3.5. Romeinen, joden en christenen

• Geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs

1e: maandag 16 maart

1d: donderdag 19 maart

Ik weet hoe de Griekse cultuur zich verspreidde over Europa

Ik weet hoe er een einde aan het Romeinse Rijk komt

Aan het eind van de les weet ik waarom het christendom steeds meer aanhangers kreeg in het Romeinse Rijk

3.5. Romeinen, joden en christen

Maken paragraaf 3.5. opdracht 2,3,5,8,9 en 10

Klaar? Laten zien en nakijken

Zijn de lesdoelen gelukt? enkele controle vragen aan het eind vd les.

Vorige les

• 3.3. Veroveren en bouwen
  Hoe verspreidde de Grieks-Romeinse cultuur zich over Europa?
• 3.4. De Late oudheid
  Waardoor kwam er een einde aan het Romeinse Rijk

Begrippen quiz

3.1 tm 3.4

Pak je telefoon, laptop of ander appartaat met internet

Forum

1. Een Romeins gebouw
2. O.a. het politieke centrum van een Romeinse stad
3. De binnenstad

Polytheïsme

1. Godsdienst waarbij je in 1 god geloofd
2. Godsdienst waarbij je in meerdere goden geloofd

Imperium Romanum

1. Het Romeinse Rijk
2. De Romeinse leider

In de Romeinse Republiek waren 2 conculs de hoogste bestuurders

1. waar
2. niet waar

Patriciërs

1. Arme mensen in de stad Rome
2. Alle rijke burgers uit de oude tijd
3. Families die afstamden van de oudste koninklijke Romeinse families

Manieren om een land de besturen: bij welke staan er alleen maar goede?

1. Monarchie, Monotheïsme, Dictatuur, Senaat
2. Monarchie, Democratie, Aristocratie, Dictatuur
3. Polyteïsme, dictatuur, Aristocratie

Iedereen die geen patriciër was werden plejebers genoemd

1. waar
2. niet waar

Romanisering

1. Als je land veroverd wordt door de Romeinen
2. Het overnemen van de Romeinse cultuur
3. Wanneer je doet alsof je een Romein bent

Limes

1. Houten wachtorens
2. Typische Romeinse muren
3. Grens van het Romeinse rijk

3.5. Romeinen, joden en christenen

Koninkrijk?

De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest,

hoewel daar erg weinig over bekend is.

En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?

In 117 na Christus was het Romeinse Rijk op zijn grootst. 

In 63 v. Chr. veroverden de Romeinen de streek Palestina. Hier woonden vooral joden. Zij geloven in één god. Dit heet: monotheïsme (monos=enkel, theos=god).

De joden geloofden dat een verlosser hen zou bevrijden van al het kwaad, dus misschien ook wel van de Romeinen.

Romeinen geloven in meerdere goden. Dit heet: polytheïsme (poly=meer, theos=god). Overwonnen volken mogen hun eigen goden houden, zolang ze de belangrijkste Romeinse goden ook vereren. De Romeinen nemen op hun beurt ook weer Goden van andere volken over.

Joden

• Palestina
• Monotheïsme - Jahweh
• Wachten op een Messias
• Jezus van Nazareth in de ogen van de joden een onruststoker
• Kruiziging

Jezus van Nazareth

• Jezus is een Joodse man die rondreist in de streek Palestina en vertelt dat God goede mensen beloont en slechte mensen straft.
• Jezus krijgt veel aanhangers. 
• De Romeinen vinden hem daarom gevaarlijk. Ze nemen hem gevangen en kruisigen hem, de straf voor een opstandige slaaf.

Heeft Jezus echt bestaan?

• Historici vermoeden van wel, hoewel er over het leven van Jezus geen (geschreven) bronnen zijn. 
• Ook de Romeinen hebben niets opgeschreven over deze persoon. 
• Alles wat wij van hem weten is (ongeveer 50 jaar) later opgeschreven, bijvoorbeeld in de Bijbel (Nieuwe Testament).
  

Christenen

• De volgelingen van Jezus noemen zichzelf christenen. 
• Deze naam komt van Christus, dat 'gezalfde' betekent.  
• Jezus wordt door zijn volgelingen zo genoemd. 
• Zij geloven in de woorden die Jezus (via zijn leerlingen) aan hen heeft gegeven: 'Iedereen is gelijk voor God en voor ieder goed mens is er een plek in de hemel'.

Christenen in het Romeinse Rijk

• Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. 
• De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof (gelijkheid in de hemel, mysterieus en interessant) zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.

Christenen gebruikten zelden het kruis als symbool. Ze gebruikte liever het Chi Rho-teken: de eerste twee letters van de naam Christus in het Grieks. De twee letters naast het teken zijn de alpha (α) en de omega (Ω): de eerste en laatste letter van het Griekse alfabet. Hiermee gaven ze aan dat Jezus het begin en het einde was.

Christenvervolging

• Maar christen zijn in het Romeinse Rijk is levensgevaarlijk! 
• Net als het Jodendom geloven de christenen maar in één god, en dat is niet de Romeinse keizer!

• De Romeinse keizers laten daarom de christenen vervolgen en doden...
  

Onder sommige Romeinse steden bevonden zich catacomben waarin christenen (maar ook Joden) hun doden begroeven.

Veel van deze catacomben zijn mooi versierd met christelijke muurschilderingen.

De catacomben werden soms ook gebruikt voor kerkdiensten, omdat het boven de grond te gevaarlijk was om openlijk voor je geloof uit te komen.

Rond het jaar 100 schreef de Romeinse historicus Tacitus:

‘In 64 was er een grote brand: de helft van Rome 

brandde af.  Al gauw werd verteld dat keizer Nero 

de brand had laten aansteken, omdat hij ruimte nodig 

had voor een nieuw paleis. Daarom gaf Nero de 

christenen de schuld. Hij liet hen zwaar straffen.

Zo kregen zij beestenvellen aangetrokken om door 

wilde honden verscheurd te worden, of ze werden 

gekruisigd, of ze werden door vuur gedood: aan het 

eind van de dag werden ze aangestoken om te dienen 

als straatverlichting.’

Constantijn de Grote

• Christenen zijn ruim 3 eeuwen vervolgd in het Romeinse Rijk. 
• Door Constantijn de Grote komt daar een einde aan:  kort voor een veldslag zou hij in een visioen een teken hebben gezien met daarbij geschreven de woorden dat de god van de christenen hem de zege belooft. 
• Hij won de veldslag en werd christen...

Constantijn de Grote ziet een christelijk teken. Gravure uit de 17e eeuw.

• ...vermoedelijk was de werkelijkheid iets anders: er braken steeds meer rellen uit tussen christenen en Romeinen. 

• Constantijn bedacht de oplossing: godsdienstvrijheid voor de christenen. 
  
• Hij werd zelf pas christen vlak vóór zijn dood.
  

Een standbeeld van Constantijn de Grote, of eigenlijk Flavius Valerius Aurelius Constantinus. De naam 'de Grote' heeft niets te maken met zijn lengte of het feit dat hij een goede keizer was. Het is een titel die de christelijke kerk aan hem heeft gegeven voor zijn bijdrage aan het christendom.

Staatsgodsdienst

• In 380 gebeurt er iets bijzonders: keizer Theodosius verplicht iedereen om christen te worden. 
• Het christendom wordt staatsgodsdienst en alle andere godsdiensten worden verboden. 
  
• Iedereen die niet christen is wordt vervolgd en hij verbiedt de Olympische Spelen, omdat ze niet christelijk zijn.
  

Romeinse munt met het hoofd van Theodosius I de Grote

Dus hoe zat het nou?

Waardoor kreeg het christendom steeds meer aanhangers? 

• Goede mensen worden beloond en slechte mensen gestraft
• Het werd het Christendom de staatsgodsdienst 

Aan de slag

Maken par.3.5 opdr. 2,3,5,8,9 en 10

Leesboek blz. 64 en 65

Werkboek blz. 71 tm 73

Klaar? Laten zien en nakijken
Verlengde instructie, indien nodig

Klaar? Verdieping 3.3  of leren alle begrippen

Om de beurt bij de juf voor huiswerk controle

Huiswerk voor volgende les:

Maken:

Maken paragraaf 3.5. opdracht 2,3,5,8,9 en 10

Leren:

Alle begrippen van paragraaf 3.0 t/m 3.5 (alle dikgedrukte woorden)

Toets h3

1e: maandag 30 maart 2020

1d: donderdag 2 april