) 

Dan glucose verbanden: